Thursday, December 28, 2017
Zaw Rayin;Computer သံုးစြဲသူတိုင္း မိမိတို႕Computer မွာပါရွိတဲ့ CPU,RAM,Graphic RAM,HDD,CD DVD မ်ား Windows 32bit 64bit မ်ားကို မိမိကိုယ္တိုင္ႀကည့္ တက္ႏိုင္ေအာင္တင္ဆက္ေပးလိုက္ပါတယ္ဗ်ာ။ Computer အသစ္ဝယ္တဲ့အခ်ိန္မွာလည္း ဆိုင္ကအေရာင္းဝန္ထမ္းကို ေမးစရာမလိုပဲ အခုကြ်န္ေတာ္ေျပာျပတဲ့နည္းအတိုင္း အလြယ္တကူ ႀကည့္ရူ႕စစ္ေဆးႏိုင္မွာပါပဲျဖစ္ပါတယ္။Computer အသံုးျပဳသူတိုင္း သိထားသင့္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ေအာက္မွာ ပံုေတြနဲ႕လည္းရွင္းျပထားပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး OS Windows အကိုအရင္ႀကည့္မယ္ဗ်ာ။ MyComputer(Win 7),ThisPC(Win 8,10) icon ေလးေပၚမွာ Right Click ႏွိပ္ျပီး Properties ကိုႏွိပ္ျပီး ႀကည့္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Win Key နဲ႕ Pause Break key ကိုႏွိပ္ျပီးႀကည့္ပါ။ အဲ့ထဲမွာ အသံုးျပဳထားတဲ့ Windows , CPU , RAM , Windows 32bit 64bit တို႕ကိုႀကည့္ပါ။ Processor ေနရာမွာ Intel Core i7-7500U ဆိုရင္ i7 7th Generation ပဲျဖစ္ပါတယ္။ i7 အေနာက္မွာရွိတဲ့နံပါတ္က Generation ကို ကိုယ္စားျပဳတာပါ 6 နဲ႕စရင္ 6Generation,5 နဲ႕စရင္ 5Gen,4နဲ႕စရင္4Gen အစရွိသျဖင့္ခြဲျခားလို႕ရပါတယ္။ေနာက္တစ္ခုက Graphic အမ်ိဴးအစားကိုႀကည့္ပါမယ္။ Desktop ရဲ႕လြတ္တဲ့ေနရာတစ္ခုကို Right Click ႏွိပ္လိုက္ရင္ Intel Graphic ပါတဲ့စက္က Intel လို႕ေပၚပါမယ္၊ Nvidia ဒါမွမဟုတ္ AMD ဆိုျပီးပါပါတယ္။ ပါဝင္တဲ့ Graphic ကိုႏွိပ္ျပီးဝင္ႀကည့္ပါ။ Nvidia Control Panel ထဲေရာက္ရင္ ဘယ္ဘက္ေအာက္ေဒါင့္နာမွာ System Information ကိုႏွိပ္လိုက္ပါ။ထပ္ေပၚလာတဲ့ box ထဲက Dedicated Video Memory ကိုႀကည့္ပါ 2048MB DDR 3 ဆိုရင္ Graphic RAM က 2GB DDR 3 အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါတယ္။ (2048MB=2GB) MB နဲ႕ပဲျပပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက AMD Graphic ကိုႀကည့္ပါမယ္ Desktopေပၚမွာ Right Click AMD Radeon Setting ကိုႏွိပ္ပါ။ေပၚလာတဲ့ AMD Control Panel ထဲကညာဘက္အေပၚနားက System ကိုႏွိပ္ပါ၊ Hardware ကိုထပ္ႏွိပ္ပါ ေပၚလာတဲ့အထဲက Memory Size ကိုႀကည့္ပါ (4096 MB) လို႕ေတြ႕ရင္ 4GBပါ 1024MB=1GB, 2048MB=2GB ပါ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါရွိႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္နည္းနဲ႕လည္းႀကည့္လို႕ရပါေသးတယ္။ Win Key + r ကိုႏွိပ္ပါ msinfo32 လို႕ရိုက္ပါ။ ဘယ္ဘက္က Component ကိုႏွိပ္ပါ Display ကိုထပ္ႏွိပ္ပါ ညာဘက္မွာ ပါဝင္တဲ့ Graphic အမ်ိဳးအစားမ်ားေပၚလာပါ့မယ္။ ဥပမာ Intel နဲ႕ Nvidia ႏွစ္ခုပါရင္ Onboard Graphic Intel နဲ႕ ေနာက္ထပ္ Nvidia Graphic ဆိုျပီး Graphic ႏွစ္ခုပါပါတယ္။ Intel တစ္ခုထဲလည္းပါႏိုင္သလို Nvidia ,AMDတစ္ခုတည္းလည္းပါႏိုင္ပါတယ္။ Win Key + r ကိုႏွိပ္ျပီးdxdiagလို႕ရိုက္ျပီးလည္းႀကည့္လို႕ရပါတယ္။ေနာက္တစ္ခုအေနဲ႕ Win key+r ကိုႏွိပ္ပါ diskmgmt.msc လို႕ရိုက္ပါ။ ဘယ္ဘက္ေအာက္နားမွာ Disk 0 (465 GB) လို႕ပါရင္ 500GBပါ။ 500GB က Computer ရဲ႕ Storage ပါ Data သိမ္းတဲ့အပိုင္းပါ။ေနာက္ဆံုးတစ္ခုအေနဲ႕ Win key+r ကိုႏွိပ္ပါ devmgmt.msc လို႔ရိုက္ပါ Computerပါတဲ့ Device ေတြကိုႀကည့္လို႕ရပါတယ္ wifi,Bluetooth,Lan တို႕ကိုလည္း Network Adapters ဆိုတဲ့နာမည္ေအာက္မွာႀကည့္လို႕ရပါတယ္။ေအာက္မွာပံုေတြနဲ႕တကြရွင္းျပထားပါတယ္။အဆင္မေျပတာရွိရင္ေမးျမန္းလို႕ရပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
Zaw Rayin;Window 7 မွာ Start ကို ႏွိပ္ Control Panel ေပ်ာက္ေနပါက
******************************************
– အရင္ဆံုး Taskbar အေပၚ Right Click ႏွိပ္ပါ။
– Properties ကို ႏွိပ္ပါ။
– Taskbar and Start Menu Properties စာမ်က္ႏွာေလး က်ပါမယ္ အဲဒီမွာ Start Menu ကို ႏွိပ္ပါ။
– Start Menu ထဲက Customize ကို ႏွိပ္ပါ
– Control Panel ကို ရွာပါ။ Control Panel ေတြပါက Control Panel ေအာက္က Display as a link ကို အစက္ခ်ေပးပါ။
– အဆင္ေျပပါေစ။ ေအာက္မွာ ပံုနဲ႔ ျပထားပါတယ္။
****************************************
အရက္၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းသည္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစပါသည္။
****************************************
အဆင္ေျပပါေစ
ေက်ာက္ဆည္သားေလး
Wednesday, December 20, 2017
Saturday, September 9, 2017
Zaw Rayin;
✅ MPT / Telenor / Ooredoo တို႔အေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ား
✅ MPT
******
-> ဖုန္းျပန္ေခၚေပးပါ
*222*လက္ခံမည့္ဖုန္းနံပါတ္#call
-> ေဘလႊဲရန္
*223*ေငြပမာဏ*လပ္ခံမည့္ဖုန္း#call
-> ေဘစစ္ရန္
*124# call (or) *124*1#call
-> အျခားဖုန္းေငြျဖည့္ရန္
*123*PIN.NO*လက္ခံမည့္ဖုန္း#call
-> Internet Package ဝယ္ရန္...
