တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ (တကသ) ဘယ္ကစသလည္း
တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္၊ ပထမ (၁၉၂၀)
ရန္ကုန္ ေကာလိပ္ႏွင့္ ယုဒသန္ ေကာလိပ္ ေက်ာင္းသား တုိ႕က ဦးေဆာင္၍ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ကုိ ကန္႕ကြက္သည့္ သပိတ္ ျဖစ္သည္။ ယင္းဥပေဒ မျပ႒ာန္းမီ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၌ ရွိေသာ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္ႏွင့္ ယုဒသန္ ေကာလိပ္ တုိ႕မွာ အိႏၵိယ ႏုိင္ငံ ကာလကတၲား တကၠသုိလ္၏ လက္ေအာက္ခံမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ အတြက္ သီးသန္႕ တကၠသုိလ္ တခု ထူေထာင္ ေပးရန္ ျမန္မာ တုိင္းရင္းသား တုိ႕က မၾကာခဏ ေတာင္းဆုိ ခဲ့ၾကသည္။
သုိ႕ျဖစ္၍ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္ႏွင့္ ယုဒသန္ ေကာလိပ္ ႏွစ္ခုကုိ ေပါင္း၍ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ အျဖစ္ တုိးျမႇင့္ ေပးသည့္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ (The University Act of 1920) ထြက္ေပၚ လာသည္။ ယင္း ဥပေဒကုိ ျပည္သူ လူထုက ေဝဖန္ႏုိင္ရန္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇြန္လ အတြင္း တုိင္းျပည္သုိ႕ ေၾကညာသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ ၿဗိတိသွ် အစုိးရသည္ မလြဲမေရွာင္ သာ၍ သီးျခား တကၠသုိလ္ တည္ေထာင္ေရး ရေသာေၾကာင့္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ တြင္ အထက္တန္း ပညာ သင္ၾကားေရးကုိ ကန္႕သတ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ထားသည့္ အခ်က္ မ်ားကုိ ထည့္သြင္း ထားသည္။ တကၠသုိလ္ တည္ေထာင္ ေပးသည္ကုိ ႀကိဳက္ေသာ္လည္း ဥပေဒပါ အခ်က္အခ်ဳိ႕ကုိ ျပည္သူ လူထုက မေက်နပ္ ၾကေပ။ ျပည္သူ လူထုက အထူး မေက်နပ္သည့္ အခ်က္ မ်ားမွာ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္သည္ ေက်ာင္းအိပ္ ေက်ာင္းစား ေနရမည္ ဆုိသည့္ အခ်က္ႏွင့္ တကၠသုိလ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ သင္ၾကားေရးကုိ ၿဗိတိသွ် လူမ်ဳိး အရာရွိ မ်ားက ခ်ဳပ္ကုိင္ ထားၾကသည့္ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ ထုိစဥ္က တကၠသုိလ္တြင္ ေက်ာင္းအိပ္ ေက်ာင္းသား ဆုိလွ်င္ ေငြေၾကး ခ်မ္းသာ သူႏွင့္ အရာရွိႀကီး မ်ား၏ သားသမီး မ်ားသာ ေနႏုိင္မည့္ အေျခအေနမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ အထက္တန္း ပညာကုိ လြယ္ကူစြာ မရႏုိင္ ေစရန္၊ မတတ္ ေျမာက္ႏုိင္ ေစရန္ ပိတ္ပင္ ထားသည္ဟု ယုံၾကည္ ေသာေၾကာင့္ ကန္႕သတ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ မ်ားကုိ ျပင္ဆင္ ေပးရန္ ေတာင္းဆုိ ခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာ ႏုိင္ငံကုိ အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔ သိမ္းပုိက္ ၿပီးစ ကာလ မ်ားတြင္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၌ ျမန္မာစာကုိ ေရးတတ္ ဖတ္တတ္ သူမွာ လူ တရာလွ်င္ ၈၅ ဦးခန္႔ ရိွေသာ္လည္း ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ကာလ တဝုိက္ တြင္မူ ျမန္မာစာ ေရးတတ္ ဖတ္တတ္သူ ဦးေရမွာ တရာလွ်င္ ၃၅ ဦး ခန္႔သာ ရိွေတာ့သည္ အထိ ေလ်ာ့နည္း က်ဆင္း သြားခဲ့ ရသည္။ ထုိသုိ႔ ျမန္မာ့ ပညာေရး ေလာက တခုလုံး ခြၽတ္ၿခံဳ က်ေန ရသည့္ အခ်ိန္တြင္ ထို တကၠသုိလ္ ဥပေဒ မူၾကမ္းကုိ အဂၤလိပ္ အစုိးရက ေရးဆြဲ ထုတ္ျပန္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ ျပည္သူ လူထုသည္ လူထု အစည္းအေဝးပြဲ မ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေဆာင္းပါး မ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ပါ မေက်နပ္ ခ်က္မ်ား အေပၚ စစ္ေဆး ေဝဖန္ တင္ျပ ခဲ့ၾကသည္။ ဤသုိ႕ အမ်ဳိးမ်ဳိး ကန္႕ကြက္သည့္ ၾကားမွပင္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၈ ရက္ေန႕တြင္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ဥပေဒျပဳ ေကာင္စီမွ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ကုိ လက္ခံ အတည္ ျပဳခဲ့သည္။ ယင္းဥပေဒ စတင္ အာဏာ တည္သည့္ ေန႕မွာ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ စတင္ အာဏာ တည္သည့္ေန႕ ေနာက္ႏွစ္ ရက္ေျမာက္ ျဖစ္ေသာ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႕တြင္ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္မွ ေက်ာင္းသားႀကီး ၁၁ ဦး တုိ႕သည္ ေ႐ႊတိဂုံ ရင္ျပင္ စေနေထာင့္၌ ေတြ႕ဆုံ၍ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ကုိ သပိတ္ေမွာက္ရန္ သစၥာဆုိ အဓိ႒ာန္ ျပဳၾကသည္။ ယင္း ေက်ာင္းသားႀကီး မ်ားမွာ -
၁။ ေကညီပိတ္
၂။ ထြန္းဝင္း
၃။ ေဖသိန္း
၄။ ဘခင္
၅။ ဘရွင္ (သံတြဲ)
၆။ ဘရွင္ (ထားဝယ္)
၇။ ဘဦး
၈။ ဘုိးကြန္း
၉။ လွတင္
၁၀။ ေမာင္ဧ
၁၁။ ေအာင္ဒင္ - တုိ႕ ျဖစ္ၾကသည္။
အထက္ပါ ေက်ာင္းသား ၁၁ ဦးတို႕ ၂ နာရီ ေက်ာ္တိုင္ အႀကိတ္အနယ္ ေဆြးေႏြး ၿပီးေနာက္ ေအာက္ပါ တုိ႕ကို တညီတၫြတ္တည္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား အျဖစ္ ခ်မွတ္ ခဲ့သည္။
၁။ တကၠသိုလ္ပင္ ရွိေနလိမ့္ ကစား ေက်ာင္းသားမ်ား မရွိလွ်င္ အခ်ည္းႏွီးတည္း။ ေ႐ႊေက်ာင္း ေျပာင္ေျပာင္ ဝမ္းေခါင္ေခါင္ တည္းဟု ယူဆကာ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ကို ကန္႕ကြက္ တိုက္ဖ်က္သည့္ အေနႏွင့္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေကာလိပ္ေက်ာင္းႏွင့္ ယုဒသန္ ေကာလိပ္ေက်ာင္း ႏွစ္ေက်ာင္းကို သပိတ္ေမွာက္ ၾကရန္ႏွင့္။