400MB (or) 1GB (or) 5GB ထိရွိတယ္။
400MB ဆို ၁လ 2800 က်မယ္။
1GB ဆို ၁လ 6500 က်မယ္။
5 GB ဆို ၁လ 25000 က်မယ္။
ဝယ္ခ်င္ရင္ 1332 ကို ဝယ္ခ်င္သေလာက္ SMS ပို႔ပါ
ဥပမာ 1GB ဝယ္ခ်င္ပါက 1332 ကို 1GB ဟုရိုတ္နွိပ္၍ Sms ပို႔ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
✅ Telenor
**********
-> ေငြလက္က်န္စစ္ေဆးရန္
*124#
-> ေငြျဖည့္ခ်င္ရင္
*123*pin#
-> ဖုန္းေဘကုန္ေနတဲ့အခ်ိန္ သူမ်ားကို ဖုန္းျပန္ေခၚခိုင္းမယ္ဆို
*979*3*2*ph.no#
-> တယ္လီေနာ ကတ္အခ်င္းခ်င္း ေငြျဖည့္ေပးမယ္ဆိုရင္
*979*1*3*2*ph.no*pin#
-> Telenor ကတ္အခ်င္းခ်င္း ေငြလႊဲခ်င္ရင္
*979*2*4*ph.no*amount#
-> Facebook ကို 1400 က်ပ္နဲ ့ 14 ရက္ သုံးမယ္။
၁၄၀၀ က်ပ္တည္း နဲ႔ ၁၄ ရက္အတြင္း ေဖ့စဘြတ္အဝသံုး၊ ေဖ့စဘြတ္ ဗီဒီယို အဝၾကည့္ ခ်င္ရင္
500 ကို ‘FB’ ဆိုၿပီး ပို႔ပါ။
-> အေရးေပၚ ေခၚႏိုင္တဲ့ ဖုန္းနံပါတ္ေတြကေတာ့
*979*3*3*1# (ရဲစခန္း)
*979*3*3*2# (ေဆးရံုကား)
*979*3*3*3# (မီးသတ္)
-> ဖုန္းေငြကုန္သြားလို႔ တယ္လီေနာဆီက ပိုက္ဆံ ၇၀၀ ေခ်းခ်င္တယ္ဆို
*500#
-> ေနာက္ဆံုးပို႔ထားတဲ့ SMS ၅ ခုကို ျပန္လိုခ်င္ရင္
*979*1*4*3#
-> ေငြျဖည့္ထားတဲ့ Top Up ၅ ခုကို ျပန္သိခ်င္ရင္
*979*1*4*2#
-> ေနာက္ဆံုးေခၚထားတဲ့ ဖုန္း နံပါတ္ ၅ ခုကို သိခ်င္ရင္
*979*1*4*1#
-> အင္တာနက္ setting ကိုယ္တိုင္ထည့္မယ္ဆို သို႔ APN က 'internet' ျဖစ္ပါတယ္။
နံပါတ္ ႏွိပ္ၿပီးေမးမယ္ဆို...
*979*3*1#
-> ေငြလက္က်န္ကို အင္တာနက္ package၊ စူပါဇီးကြက္၊ bonus ေတြရဲ႕ လက္က်န္ေငြကိုပါ သိခ်င္တယ္ဆို
*124*1# သို႔ *979*1*1#
-> Miss Called Alert ဆိုတာ ဖုန္းပိတ္ထားတဲ့အခ်ိန္ သို႔ ဆက္သြယ္မႈ ဧရာယာ ျပင္ပေရာက္ေနခ်ိန္
တစ္ေယာက္ေယာက္က ကိုယ့္ဖုန္းကို ေခၚခဲ့တယ္ဆို ဖုန္းျပန္ဖြင့္တာ နဲ႔ SMS ပို႔ၿပီးေတာ့ ေျပာျပမွာပါ။
ဝန္ေဆာင္မႈက အခမဲ့ပါ။ Miss Called Alert ဖြင့္ဖို႔...
*979*2*3*1*2# (သို႔) "MCA ON" ဆိုၿပီး 222 ကို SMS ပို႔ပါ
-> Miss Called Alert ျဖဳတ္ဖို႔
*979*2*3*2*2# (သို႔) "MCA OFF" ဆိုၿပီး 222 ကို SMS ပို႔ပါ
-> တယ္လီေနာ ရဲ႕ Mobile Money Account ကို သံုးမယ္ဆိုရင္
*900#
-> စူပါပြားကို ဖြင့္မယ္ဆို
*365*1# သို႔ SUP ON လို႔ 365 ကို SMS ပို႔ပါ
-> စူပါပြားကို ျဖဳတ္မယ္ဆို
*365*2# သို႔ SUP OFF လို႔ 365 ကို SMS ပို႔ပါ
-> ႏိုင္ငံျခားေရာက္ေနလို႔ ျမန္မာျပည္က တယ္လီေနာ နံပါတ္နဲ႔ နဲ႔ ဟိုႏိုင္ငံမွာ ေစ်းေပါေပါ ဆက္ၿပီး အသံုးျပဳဖို႔ My Roaming Day Pack
*979*2*1*1#
-> တယ္လီေနာ္က မိနစ္ ၁၀၀ ကိုဝယ္မယ္ဆို
*801# (or) *979*2*1*2#
-> ၈၀၀ က်ပ္တန္ စူပါဇီကြက္ တစ္ပတ္စာ ဝယ္ဖို႔အတြက္
*803# (or) *979*2*1*4#
-> ၂၅၀၀ က်ပ္တန္ စူပါဇီကြက္ တစ္လစာ ဝယ္ဖို႔အတြက္
*802# (or) *979*2*1*3#.
-> Phone Ring Tunes
ဖုန္းေခၚဆိုတဲ့အခ်ိန္ သီခ်င္းသံေလးေတြ သူမ်ားကို ေပးထားေထာင္ေစဖို႔ အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ ၃၀၀ က်ပ္ေတာ့ ေပးရပါတယ္။
Phone Ring Tunes ဖြင့္ဖို႔။
*979*2*3*1*1#
-> Phone Ring Tunes ျဖဳတ္ဖို႔အတြက္
*979*2*3*2*1#
-> Internet Package ဝယ္မယ္ဆိုရင္
*979*2*2# (or) *400# (ပင္မစာမ်က္ႏွာ)
*979*2*2*4# (or) *400*4# (My Internet weekly 110Mb: 500kyats)
*979*2*2*5# (or) *400*5# (My Internet monthly 500Mb: 1900kyats)
*979*2*2*1# (or) *400*1# (Smart Internet monthly 500Mb: 2700kyats)
*979*2*2*2# (or) *400*2# (Smart Internet monthly 1.25Gb: 6600kyats)
*979*2*2*3# (or) *400*3# (Smart Internet monthly 2.4Gb: 11900kyats)
-> တယ္လီေနာရဲ႕ ေဘာ္ဒါ Pack ကိုယူၿပီး မိနစ္ ၁၀၀ အတြက္
တစ္မိနစ္ ၁၅ က်ပ္ နဲ႔ စကားေျပာမယ္ ဆိုရင္
*801# call သို႔ 500 ကို ‘T1500’ ဆိုၿပီး SMS ပို႔ပါ
✅ Ooredoo
***********
-> မိမိဖုန္းကုိ ေငြျဖည့္ (Topup) လုပ္လုိ ပါက
*123* <ဂဏန္း ၁၆ လုံးပါ ေငြျဖည့္ PIN နံပါတ္> # ကုိႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> အျခား Ooredoo ဖုန္း နံပါတ္သုိ႔ ေငြျဖည့္ေပး လုိပါက
*123*< မိမိေငြျဖည့္ သြင္းေပး လုိေသာ ဖုန္းနံပါတ္ > * <ဂဏန္း ၁၆ လုံးပါ ေငြျဖည့္ PIN နံပါတ္ ># ကုိႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> ဖုန္း ေငြလက္က်န္ စစ္ေဆး လုိပါက
*124# ကုိ ႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> ၀န္ေဆာင္မႈ မ်ားကုိ စီမံရန္
*133# ကုိႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> မိမိ၏ ဖုန္းနံပါတ္ကုိ စစ္ေဆးရန္
*133*5# ကုိႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> ဖုန္း ေငြလႊဲေျပာင္း ေပးလုိ ပါက
*155*< လႊဲေျပာင္း လုိေသာ ပမာဏ > *< လက္ခံမည့္ သူ၏ ဖုန္းနံပါတ္ ># ကုိႏွိပ္ၿပီး
Call ခလုတ္ကုိႏွိပ္ပါ။
-> အျခားသူအား မိမိဖုန္းကုိ ေငြျဖည့္ေပး ေစလုိပါက
Top Me Up Function ကုိ အသုံးျပဳနုိင္ ပါသည္။
*126*< ဖုန္း ေငြျဖည့္ ေပး မည့္ သူ၏ ဖုန္းနံပါတ္ >*< ဖုန္း ေငြျဖည့္ လုိေသာ ပမာဏ ># ကုိႏွိပ္ၿပီး
Call ခလုတ္ကုိႏွိပ္ပါ။
-> ဖုန္း ျပန္ေခၚေစ လုိပါက
Call Me Back Function ကုိ အသုံးျပဳနုိင္ ပါသည္။
*122*< ျပန္ေခၚေစ လုိေသာ ဖုန္းနံပါတ္ ># ကုိႏွိပ္ ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
Telenor ကိုသံုးမယ္ဆိုရင္
ဒါေလးေတြေတာ့ သိထားသင့္တယ္
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
အေထြေထြဝန္ေဆာင္မွဳကိုလိုခ်င္ရင္
*979#
ဖုန္းေငြလက္က်န္ ကိုသိခ်င္ရင္
*124#
Bonus လက္က်န္ ကိုသိခ်င္ရင္
*124*1#