၂။ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ စေနေန႕၌ ထိုေကာလိပ္ ေက်ာင္း ႏွစ္ေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းသား ေပါင္းစံု အစည္းအေဝး တခု ေခၚယူ၍ နယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရအား ဆန္႕က်င္ သပိတ္ေမွာက္ တုိက္ပြဲ ဆင္မည့္ အေၾကာင္းကို တင္ျပ အဆံုးျဖတ္ အတည္ ျပဳရန္ တုိ႕ပင္ ျဖစ္သည္။
ထုိပထမ ဆယ့္တစ္ဦးမွာ ၁၉၂၀ ဒီဇင္ဘာ လ ၃ ရက္ ေ႐ႊတိဂုံ ေစတီေတာ္ ရင္ျပင္ ေပၚ၌ ပထမဆုံး ေတြ႕ဆုံ၍ သပိတ္ ေမွာက္ရန္ ဆုံးျဖတ္ ၾကသူမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔ ဗဟန္း ဦးအရိယေက်ာင္း အစည္းအေဝးတြင္ ေခါင္းေဆာင္ ၁၅ ဦး တုိးလာ ခဲ့ရာ အဆုိပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွာ (၁၂) ကုိလွစိန္၊ (၁၃) ကုိဘတင္၊ (၁၄) ကုိျမ (အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးသခင္ျမ)၊ (၁၅) ကုိျမင္႕ (အမ်ဳိးသားေန႕ သတ္မွတ္ရန္ အဆုိျပဳ ခဲ့သူ) ၊ (၁၆) ကုိဖုိး က်ား (အမ်ဳိးသားပညာဝန္)၊ (၁၇) ကုိစုိးဝင္း၊ (၁၈) ကုိဖုိးလတ္၊ (၁၉) ကုိထြန္းေဖ၊ (၂၀) ကုိဘဟန္၊ (၂၁) ကုိဘေက်ာ္၊ (၂၂) ကုိလူေဖဝင္း (အၿငိမ္းစား ၫႊန္ၾကားေရးဝန္၊ ေရွးေဟာင္း သုေတသန)၊ (၂၃) ကုိေမာင္ကုိ၊ (၂၄) အီးေမာင္စိန္၊ (၂၅) အင္န္စီဆင္း၊ (၂၆) မစၥတာဘုိ႕စ္ တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ထိုေက်ာင္းသား အစည္းအေဝး ႀကီးမွ ေအာက္ပါ တုိက္ပြဲဝင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မ်ားကို တညီတၫြတ္တည္း ဆံုးျဖတ္ ျပဌာန္း လိုက္ၾကသည္။
၁။ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ေန႕ အဂၤါေန႕၌ ျမန္မာ လက္ေထာက္ ဘုရင္ခံ ဖုတ္တေစၽ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္သည္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ လာေရာက္ၿပီး သကာလ ျမန္မာျပည္တြင္ သီးသန္႕ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းႀကီး ဖြင့္ၿပီးေၾကာင္း ေက်ညာေသာ အခါ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ႏွင့္ ယုဒသန္ ေကာလိပ္၊ ထုိ ေကာလိပ္ ေက်ာင္းႏွင့္ ေက်ာင္းရွိ ေက်ာင္းသား ႀကီးမ်ား တုိ႕က မိမိတို႕ စာအုပ္ မ်ားကို ေပြ႕ပိုက္၍ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းကို သပိတ္ေမွာက္ တိုက္ပြဲ ဆင္ႏြဲ သည္ဟု ေအာ္ဟစ္ ခုန္ေပါက္ကာ ေက်ာင္းသားမ်ား တညီတၫြတ္တည္း ထြက္ခြာ လာၾကရန္။
၂။ ဤသို႕ျဖင့္ သပိတ္ေမွာက္ တုိက္ပြဲ ဆင္ၿပီး ကာမွ ထို ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ သည္ ျမန္မာ လူမ်ဳိးမ်ား အထက္တန္း ပညာ သင္ၾကားေရး အတြက္ တံခါးပိတ္ ဝါဒ က်င့္သံုး ထားသည့္ နစ္နာ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ား တုိ႕ကို ျပန္လည္ ျပဳျပင္ ေပးရန္ ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕ ျဗဴ႐ိုကရက္ အစိုးရသို႕ အေရးဆို ေဆာင္႐ြက္ရန္ႏွင့္။
၃။ ျပဳျပင္ေပးရန္ တရားေသာ ေတာင္းဆို ထားသည့္ အခ်က္ မ်ားကို နယ္ခ်ဲ႕ တုိ႕က ျပဳျပင္၍ မေပး သမွ် ကာလ ပတ္လံုး ေက်ာင္းျပန္၍ မတက္ ေရာက္ၾကရန္ တုိ႕ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါ ေက်ာင္းသားႀကီး မ်ား၏ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္ႏွင့္ ယုဒသန္ ေကာလိပ္ တုိ႕မွ ေက်ာင္းသားမ်ားက ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ပါ မေက်နပ္ ခ်က္မ်ားကုိ ကန္႕ကြက္သည့္ သပိတ္ေမွာက္ ပြဲကုိ အေျခအေန အေၾကာင္းေၾကာင္း အရ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၅ ရက္ေန႕တြင္ ေစာၿပီး စတင္ လုိက္ၾကသည္။ ဗဟန္းရွိ ဆရာေတာ္ ဦးအရိယ (ေ႐ႊက်င္) ေက်ာင္းတုိက္မွာ သပိတ္ စခန္း ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသား ကုိယ္စားလွယ္ ၂၆ ဦး ပါေသာ သပိတ္ေမွာက္ ေကာ္မတီက သပိတ္ကုိ ႀကီးၾကပ္ ေပးသည္။
ဒီဇင္ဘာလ ၈ ရက္ေန႕တြင္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသား မ်ားသည္ အတြင္းဝန္ ႐ံုးသုိ႕ လွည့္လည္ ေ႔ကးေၾကာ္ ဆႏၵ ျပၾကသည္။ ထိုအခါ ပညာမင္းႀကီး မက္ဟန္းတားက မိမိ ႐ံုးခန္း ျပတင္းေပါက္မွ ၾကည့္၍ ၿပံဳးလ်က္ “ဒါဟာ မၾကာခင္ ၿငိမ္းသြားမယ္ ေကာက္႐ိုး မီးကေလးပဲ” ဟု မွတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့သည္။ မက္ဟန္းတား၏ ေဟာကိန္းသည္ တက္တက္ဆင္ေအာင္ လြဲမွား ခဲ့ေပသည္။ ယင္း ေက်ာင္းသား သပိတ္မွ စတင္ ေလာင္ကြၽမ္း ခဲ့ေသာ မီးသည္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အေပၚ လြမ္းမိုး ခဲ့ေသာ ၿဗိသွ် နယ္ခ်ဲ႕ စနစ္ အေဆာက္အအံုအား အၿပီး အတိုင္ ဖုတ္က်ဥ္း သၿဂိဳလ္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အႏွံ႕ ျပန္ႏွ႕ံ ခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္ေမွာက္ၿပီး တပတ္ အၾကာတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ႏွင့္တကြ တႏုိင္ငံ လုံးမွ အထက္တန္းႏွင့္ အလယ္တန္းေက်ာင္း အခ်ဳိ႕လည္း ပါဝင္ လာသျဖင့္ အေထြေထြ ေက်ာင္းသား သပိတ္ႀကီး ျဖစ္လာသည္။ အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရလည္း တုန္လႈပ္ ေျခာက္ျခား သြားၿပီး၊ အိႏၵိယရွိ အဂၤလိပ္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ထံ ၁၄ ရက္ တပတ္ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္း ရာတြင္ တကၠသိုလ္ သပိတ္ ေမွာက္သည့္ အေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူ ႏွိမ္ႏွင္းျခင္း မျပဳလွ်င္ ျမန္မာျပည္ကို လက္လြတ္ ရလိမ့္ မည္ဟု ေရးသား တင္သြင္း ခဲ့သည္။