InternetPackage ရဲ႕လက္က်န္ ပမာဏကိုသိခ်င္ရင္
*979*1*1# (or) *124*1#
ေငြျဖည့္ခ်င္ရင္
*123*pin#
Telenor ကတ္အခ်င္းခ်င္း ေငြျဖည့္ေပးခ်င္ရင္
*979*1*3*2* ph.no: * pin#
Telenor ကတ္အခ်င္းခ်င္း ေငြလႊဲခ်င္ရင္
*979*2*4* ph.no: * amount #
ဖုန္းေဘကုန္ေနလို႔ Call Me Back သံုးခ်င္ရင္
*979*3*2*ph.no#
အေရးေပၚဖုန္းနံပါတ္ေခၚခ်င္ရင္
*979*3*3*1# (ရဲစခန္း)
*979*3*3*2# (ေဆးရံုကား)
*979*3*3*3# (မီးသတ္)
ဖုန္းအတြက္ Internet Setting လိုခ်င္ရင္
*979*3*1#
Internet Package ဝယ္ခ်င္ရင္
*979*2*2# (or) *400#
My Internet weekly (110Mb)
(500kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*4# (or) *400*4#
My Internet monthly (500Mb)
(1900kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*5# (or) *400*5#
Smart Internet monthly (500Mb) (2700kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*1# (or) *400*1#
Smart Internet monthly (1.25Gb) (6600kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*2# (or) *400*2#
Smart Internet monthly (2.4Gb) (11900kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*3# (or) *400*3#
ေနာက္ဆံုးေခၚထားတဲ့ ဖုန္းနံပါတ္ 5 ခု ကို သိခ်င္ရင္
*979*1*4*1#
ေနာက္ဆံုးျဖည့္ထားတဲ့ Top Up 5 ႀကိမ္ကိုသိခ်င္ရင္
*979*1*4*2#
ေနာက္ဆံုးပို႔ထားတဲ့ SMS 5 ခုကို သိခ်င္ရင္
*979*1*4*3#
Miss Called Alert (Free)လိုခ်င္ရင္
*979*2*3*1*2#
Miss Called Alert (Free)ျဖဳတ္ခ်င္ရင္
*979*2*3*2*2#
Phone Ring Tunes လိုခ်င္ရင္ (300Kyats)
*979*2*3*1*1#
Phone Ring Tunes ျဖဳတ္ခ်င္ရင္
*979*2*3*2*1#
စူပါပြားကိုသံုးခ်င္ရင္
*365*1#
စူပါပြားကိုျပန္ျဖဳတ္ခ်င္ရင္
*365*2#
စူပါဇီးကြက္ Night Monthly Pack
(2500Kyats)
*802# (or) *979*2*1*3#
စူပါဇီးကြက္ Night Weekly Pack
(800Kyats)
*803# (or) *979*2*1*4#
Telenor 100 Minutes Pack
*801# (or) *979*2*1*2#
Telenor My Roaming Day Pack
*979*2*1*1#
Telnor ဖုန္းေဘႀကိဳသံုးေငြ ခ်ီးယူရန္
( ဖုန္းေဘ 700 Kyats ႀကိဳသံုးႏိုင္သည္)
(ဖုန္းေငြျဖည့္လွ်င္ 725 Kyats ျပန္ျဖတ္သည္)
*500#
Telenor Mobile Money Account
*900#
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
✅ MPT / Telenor / Ooredoo တို႔အေၾကာင္း သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ား
✅ MPT
******
-> ဖုန္းျပန္ေခၚေပးပါ
*222*လက္ခံမည့္ဖုန္းနံပါတ္#call
-> ေဘလႊဲရန္
*223*ေငြပမာဏ*လပ္ခံမည့္ဖုန္း#call
-> ေဘစစ္ရန္
*124# call (or) *124*1#call
-> အျခားဖုန္းေငြျဖည့္ရန္
*123*PIN.NO*လက္ခံမည့္ဖုန္း#call
-> Internet Package ဝယ္ရန္...