သပိတ္ အစတြင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ပါ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္မ်ား ျပင္ေပးရန္ ေတာင္းဆုိလႊာကုိ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ အဓိပတိထံ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားထုက ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၁၉ ရက္ေန႕စဲြျဖင့္ တင္ျပ ခဲ့ၾကသည္။ သုိ႕ေသာ္ ေနာက္ပုိင္း ေရာက္ေသာ္ ေက်ာင္းသားထု၏ လုိလားခ်က္ မ်ားကုိ လုိက္ေလ်ာသည္ ျဖစ္ေစ၊ မလုိက္ ေလ်ာသည္ ျဖစ္ေစ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရက တည္ေထာင္ ေပးသည့္ တကၠသုိလ္သုိ႕ ဆက္ မတက္ရန္ အထိ ဆုံးျဖတ္ ၾကသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရက ေက်ာင္းသား မ်ားကုိ အစုလုိက္ အၿပံဳလုိက္ ေက်ာင္းထုတ္သည့္ နည္းျဖင့္ ၿဖိဳခြဲ ၾကည့္သည္ မရ၊ ေက်ာင္းသား အမ်ားစုက ေက်ာင္းျပန္ မတက္ဘဲ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ား တည္ေထာင္ ၾကသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္သုိ႕ လုံးဝ ျပန္မတက္ ၾကသည့္ ရာသက္ပန္ သပိတ္ေမွာက္ သူမ်ားပင္ ရွိခဲ့သည္။
တကၠသုိလ္ သပိတ္သည္ အသြင္အျပင္ အားျဖင့္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ ပါ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ မ်ားကုိ ဆန္႕က်င္သည့္ သပိတ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အႏွစ္သာရမွာ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕ စနစ္ကုိ ဆန္႕က်င္ ေတာ္လွန္သည့္ သပိတ္ ျဖစ္သည္။ ပညာေရး ေတာင္းဆုိခ်က္မ်ား သက္သက္ျဖင့္ သပိတ္ႀကီး ႐ုတ္တရက္ ေပၚေပါက္ ခဲ့ရ ေသာ္လည္း အေျခခံ အေၾကာင္းရင္းမွာ နယ္ခ်ဲ႕ အရင္းရွင္ တုိ႕၏ စုိးမုိး ခ်ယ္လွယ္မႈကုိ လုံးဝ မေက်နပ္ ေတာ့သည့္ အခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဤ သပိတ္သည္ ျမန္မာ တုိင္းရင္းသား တုိ႕က စနစ္တက်ျဖင့္ စည္း႐ုံး၍ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရကုိ ပထမဆုံး ထိထိေရာက္ေရာက္ ေတာ္လွန္သည့္ သပိတ္ ျဖစ္သည္။ ထုိစဥ္က ဂ်ီစီဘီေအ ဦးေအာင္သည့္ ဝံသာႏု လႈပ္ရွားမႈႏွင့္ ဆက္စပ္ ေနၿပီး ထုိလႈပ္ရွားမႈ၏ ေရာင္ျပန္ ဟပ္မႈလည္း ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားထုႏွင့္ ျပည္သူ တုိ႕၏ ေပါင္းစည္းမႈ ကုိလည္း ေတြ႕ရသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္ရွားမႈ ဟုလည္း ဆုိႏိုင္သည္။
တကၠသိုလ္ သပိတ္၏ လတ္တေလာ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈမွာ အမ်ဳိးသား ပညာေရး ေကာင္စီ၊ အမ်ဳိးသား ေကာလိပ္ႏွင့္ အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းမ်ား ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႕ အမ်ဳိးသား ပညာေရး စနစ္ ေပၚလာ၍ အမ်ဳိးသား ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ျမန္မာ စာေပတုိ႕ ျပန္လည္ ရွင္သန္ ဖြ႕ံၿဖိဳး လာ႐ုံမက မ်ဳိးခ်စ္ စိတ္လည္း ပုိ၍ ႀကီးထား လာသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရကုိ ေတာ္လွန္ ရမည္ ဆုိသည့္ ရဲစိတ္ကုိ ေမြးေပးၿပီး ရဲေဆး တင္ေပးသည့္ သပိတ္လည္း ျဖစ္သည္။ သုိ႕ျဖစ္၍ ျပည္သူ လူထုကုိ ႏိုင္ငံေရး မ်က္စိ ဖြင့္ေပးေသာ သပိတ္ဟု ဆုိႏုိင္သည္။ ဤသပိတ္ အၿပီးတြင္ ႏုိင္ငံေရး အသိတရား ပုိမုိ ႏုိးၾကား လာေသာေၾကာင့္ ဒုိင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးထက္ အဆင့္ျမင့္ေသာ ဟုမ္း႐ူး ေခၚ ကုိယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ထုိ႕ေနာက္ လုံးဝ လြတ္လပ္ေရး အထိ တုိးတက္ ေတာင္းဆုိ ခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ တကၠသုိလ္ ဥပေဒ အခ်ဳိ႕ကုိ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရက မသိမသာ ျပဳျပင္ ေပးခဲ့ ရသည့္ အက်ဳိးဆက္ ကုိလည္း ရရွိ ခဲ့သည္။ ဤ သပိတ္ ေမွာက္သည့္ ေန႕ကုိ အမ်ဳိးသားေန႕ဟု သတ္မွတ္ၿပီး အမ်ဳိးသား ေအာင္ပြဲေန႕ အခမ္းအနား က်င္းပ ေပးျခင္း အားျဖင့္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ကုိ ဆက္လက္ ရွင္သန္ ႀကီးထြား ေစသည္ ႏွင့္အမွ် နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႕က်င္ေရးႏွင့္ လြတ္လပ္ေရး လႈပ္ရွားမႈ အရွိန္အဟုန္သည္ ပုိ၍ ျမင့္မား ခဲ့သည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ေရရွည္တြင္ လြတ္လပ္ေရး ရသည္ထိ အေထာက္အကူ ျပဳသည့္ သပိတ္ႀကီး ျဖစ္သည္။