400MB (or) 1GB (or) 5GB ထိရွိတယ္။
400MB ဆို ၁လ 2800 က်မယ္။
1GB ဆို ၁လ 6500 က်မယ္။
5 GB ဆို ၁လ 25000 က်မယ္။
ဝယ္ခ်င္ရင္ 1332 ကို ဝယ္ခ်င္သေလာက္ SMS ပို႔ပါ
ဥပမာ 1GB ဝယ္ခ်င္ပါက 1332 ကို 1GB ဟုရိုတ္နွိပ္၍ Sms ပို႔ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
✅ Telenor
**********
-> ေငြလက္က်န္စစ္ေဆးရန္
*124#
-> ေငြျဖည့္ခ်င္ရင္
*123*pin#
-> ဖုန္းေဘကုန္ေနတဲ့အခ်ိန္ သူမ်ားကို ဖုန္းျပန္ေခၚခိုင္းမယ္ဆို
*979*3*2*ph.no#
-> တယ္လီေနာ ကတ္အခ်င္းခ်င္း ေငြျဖည့္ေပးမယ္ဆိုရင္
*979*1*3*2*ph.no*pin#
-> Telenor ကတ္အခ်င္းခ်င္း ေငြလႊဲခ်င္ရင္
*979*2*4*ph.no*amount#
-> Facebook ကို 1400 က်ပ္နဲ ့ 14 ရက္ သုံးမယ္။
၁၄၀၀ က်ပ္တည္း နဲ႔ ၁၄ ရက္အတြင္း ေဖ့စဘြတ္အဝသံုး၊ ေဖ့စဘြတ္ ဗီဒီယို အဝၾကည့္ ခ်င္ရင္
500 ကို ‘FB’ ဆိုၿပီး ပို႔ပါ။
-> အေရးေပၚ ေခၚႏိုင္တဲ့ ဖုန္းနံပါတ္ေတြကေတာ့
*979*3*3*1# (ရဲစခန္း)
*979*3*3*2# (ေဆးရံုကား)
*979*3*3*3# (မီးသတ္)
-> ဖုန္းေငြကုန္သြားလို႔ တယ္လီေနာဆီက ပိုက္ဆံ ၇၀၀ ေခ်းခ်င္တယ္ဆို
*500#
-> ေနာက္ဆံုးပို႔ထားတဲ့ SMS ၅ ခုကို ျပန္လိုခ်င္ရင္
*979*1*4*3#
-> ေငြျဖည့္ထားတဲ့ Top Up ၅ ခုကို ျပန္သိခ်င္ရင္
*979*1*4*2#
-> ေနာက္ဆံုးေခၚထားတဲ့ ဖုန္း နံပါတ္ ၅ ခုကို သိခ်င္ရင္
*979*1*4*1#
-> အင္တာနက္ setting ကိုယ္တိုင္ထည့္မယ္ဆို သို႔ APN က 'internet' ျဖစ္ပါတယ္။
နံပါတ္ ႏွိပ္ၿပီးေမးမယ္ဆို...
*979*3*1#
-> ေငြလက္က်န္ကို အင္တာနက္ package၊ စူပါဇီးကြက္၊ bonus ေတြရဲ႕ လက္က်န္ေငြကိုပါ သိခ်င္တယ္ဆို
*124*1# သို႔ *979*1*1#
-> Miss Called Alert ဆိုတာ ဖုန္းပိတ္ထားတဲ့အခ်ိန္ သို႔ ဆက္သြယ္မႈ ဧရာယာ ျပင္ပေရာက္ေနခ်ိန္
တစ္ေယာက္ေယာက္က ကိုယ့္ဖုန္းကို ေခၚခဲ့တယ္ဆို ဖုန္းျပန္ဖြင့္တာ နဲ႔ SMS ပို႔ၿပီးေတာ့ ေျပာျပမွာပါ။
ဝန္ေဆာင္မႈက အခမဲ့ပါ။ Miss Called Alert ဖြင့္ဖို႔...
*979*2*3*1*2# (သို႔) "MCA ON" ဆိုၿပီး 222 ကို SMS ပို႔ပါ
-> Miss Called Alert ျဖဳတ္ဖို႔
*979*2*3*2*2# (သို႔) "MCA OFF" ဆိုၿပီး 222 ကို SMS ပို႔ပါ
-> တယ္လီေနာ ရဲ႕ Mobile Money Account ကို သံုးမယ္ဆိုရင္
*900#
-> စူပါပြားကို ဖြင့္မယ္ဆို
*365*1# သို႔ SUP ON လို႔ 365 ကို SMS ပို႔ပါ
-> စူပါပြားကို ျဖဳတ္မယ္ဆို
*365*2# သို႔ SUP OFF လို႔ 365 ကို SMS ပို႔ပါ
-> ႏိုင္ငံျခားေရာက္ေနလို႔ ျမန္မာျပည္က တယ္လီေနာ နံပါတ္နဲ႔ နဲ႔ ဟိုႏိုင္ငံမွာ ေစ်းေပါေပါ ဆက္ၿပီး အသံုးျပဳဖို႔ My Roaming Day Pack
*979*2*1*1#
-> တယ္လီေနာ္က မိနစ္ ၁၀၀ ကိုဝယ္မယ္ဆို
*801# (or) *979*2*1*2#
-> ၈၀၀ က်ပ္တန္ စူပါဇီကြက္ တစ္ပတ္စာ ဝယ္ဖို႔အတြက္
*803# (or) *979*2*1*4#
-> ၂၅၀၀ က်ပ္တန္ စူပါဇီကြက္ တစ္လစာ ဝယ္ဖို႔အတြက္
*802# (or) *979*2*1*3#.