၁၉၂၆ ခုႏွစ္တြင္ သူေဌး ေဒါက္တာ ဦးညိဳက သမဂၢ ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ရန္ အတြက္ ေငြသား တသိန္း ခုႏွစ္ေသာင္း လွဴဒါန္း ခဲ့သည္။ ၁၉၃၀၊ စက္တင္ဘာ ၁၂ ရက္ေန႕တြင္ အေဆာင္ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ေန႕ေက်ာင္းသားမ်ား စုေဝး ၫႇိႏႈိင္း ၾကၿပီး ကိုေက်ာ္ခင္၊ ကိုတင့္ေဆြ၊ ကိုဘဂ်မ္း တုိ႕က တရား သူႀကီး ဦးဘႏွင့္ ေတြ႕ဆံုၿပီး သမဂၢ စည္းမ်ည္း ေရးဆြဲရန္ ေကာ္မတီ တခုကို ဖြဲ႕စည္းခြင့္ ရခဲ့ေပသည္။ စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႕တြင္ ေက်ာင္းထု အစည္းအေဝးမွ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ တခု ဖြဲ႕စည္းရန္ ဆံုးျဖတ္ ၾကသည္။ ၎ေနာက္ ေအာက္တိုဘာ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ အတြင္း သမဂၢ စည္းမ်ည္း မ်ားကို ေရးဆြဲ ၾကသည္။ ႏုိဝင္ဘာ လဆန္းတြင္ ေရးဆြဲ ၿပီးစီးၿပီး၊ ႏိုဝင္ဘာ ၂၄ ရက္ေန႕တြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုး၍ ေက်ာင္းသား ထုထံ ခ်ျပကာ မွတ္ခ်က္မ်ား ေတာင္းခံ ခဲ့သည္။
၁၉၃၁ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ လတြင္ ေက်ာင္းသားထု စည္းေဝး ပြဲႀကီးမွ တညီတၫြတ္တည္း သေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ ၾကၿပီး၊ အမႈေဆာင္ ၉ ဦးျဖင့္ စတင္ ဖြဲ႕စည္း ခဲ့သည္။ ယင္း အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕သည္ သမဂၢ အေဆာက္အဦ ကိစၥ အျပင္ သမဂၢ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ ဆက္ေရးဆြဲ ရန္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ တကၠသိုလ္ အာဏာပိုင္ မ်ားႏွင့္ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးရန္ အခြင့္ အာဏာ ရွိလာ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၁ ဇန္နဝါရီလ ၃၁ ရက္ေန႕တြင္ “ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ (တကသ)” ကို ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ၾကသည္။
သမဂၢ၏ ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ားမွာ
၁။ လူမႈ ဆက္ဆံေရး နယ္ပယ္၌ အစုအေပါင္းျဖင့္ ေကာင္းစြာ ေဆာင္႐ြက္ ႏိုင္ေသာ ဘဝကို ျဖစ္ထြန္း လာေစရန္။
၂။ မိမိကိုယ္ မိမိ အားကိုး၍ လြတ္လပ္စြာ ေဆာင္႐ြက္ ႏိုင္ေသာ ဘဝကို ျဖစ္ထြန္း လာေစရန္။
၃။ တာဝန္ ဝတၲရား မ်ားကို သိတတ္ေသာ စိတ္ဓာတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚ လာေစရန္။
၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္မွ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ အထိ ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ တကသ၊ ဥကၠဌ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့ၾကသူမ်ား
၁။ ၁၉၃၀ - ၃၁ ဦးေက်ာ္ခင္ [B.Sc., B.L.] လႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေနႀကီး။
၂။ ၁၉၃၁ - ၃၂ ဦးထြန္းစိန္ [B.Sc., B.L.] လႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေနႀကီး။
၃။ ၁၉၃၁ - ၃၂ ဦးဘိုးကူး D.S.I (3) မန္ေနဂ်ာ။
၄။ ၁၉၃၂ - ၃၃ ဦးစံေဖာ္ေအာင္ [M.A., B.L] စတီးဘရားသား ဝင္ကုန္ ထြက္ကုန္ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး။
၅။ ၁၉၃၃ - ၃၄ ဦးသိန္းေမာင္ [B.A., B.L] စတီးဘရားသား ဆန္ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး။
၆။ ၁၉၃၄ - ၃၅ ဦးဖိုးေအး [B.Sc.Hons. (Rng.), Ph.D. (London). D.I.C.F.R (မိုးဇလ) (London) မိုးေလဝသ ၫႊန္ၾကားေရးဝန္။
၇။ ၁၉၃၅ - ၃၆ ဦးႏု [B.A] ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း။
၈။ ၁၉၃၆ - ၃၇ ဦးရာရွစ္ [B.Sc., B.L] ဝန္ႀကီးေဟာင္း။
၉။ ၁၉၃၇ - ၃၈ (ပုဂံ) ဦးဘဂ်မ္း B.A, B.L. ဝန္ႀကီးေဟာင္း၊ ေ႐ႊတိဂုံ ေစတီေတာ္ ဘ႑ာေတာ္ထိန္း လူႀကီး၊ ကမာၻေအး ေစတီ ဘ႑ာေတာ္ထိန္း လူႀကီး၊ ဗုဒၶ သာသန ႏုဂၢဟ အဖြဲ႕ႏွင့္ တိပိဋက ေ႐ြးခ်ယ္ေရး အဖဲြ႕ဝင္ လူႀကီး၊ ႏွင္းဆီကုန္း ဘုိးဘြား ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖဲြ႕ဝင္ လူႀကီး။
၁၀။ ၁၉၃၈ - ၃၉ ဦးေအာင္ဆန္း [B.A] အမ်ဳိးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး။
၁၁။ ၁၉၃၈ - ၃၉ ဦးဗဟိန္း ကြန္လြန္သူ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္၊ ဗကသမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဥကၠဌ၊ ဖက္ဆစ္ ဆန္႕က်င္ေရး တိုက္ပြဲတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီဝင္၊ ဖဆပလ ဗဟို အလုပ္အမႈေဆာင္။
၁၂။ ၁၉၃၉ - ၄၀ ဦးလွေ႐ႊ (ေဒါက္တာ လွေ႐ႊ)
၁၃။ ၁၉၄၀ - ၄၁ ဦးဗေဆြ ဗကသမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အတြင္းေရးမွဴး၊ ဖက္ဆစ္ ဆန္႕က်င္ေရး တိုက္ပြဲတြင္ ဆိုရွယ္လစ္ ပါတီဝင္၊ ဖဆပလ ဗဟို အလုပ္အမႈေဆာင္၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း။
၁၄။ ၁၉၄၁ - ၄၂ ဦးလွေမာင္ သံအမတ္ႀကီးေဟာင္း။
၁၅။ ၁၉၄၅ - ၄၆ ဦးသန္း။
၁၆။ ၁၉၄၆ - ၄၇ ဦးသန္းေမာင္ မႏၱေလး သူရိယ သတင္းစာ အယ္ဒီတာ။
၁၇။ ၁၉၄၇ - ၄၈ ဦးစိန္လွ လႊတ္ေတာ္ ေရွ႕ေနႀကီး။
၁၈။ ၁၉၄၈ - ၄၉ ဦးရန္ေဝး မေကြးခ႐ိုင္၊ ဖဆပလ။
၁၉။ ၁၉၄၉ - ၅၀ ဦးေမာင္ေမာင္ေက်ာ္ တကၠသိုလ္ ေကာင္စီလူႀကီး၊ ေက်ာင္းသား ကိုယ္စားလွယ္။
၂၀။ ၁၉၅၀ - ၅၁ ဦးကိုကိုေလး ရန္ကုန္ ျမဴနီစီပယ္ ျပည္သူ႕ ဆက္ဆံေရး အရာရွိ။
၂၁။ ၁၉၅၁ - ၅၂ ဦးစိန္သန္း ႏိုင္ငံေတာ္ စိုက္ပ်ဳိးေရး ဘဏ္႐ံုးခ်ဳပ္ မန္ေနဂ်ာ။
၂၂။ ၁၉၅၂ - ၅၃ ဦးကိုကိုႀကီး ဝင္ကုန္ ထြက္ကုန္ ကုည္သည္ႀကီး။
၂၃။ ၁၉၅၄ - ၅၅ ဦးတင္ထြန္း ပဲခူး ႏိုင္ငံေတာ္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး ဘဏ္ လက္ေထာက္ မန္ေနဂ်ာ။
၂၄။ ၁၉၅၅ - ၅၆ ဦးတင္ထြန္း နတ္ေမာက္ ပမညတ။
၂၅။ ၁၉၅၆ - ၅၇ ဦးစသိန္းဟန္ တပ္မေတာ္ ပညာေရးႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ဌာန။
၂၆။ ၁၉၅၇ - ၅၈ ဦးစိုးသိန္း [B.A.]
၂၇။ ၁၉၅၉ - ၆၀ ဦးခင္ေမာင္အုန္း ဗကသမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒။
၂၈။ ၁၉၅၉ - ၆၀ ဦးလွတင့္။
၂၉။ ၁၉၆၀ - ၆၁ ဦးတင္ေအး [B.A] တရား႐ံုး ေရွ႕ေနခ်ဳပ္။
၃၀။ ၁၉၆၁ - ၆၂ ဦးဗေဆြေလး။
Chairmen of the University Students’ Union (1930 - 1962)
1. 1930-31 U Kyaw Khin [B.Sc., B.L.] Advocate
2. 1931-32 U Tun Sein [B.Sc., B.L.] Advocate
3. 1931-32 U Boe Ku - D.S.I (3) Manager
4. 1932-33 U San Phaw Aung [B.A., B.L] Steel Brothers Import Export Manager
5. 1933-34 U Thein Maung [B.A., B.L] Steel Brothers Rice Mail Manager
6. 1934-35 U Pho Aye [B.Sc.Hons. (Rng.), Ph.D. (London). D.I.C.F.R. Meteorology (London) Director Meteorology
7. 1935-36 U Nu [B.A] Former Prime Minister
8. 1936-37 U Rashit [B.Sc., B.L] Former Minister
9. 1937-38 U Ba Jum [B.A, B.L.] Former Minister
10. 1938-39 U Aung San [B.A] National Hero
11. 1938-39 U Ba Hein - Students Leader; ABFSU Chairman; During the Anti-Fascist Battle, Communist Party Member; AFPFL, CEC Member.
12. 1939-40 U Hla Shwe (Dr. Hla Shwe)
13. 1940-41 U Ba Swe - ABFSU Scretary; During the Anti-Fascist Battle, Socialist Party Member, AFPFL CEC Member,
14. 1941-42 U Hla Maung - Former Embassador
15. 1945-46 U Than
16. 1946-47 U Than Maung - Editor-Mandalay Sun Newspaper.
17. 1947-48 U Sein Hla - Advocate
18. 1948-49 U Yan Way - Mague District AFPFL
19. 1949-50 U Maung Maung Kyaw - University Council Member; Student Representative
20. 1950-51 U Ko Ko Lay - Rangoon Municipal Public Relation Manager
21. 1951-52 U Sein Than - Agricultural Bank Manager
22. 1952-53 U Ko Ko Gyi - Import Export Marchant.
23. 1954-55 U Tin Tun - Deputy Manager - State Commercial Bank (Pegu)
24. 1955-56 U Tin Tun - NUF Natmauk
25. 1956-57 U S. Thein Han - Military Science and Psychological Warfare Department
26. 1957-58 U Soe Thein [B.A.]
27. 1959-60 U Khin Maung Ohn - ABSFU Chairman
28. 1959-60 U Hla Tint
29. 1960-61 U Tin Aye [B.A.] Advocate
30. 1961-62 U Ba Swe Lay
အတကသကို ဤသို႕ စခဲ့ၾကသည္
ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ တည္ေထာင္စ အခ်ိန္ ကပင္၊ ေက်ာင္းသားမ်ား အားလံုး အတြက္၊ အသင္းအပင္း တခု ရွိသင့္ ေၾကာင္းကို အမ်ားက စိတ္ကူး ေပါက္ခဲ့ ၾကသည္။ သို႕ေသာ္ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္ အထိ အေကာင္အထည္ ေပၚ၍ မလာ ခဲ့ေပ။ ထိုအခ်ိန္က အဓိပတိ ျဖစ္ေသာ၊ ဆာဟာကုတ္ ဘတ္တလာ (Sir Harcout Butler, G.C.I.G, I.C.S) ၏ ေမတၲာ ရပ္ခံခ်က္ အရ၊ ေဒါက္တာ ဦးၫို (K.S.M,L.L.D) သည္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ ျဖစ္ေျမာက္ေရး အတြက္၊ ေငြသား တသိန္း ခုနစ္ေသာင္း က်ပ္ကို ၁၉၂၆ ခုႏွစ္တြင္ ေစတနာ ထက္သန္စြာ လွဴဒါန္း ခဲ့ေပသည္။
၁၉၂၆ ခုႏွစ္တြင္ သမဂၢ အေဆာက္အဦ စတင္ ေဆာက္လုပ္ ခဲ့ရာ၊ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္ အလယ္ပိုင္းေလာက္တြင္ ၿပီးေျမာက္ခဲ့ေပသည္။
သမဂၢ အေဆာက္အဦႀကီး ၿပီးစီး ၿပီးေနာက္၊ ၁၉၃၀ ခု စက္တင္ဘာ လဆန္းတြင္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားႀကီး မ်ားသည္ မိမိတို႕ အခ်င္းခ်င္း ေဆြးေႏြး ၾကၿပီးေနာက္ ေက်ာင္းေဆာင္ အမ်ားအျပားတြင္၊ ေက်ာင္းေဆာင္ေန ေက်ာင္းသား မ်ား၏ အစည္းအေဝးကို ေခၚယူ ခဲ့ေပသည္။ ေန႕ ေက်ာင္းသား မ်ားကိုလည္း ၿမိဳ႕ထဲတြင္ အစည္းအေဝးမ်ား စီစဥ္ က်င္းပ ခဲ့ေပသည္။ ၎ အစည္းအေဝး မ်ား၏ တညီတၫြတ္တည္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အရ၊ ၁၉၃၀ ခု စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ (ေသာၾကာေန႕) တြင္၊ ကိုေက်ာ္ခင္ ( ဝိဇၨာသိပၸံ) ကိုတင့္ေဆြ (ဝိဇၨာ) ႏွင့္ ကိုဘဂ်မ္း (ဂ်င္ဆင္) တို႕သည္၊ ထို အခ်ိန္က ကိုယ္စား ဒုအဓိပတိ ျဖစ္ေသာ တရားသူႀကီး ဦးဘအား သြားေရာက္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြး ၾကၿပီး၊ ၎ထံမွ သမဂၢ စည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲရန္ ေကာ္မတီ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ ရခဲ့ ေပသည္။
၁၉၃၀ ခု စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္ (စေနေန႕)တြင္၊ ေက်ာင္းသားထု စည္းေဝးပြဲႀကီး တရပ္ကို တကၠသိုလ္ အားကစား ႐ံုသစ္ႀကီးတြင္ က်င္းပ ခဲ့သည္။ ကိုေက်ာ္ခင္ (ဝိဇၨာ သိပၸံက) သဘာပတိ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား အမ်ားအျပား တက္ေရာက္ေသာ ယင္း အစည္းအေဝး ႀကီးမွ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ တခု ဖြဲ႕စည္းရန္ ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ေပသည္။ ေဒါက္တာ ဦးညိဳအား ၎၏ ေစတနာ ထက္သန္စြာ လွဴဒါန္းမႈ အတြက္ ေက်းဇူး တင္ရွိေၾကာင္း၊ သမဂၢ အေဆာက္အဦ အတြက္ လံုေလာက္မႈ မရွိျခင္းေၾကာင့္ ေက်နပ္ျခင္း မရွိေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့ၾက ေပသည္။ ၎ အစည္းအေဝးႀကီး ကပင္ သမဂၢ စည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲေရး အတြက္ ေကာ္မတီ တရပ္ ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ေပသည္။