-> Phone Ring Tunes
ဖုန္းေခၚဆိုတဲ့အခ်ိန္ သီခ်င္းသံေလးေတြ သူမ်ားကို ေပးထားေထာင္ေစဖို႔ အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။ ၃၀၀ က်ပ္ေတာ့ ေပးရပါတယ္။
Phone Ring Tunes ဖြင့္ဖို႔။
*979*2*3*1*1#
-> Phone Ring Tunes ျဖဳတ္ဖို႔အတြက္
*979*2*3*2*1#
-> Internet Package ဝယ္မယ္ဆိုရင္
*979*2*2# (or) *400# (ပင္မစာမ်က္ႏွာ)
*979*2*2*4# (or) *400*4# (My Internet weekly 110Mb: 500kyats)
*979*2*2*5# (or) *400*5# (My Internet monthly 500Mb: 1900kyats)
*979*2*2*1# (or) *400*1# (Smart Internet monthly 500Mb: 2700kyats)
*979*2*2*2# (or) *400*2# (Smart Internet monthly 1.25Gb: 6600kyats)
*979*2*2*3# (or) *400*3# (Smart Internet monthly 2.4Gb: 11900kyats)
-> တယ္လီေနာရဲ႕ ေဘာ္ဒါ Pack ကိုယူၿပီး မိနစ္ ၁၀၀ အတြက္
တစ္မိနစ္ ၁၅ က်ပ္ နဲ႔ စကားေျပာမယ္ ဆိုရင္
*801# call သို႔ 500 ကို ‘T1500’ ဆိုၿပီး SMS ပို႔ပါ
✅ Ooredoo
***********
-> မိမိဖုန္းကုိ ေငြျဖည့္ (Topup) လုပ္လုိ ပါက
*123* <ဂဏန္း ၁၆ လုံးပါ ေငြျဖည့္ PIN နံပါတ္> # ကုိႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> အျခား Ooredoo ဖုန္း နံပါတ္သုိ႔ ေငြျဖည့္ေပး လုိပါက
*123*< မိမိေငြျဖည့္ သြင္းေပး လုိေသာ ဖုန္းနံပါတ္ > * <ဂဏန္း ၁၆ လုံးပါ ေငြျဖည့္ PIN နံပါတ္ ># ကုိႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> ဖုန္း ေငြလက္က်န္ စစ္ေဆး လုိပါက
*124# ကုိ ႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> ၀န္ေဆာင္မႈ မ်ားကုိ စီမံရန္
*133# ကုိႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> မိမိ၏ ဖုန္းနံပါတ္ကုိ စစ္ေဆးရန္
*133*5# ကုိႏွိပ္ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
-> ဖုန္း ေငြလႊဲေျပာင္း ေပးလုိ ပါက
*155*< လႊဲေျပာင္း လုိေသာ ပမာဏ > *< လက္ခံမည့္ သူ၏ ဖုန္းနံပါတ္ ># ကုိႏွိပ္ၿပီး
Call ခလုတ္ကုိႏွိပ္ပါ။
-> အျခားသူအား မိမိဖုန္းကုိ ေငြျဖည့္ေပး ေစလုိပါက
Top Me Up Function ကုိ အသုံးျပဳနုိင္ ပါသည္။
*126*< ဖုန္း ေငြျဖည့္ ေပး မည့္ သူ၏ ဖုန္းနံပါတ္ >*< ဖုန္း ေငြျဖည့္ လုိေသာ ပမာဏ ># ကုိႏွိပ္ၿပီး
Call ခလုတ္ကုိႏွိပ္ပါ။
-> ဖုန္း ျပန္ေခၚေစ လုိပါက
Call Me Back Function ကုိ အသုံးျပဳနုိင္ ပါသည္။
*122*< ျပန္ေခၚေစ လုိေသာ ဖုန္းနံပါတ္ ># ကုိႏွိပ္ ၿပီး Call ခလုတ္ကုိ ႏွိပ္ပါ။
Telenor ကိုသံုးမယ္ဆိုရင္
ဒါေလးေတြေတာ့ သိထားသင့္တယ္
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
အေထြေထြဝန္ေဆာင္မွဳကိုလိုခ်င္ရင္
*979#
ဖုန္းေငြလက္က်န္ ကိုသိခ်င္ရင္
*124#
Bonus လက္က်န္ ကိုသိခ်င္ရင္
*124*1#
InternetPackage ရဲ႕လက္က်န္ ပမာဏကိုသိခ်င္ရင္
*979*1*1# (or) *124*1#
ေငြျဖည့္ခ်င္ရင္
*123*pin#