ေအာက္တိုဘာလ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ အတြင္းတြင္ ထိုေကာ္မတီသည္ စည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲ ခဲ့ရာ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ၿပီးစီး ေအာင္ျမင္ ခဲ့ေပသည္။ ၁၉၃၀ ခု ႏိုဝင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန႕တြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုး ခဲ့ေပသည္။ ေကာ္မတီသည္၊ ၎၏ အစီရင္ ခံစာကို၊ ေက်ာင္းသားထု စည္းေဝးပြဲသို႕ မတင္ ျပမီ တကၠသိုလ္ႏွင့္ ေက်ာင္းသားထု ထံမွ မွတ္ခ်က္ႏွင့္ ေဝဖန္ခ်က္မ်ား ေတာင္းခံ ခဲ့ေပသည္။
၁၉၃၀ ခု ဒီဇင္ဘာလ ၁၇ ရက္ (ဗုဒၶဟူးေန႕) တြင္ တကၠသိုလ္ ဒုအဓိပတိ ဆာ ဘင္ဂ်ာမင္ အိပ္ခ်္ဟီးလ္ (Sir Benjamin H.Heald Kt, M.A,I.C.S) က ေကာ္မတီ၏ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားႏွင့္ တကြ၊ ေကာလိပ္ မ်ားမွ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး မ်ားအား စည္းေဝးပြဲ တရပ္ ဖိတ္ေခၚကာ ထို အစည္းအေဝးတြင္ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ၏ အဓိက မူကို မထိခိုက္ေသာ ေျပာင္းလဲခ်က္ အခ်ိဳ႕ကို ျပဳလုပ္ရန္ အႀကံ ေပးခဲ့ ေပသည္။ ေကာ္မတီသည္ ေက်ာင္းသား အခ်ဳိ႕ ထံမွ မွတ္ခ်က္မ်ား လက္ခံ ရရွိကာ စဥ္းစား ခဲ့ေပသည္။ ထို ရရွိေသာ မွတ္ခ်က္ႏွင့္ ေဝဖန္ခ်က္မ်ား အရ၊ ေကာ္မတီသည္ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ မူၾကမ္း ေပၚတြင္ အခ်ဳိ႕ေသာ မြမ္းမံခ်က္ မ်ားကို ျပဳလုပ္ ခဲ့ေပသည္။ ထို မြမ္းမံၿပီး မူၾကမ္းကို၊ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၉ ရက္ေန႕တြင္ ကိုသိန္းေမာင္ (ဂ်ပ္ဆင္) က သဘာပတိ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ေသာ ေက်ာင္းသားထု စည္းေဝးပြဲသို႕ တင္ျပရာ၊ ထို စည္းေဝးပြဲႀကီးက တညီတၫြတ္တည္း သေဘာတူ လက္ခံ ခဲ့ေလသည္။
ထို အစည္းအေဝးမွ ၉ ဦး ပါဝင္ေသာ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕ကို ေ႐ြးေကာက္ ခဲ့ၿပီး၊ ၉ ဦး ေကာ္မတီဝင္ မ်ားက အမႈေဆာင္ တာဝန္ မ်ားကို ခြဲေဝ ယူၾကရန္ အာဏာ အပ္ႏွင္း ခဲ့ေပသည္။ ေကာ္မတီသည္ သမဂၢ အေဆာက္အဦႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား အျပင္၊ သမဂၢ၏ ကိုယ္စား၊ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ မ်ားကို ဆက္လက္ ေရးဆြဲေရးႏွင့္ ပတ္သက္ ၍လည္း၊ တကၠသိုလ္ အာဏာပိုင္ မ်ားႏွင့္ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးရန္၊ အခြင့္ အာဏာမ်ား ရွိေပသည္။ ဤ ေနရာတြင္ ေဖာ္ျပရန္ လိုအပ္ သည္မွာ သမဂၢႏွင့္ တကၠသိုလ္ အာဏာပိုင္တို႕ အၾကား တင္ျပ ထားေသာ သေဘာ တူညီခ်က္ မူၾကမ္းကို၊ တကၠသိုလ္ ေကာင္စီ၏ အလုပ္အမႈေဆာင္ အစည္းအေဝးတြင္ တင္သြင္း ဖတ္ၾကား ခဲ့သည္။ အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာဆို ၾကေသာ မိန္႕ၾကားခ်က္မ်ား အရ၊ ေက်ာင္းသားမ်ား ဘက္မွ ထို မူၾကမ္းကို လက္ခံရန္ စိတ္ပါ ဝင္စားမႈ မရွိၾက သည္မွာ၊ ယံုမွား စရာ မရွိေပ။ ထို အခ်က္သည္ အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕အား၊ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒႏွင့္ ကိုက္ညီ မွသာ၊ ဆက္လက္၍ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးရန္ႏွင့္ သေဘာ တူညီခ်က္ကို မြမ္းမံ လက္ခံရန္ အာဏာ အပ္ႏွင္း ထားျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းရပ္ ျဖစ္ေပသည္။
တကၠသိုလ္မွ တင္ျပေသာ အခ်ဳိ အခ်က္အလက္ မ်ားသည္၊ သမဂၢ၏ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒႏွင့္ ဆန္႕က်င္ ေနေသာေၾကာင့္ ေစ့စပ္ ေဆြးေႏြးရာတြင္ အခက္အခဲမ်ား ေပၚေပါက္ လာခဲ့သည္။ အဓိက ကြဲလြဲခ်က္မွာ၊ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား ေဟာင္းမ်ားႏွင့္ ဘြဲ႕ရ ေက်ာင္းသား မ်ားအား သမဂၢဝင္ အျဖစ္ လက္ခံရန္၊ တကၠသိုလ္မွ သေဘာ မတူ ဟူေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ေစ့စပ္ မရႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ေနေသာ ကြဲလြဲခ်က္ကို၊ သမဂၢ အမႈေဆာင္ အမ်ားႏွင့္ ဒု အဓိပတိတို႕ အႀကိမ္ေပါင္း မ်ားစြာ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ ေျပလည္ ေစႏိုင္ ခဲ့ေပသည္။ ဤကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၊ ဝတ္လံုေတာ္ရ ဦးစိုးၫြန္႕ (M.A, M.L.C) ႏွင့္ တကၠသိုလ္ ေကာင္စီ လူႀကီး၊ အလုပ္ အမႈေဆာင္ဝင္ အခ်ဳိ႕ တို႕က အဖိုး အနဂၣ ထုိက္တန္ လွေသာ အကူအညီမ်ား ေပးခဲ့ ၾကေပသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္၊ သေဘာ တူညီမႈ အခ်က္အလက္ မ်ားကို၊ ၁၉၃၁ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၇ ရက္ေန႕တြင္ က်င္းပေသာ သမဂၢ အလုပ္ အစည္းအေဝးမွ မူအားျဖင့္ လက္ခံၿပီး၊ သမဂၢ အမႈေဆာင္ မ်ားႏွင့္ တကၠသိုလ္ အာဏာပိုင္ တို႕သည္ သေဘာ တူညီမႈ ရခဲ့ ေပသည္။ ယင္း သမဂၢ အလုပ္ အစည္းအေဝး ပြဲတြင္ ေဖာ္ျပပါ သေဘာ တူညီမႈ အခ်က္အလက္ မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီ ေစရန္ အခ်ဳိ႕ေသာ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ ျပင္ဆင္ခ်က္မ်ား လက္ခံ အတည္ျပဳ ခဲ့ေပသည္။ ထို သေဘာ တူညီခ်က္ကို၊ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၈ ရက္ေန႕ နံနက္ ၁၁ နာရီ အခ်ိန္တြင္၊ သမဂၢ အမႈေဆာင္ မ်ားက လက္မွတ္ ေရးထိုး ခဲ့ေပသည္။
ျပင္ဆင္ၿပီး ျဖစ္ေသာ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒသည္၊ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၇ ရက္ေန႕ အလုပ္ အစည္းအေဝး ႀကီးမွ ျပင္ဆင္ အတည္ ျပဳေသာ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒပင္ ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ ဤ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒသည္ အေျခခံ အားျဖင့္ မူလ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒႏွင့္ ျခားနားျခင္း မရွိေပ။ စည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ၏ ေျပာၾကားခ်က္ အရ၊ ေက်ာင္းသားမ်ား အေပၚလံုးဝ အားထား ပိုင္ခြင့္သည္ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒ၏ ေသာ့ခ်က္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ပါရွိေပသည္။ သမဂၢသည္၊ အနာဂတ္ ျမန္္မာ ႏိုင္ငံ သားမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕ တဖြဲ႕ ျဖစ္သည္ႏွင့္ အညီ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား မ်ားအား ႏိုင္ငံေတာ္၏ အက်ဳိး အတြက္ ထမ္း႐ြက္ ၾကေစရန္၊ လြတ္လပ္ေရး စိတ္ဓာတ္ သြင္းေပးရန္ႏွင့္ တာဝန္သိ စိတ္ဓာတ္မ်ား ဖန္တီး ေပးရန္ ႀကိဳးပမ္း သြားမည္ ျဖစ္သည္။ သမဂၢသည္ လူမႈေရး လုပ္ငန္းမ်ား စီစဥ္ ေပးျခင္း၊ မိတ္ဆက္ ေတြ႕ဆံုပြဲမ်ား စီစဥ္ ေပးျခင္း၊ စားေသာက္ဆိုင္မ်ား ထားရွိ ေပးျခင္းႏွင့္ အိမ္တြင္း ကစားခုန္စား လုပ္ငန္းမ်ား စည္႐ံုး ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ ရသည္မွာ သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ အေၾကာင္း မရွိေပ။ သို႕ရာတြင္၊ သမဂၢ၏ အနာဂတ္ ဝါဒ ရည္႐ြယ္ခ်က္ တရပ္လံုး၏ အေျခခံ အခ်က္ တခ်က္မွာ၊ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား မ်ားအား၊ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းမွ ထြက္ခြာ၍ ပိုမို က်ယ္ျပန္႕ေသာ လူ႕ေလာက အတြင္းသို႕ ဝင္ေရာက္ ၾကသည့္ အခါတြင္၊ ထို ေက်ာင္းသား မ်ားအား အနာဂတ္ လူ႕ေဘာင္ႏွင့္ ကိုယ္ေရး ကိုယ္တာ ဆိုင္ရာ ဘဝ တေလွ်ာက္လံုး အတြက္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ ေပးရန္ပင္ ျဖစ္သည္။ အနာဂတ္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသား မ်ားသည္၊ သမဂၢ၏ မြန္ျမတ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား အတြက္ မွတ္ယူကာ၊ သမဂၢ၏ မြန္ျမတ္ေသာ အသင္းဝင္ ျဖစ္ျခင္းႏွင့္ လုပ္ငန္း မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ ရျခင္း အတြက္ မည္သည့္ အခါမွ် ေမ့ေပ်ာက္ ႏိုင္ၾက လိမ့္မည္ မဟုတ္ ေျမာ္လင့္ မိေပသည္။ သမဂၢ၏ အသင္းဝင္ ျဖစ္ရျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ ရျခင္းသည္၊ အမိ ႏိုင္ငံေတာ္၏ လူထု လုပ္ငန္း၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပညာေရး လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ ပါဝင္ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ရန္ အတြက္၊ ေလ့က်င့္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။
တကၠသိုလ္ သမဂၢသည္ ေကာလိပ္ မ်ားထက္ ပိုမို က်ယ္ျပန္႕ေသာ၊ လူထု သေဘာထား တရပ္ကို တင္ျပ ႏိုင္လိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ သမဂၢ တခုသည္၊ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေတာ ႀကံဆျခင္းႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုျခင္း အတြက္ ရပ္တည္ ေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ျပည့္ဝေသာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုမႈ အခြင့္အေရးကို ၊ သမဂၢမွ ေတာင္းဆို ရရွိ လိမ့္မည္ဟု ကြၽန္ေတာ္ ေျမႇာ္လင့္ ပါသည္။ သို႕ရာတြင္ သမဂၢ၏ တိုးတက္ေရး၊ ေအာင္ျမင္စြာ စည္း႐ံုႏိုင္ေရး၊ ၾသဇာ တိကၠမ ႀကီးထြား လာေရးတို႕ အတြက္၊ လြတ္လပ္မႈကို က်င့္သံုးျခင္းႏွင့္ တာဝန္သိ စိတ္မ်ား ထားရွိရန္ လုိအပ္ လွေပသည္။
စည္းမ်ဥ္း ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ၏ အစီရင္ ခံစာတြင္ တကၠသိုလ္ အာဏာပိုင္ မ်ားအား၊ ေက်ာင္းသား မ်ား၏ အက်ဳိးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ျပႆနာ မ်ားတြင္ သမဂၢႏွင့္ ၎၏ အမႈေဆာင္ မ်ားအား ယံုၾကည္ ကိုးစားစြာျဖင့္ တိုင္ပင္ရန္ ေဖာ္ျပ ထားေပသည္။
သမဂၢ၏ လုပ္ငန္း မ်ားကို၊ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ား ထဲမွ ပုဂၢိဳလ္ မ်ားသည္လည္း မ်က္ေျခ မျပတ္ သင့္လွေပ။ ထို ပုဂၢိဳလ္ မ်ားအား အစည္းအေဝး မ်ားတြင္ မိန္႕ခြန္း ေျပာၾကားရန္ သမဂၢမွ ေမတၲာ ရပ္ခံသည့္ အခါ၊ ေက်ာင္းသား မ်ားအား အေရးႀကီးေသာ အမ်ိဳးသားေရး ျပႆနာ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အသိေပး မိန္႕ခြန္း စကား ေျပာၾကား သင့္ေပသည္။ အဂၤလန္ ျပည္၏ လူထု ေလာက ထဲတြင္ ထင္ရွားေသာ ေရွ႕တန္း ပုဂၢိဳလ္ တဦး တေယာက္သည္၊ အယူအဆ မည္သို႕ပင္ ရွိေစကာမူ၊ ေအာက္စဖို႕ဒ္ သို႕မဟုတ္ ကင္းဘရစ္ခ်္ တကၠသိုလ္ သမဂၢ မ်ားတြင္ မိန္႕ခြန္း မေျပာသူ မရွိ သေလာက္ ျဖစ္ေပသည္။ အလား တူစြာပင္ ကြၽႏ္ုပ္တို႕၏ သမဂၢသည္ ပါတီ အသီးသီးမွ ေခါင္းေဆာင္ မ်ား၏ အေတြ႕အႀကံဳ မ်ားကို ၾကားနာ သိခြင့္ ရလိမ့္ မည္ဟု ေျမႇာ္လင့္ ရေပသည္။
သမဂၢသည္ ေပၚေပါက္ ေနေသာ ျပႆနာ ရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တင္ျပ လာေသာ အယူအဆ အသီးသီးကို၊ ေကာင္းစြာ ႀကိဳဆိုမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုေနာက္ လြတ္လပ္စြာ ဆံုးျဖတ္ လုပ္ေဆာင္မည္ ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံ၏ လူငယ္ မ်ားသည္ ထို ႏိုင္ငံ၏ အနာဂတ္ကို ပိုင္ဆိုင္သည္ သာမက၊ ၎တို႕၏ စိတ္ဓာတ္ သည္လည္း ယင္း ႏိုင္ငံရွိ အမ်ဳိးသားေရးႏွင့္ မ်ဳိးခ်စ္ စိတ္ဓာတ္ တို႕၏ အေျခခံပင္ ျဖစ္သည္။ ၎ျပင္ ထို ႏိုင္ငံရွိ ႏိုင္ငံေရး အေဆာက္အအံု၏ ႀကံ့ခိုင္ျခင္းႏွင့္ အားနည္းျခင္း တို႕သည္လည္း အဆိုပါ စိတ္ဓာတ္ အေျခခံ၌ တည္ေန ေပသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ကြၽႏ္ုပ္တို႕ ႏိုင္ငံ ကဲ့သို႕ေသာ သူတပါး လက္ေအာက္ခံ ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံတြင္၊ လူငယ္တို႕၏ စိတ္ဓာတ္ကို ႀကံ့ခိုင္ ေစရန္ အလို႕ငွာ၊ ႀကိဳးပမ္း မြမ္းမံ ေပးရန္ လိုအပ္ ေပသည္။ ကြၽန္ေတာ္ တို႕သည္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကၿပီး၊ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ပညာတတ္ လူတန္းစား မ်ား၏ အစိပ္အပိုင္းႀကီး တရပ္ ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ၊ တိုင္းျပည္မွ အေရးတႀကီး လိုအပ္ခ်က္ မ်ားကို မေမ့သင့္ ၾကေပ။ ကြၽန္ေတာ္တို႕၏ ကိုယ္ေရး ကိုယ္တာ ကိစၥရပ္ မ်ားကို အေလးဂ႐ု ျပဳၾက ရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ အမိ ႏိုင္ငံေတာ္က၊ ၎၏ သားသမီး မ်ားအား၊ ၎တို႕၏ ဘဝ လုပ္ငန္း မ်ားႏွင့္ အမိ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အက်ဳိး အတြက္၊ အၿမဲတေစ စိတ္ပါ ဝင္စား ေျပာဆို လုပ္ကိုင္ ေနထိုင္ျခင္းႏွင့္ အမိ ႏိုင္ငံ၏ ဂုဏ္သိကၡာကို အၿမဲ တေစ ျမႇင့္တင္ ေပးရ မည္ဟု ထင္ျမင္ ေနပါက ေျမႇာ္လင့္ခ်က္ လြန္ကဲရာ က်ေန လိမ့္မည္ေလာ။ ကြၽန္ေတာ္ တို႕သည္ အမိ ႏိုင္ငံ၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ဓေလ့ ထံုးစံ တို႕ကို ထိန္းသိမ္းရန္ တာဝန္ ရွိေၾကာင္း သတိ ခ်ပ္သင့္ လွေပသည္။ ကြၽန္ေတာ္ တို႕၏ သန္႕စင္ မွန္ကန္ေသာ အမ်ိဳးသားေရး ပံုသ႑ာန္ကို ထိန္းသိမ္းရန္ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ခံယူ ထားသင့္ ေပသည္။ မလိုလား အပ္ေသာ ႏိုင္ငံျခား ပေယာဂ လႊမ္းမိုးမႈ မ်ားအား စိတ္ဝင္စားျခင္း သို႕မဟုတ္ အမ်ိဳးသား ပံုသ႑န္ ပေပ်ာက္ ေစမည့္ ယိမ္းယိုင္ ေစမႈ မွန္သမွ်အား လုပ္ႀကံမႈ တရပ္ အျဖစ္ မွတ္ယူ ရမည္ ျဖစ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္ တို႕သည္ ထမ္း႐ြက္ရန္ က်ေရာက္ လာေသာ တိုင္းျပည္၏ ဂုဏ္သိကၡာ ျမႇင့္တင္ေရး၊ လြတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ ေရွးေဟာင္း ေအာင္ျမင္မႈ မ်ားကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေရး အတြက္၊ မ်က္ေျခ မျပတ္ သင့္ၾကေပ။ အမိ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္သည္ ၎၏ ႏုနယ္ေသာ သားပ်ိဳ သမီးပ်ဳိ မ်ားအား အနာဂတ္၏ မီး႐ွဴး တန္ေဆာင္ သဖြယ္ မွတ္ယူလ်က္ ရွိေပသည္။ အမိ ႏိုင္ငံ အတြက္ ကိုယ္က်ဳိး မစြန္႕ဝ့ံသူ မွန္သမွ်သည္ ေၾကာက္႐ြံ႕ သူမ်ားသာ ျဖစ္သည္ မဟုတ္ေလာ။
သမဂၢ အသင္းဝင္ မ်ားသည္ အနာဂတ္ ဗမာျပည္၏ အက်ဳိး အတြက္ ႀကီးမားေသာ အခန္း က႑မွ မလြဲမေသြ ပါဝင္ ထမ္း႐ြက္ ရမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္၊ ႀကီးမားေသာ ေအာင္ပြဲ အတြက္၊ ကြၽန္ေတာ္ တို႕သည္ စည္းလံုး ညီၫြတ္ ၾကပါစို႕။ သမဂၢ၏ အက်ဳိး အတြက္ လုပ္ေဆာင္ ရမည့္ လုပ္ငန္း မ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ေနရသည့္ အခါ မ်ားတြင္ ေတြေဝ ယိမ္းယိုင္မႈ မ်ားအား၊ မွန္ကန္ တရား မွ်တေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မ်ားျဖင့္ ဖယ္ရွား ပစ္ႏိုင္ ပါေစ။ သမဂၢႀကီး အဓြန္႕ရွည္ တည္တန္႕ ပါေစ။ သမဂၢသည္ ျမန္မာ ျပည္သူမ်ား အၾကားတြင္ ခိုင္မာစြာ ရပ္တည္ ႏိုင္ပါေစ။
အမ္ေအ ရာရွစ္
အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး။
(ဇန္နဝါရီ - ဇြန္ ၁၉၃၁)
ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ
ရန္ကုန္။
ဇြန္လ ၁ ရက္၊ ၁၉၃၁ ခု။
[အိုးေဝ ႏွစ္လည္စာေစာင္၊ ၁၉၆၀]
ကိုးအကား
၁။ ‘ကိုလုိနီေခတ္ ျမန္မာ့ သမိုင္း အဘိဓာန္’ - ျမဟန္၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ တတိယ အႀကိမ္ထုတ္၊ တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္း သုေတသန ဌာန၊ ဂ်ီအီးစီ (ပညာေရး) သမဝါယမ အသင္း။
၂။ Weekly Eleven News ကြန္ရက္စာမ်က္မွ ‘ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး၏ အျမဳေတ (သုိ႕မဟုတ္) အမ်ဳိးသားေန႕’ အေၾကာင္း တင္ျပခ်က္၊ www.weeklyeleven.com
၃။ ‘ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းဝင္ စာခ်ဳပ္ စာတမ္းမ်ား’ - ရဲေဘာ္ လွမ်ဳိး၊ နံသာတုိက္၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၁၉၆၈။
၄။ ‘အမ်ဳိးသားေန႕ ဥဒါန္း’၊ အေတြးအျမင္ စာစဥ္ ၁၀၆၊ ၁၉၉၄၊ ဒီဇင္ဘာ။
http://usuburma.co.cc/?p=76 blog မွ