Telenor ကတ္အခ်င္းခ်င္း ေငြျဖည့္ေပးခ်င္ရင္
*979*1*3*2* ph.no: * pin#
Telenor ကတ္အခ်င္းခ်င္း ေငြလႊဲခ်င္ရင္
*979*2*4* ph.no: * amount #
ဖုန္းေဘကုန္ေနလို႔ Call Me Back သံုးခ်င္ရင္
*979*3*2*ph.no#
အေရးေပၚဖုန္းနံပါတ္ေခၚခ်င္ရင္
*979*3*3*1# (ရဲစခန္း)
*979*3*3*2# (ေဆးရံုကား)
*979*3*3*3# (မီးသတ္)
ဖုန္းအတြက္ Internet Setting လိုခ်င္ရင္
*979*3*1#
Internet Package ဝယ္ခ်င္ရင္
*979*2*2# (or) *400#
My Internet weekly (110Mb)
(500kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*4# (or) *400*4#
My Internet monthly (500Mb)
(1900kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*5# (or) *400*5#
Smart Internet monthly (500Mb) (2700kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*1# (or) *400*1#
Smart Internet monthly (1.25Gb) (6600kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*2# (or) *400*2#
Smart Internet monthly (2.4Gb) (11900kyats) သံုးခ်င္ရင္
*979*2*2*3# (or) *400*3#
ေနာက္ဆံုးေခၚထားတဲ့ ဖုန္းနံပါတ္ 5 ခု ကို သိခ်င္ရင္
*979*1*4*1#
ေနာက္ဆံုးျဖည့္ထားတဲ့ Top Up 5 ႀကိမ္ကိုသိခ်င္ရင္
*979*1*4*2#
ေနာက္ဆံုးပို႔ထားတဲ့ SMS 5 ခုကို သိခ်င္ရင္
*979*1*4*3#
Miss Called Alert (Free)လိုခ်င္ရင္
*979*2*3*1*2#
Miss Called Alert (Free)ျဖဳတ္ခ်င္ရင္
*979*2*3*2*2#
Phone Ring Tunes လိုခ်င္ရင္ (300Kyats)
*979*2*3*1*1#
Phone Ring Tunes ျဖဳတ္ခ်င္ရင္
*979*2*3*2*1#
စူပါပြားကိုသံုးခ်င္ရင္
*365*1#
စူပါပြားကိုျပန္ျဖဳတ္ခ်င္ရင္
*365*2#
စူပါဇီးကြက္ Night Monthly Pack
(2500Kyats)
*802# (or) *979*2*1*3#
စူပါဇီးကြက္ Night Weekly Pack
(800Kyats)
*803# (or) *979*2*1*4#
Telenor 100 Minutes Pack
*801# (or) *979*2*1*2#
Telenor My Roaming Day Pack
*979*2*1*1#
Telnor ဖုန္းေဘႀကိဳသံုးေငြ ခ်ီးယူရန္
( ဖုန္းေဘ 700 Kyats ႀကိဳသံုးႏိုင္သည္)
(ဖုန္းေငြျဖည့္လွ်င္ 725 Kyats ျပန္ျဖတ္သည္)
*500#
Telenor Mobile Money Account
*900#
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
Zaw Rayin;
PPTT(Per-service Prinary Teacher Tranining)
လုပ္ငန္းခြင္အႀကိဳမူလတန္းဆရာအတတ္ပညာသင္တန္း
မူလတန္းဆရာအတတ္ပညာေရးလက္မွတ္
B.Ed(Bachelor of Education)
ပညာေရးဘြဲ႔တက္ေရာက္သူမ်ားသင္တန္း
ပညာေရးဘြဲ
DTEd(Diploma and Per-service Teachering Coach Education)
လုပ္ငန္းခြင္အႀကိဳဆရာအတတ္ပညာဒီပလိုမာသင္တန္း
ဆရာအတတ္ပညာဒီပလုိမာဘြဲ႔
DTVET(Department of Technical and Vocational Education)
နည္းပညာႏွင့္သက္ေမြးပညာေရးဦးစီးဌာန
PPTT(Per-service Prinary Teacher Tranining)
လုပ္ငန္းခြင္အႀကိဳမူလတန္းဆရာအတတ္ပညာသင္တန္း
မူလတန္းဆရာအတတ္ပညာေရးလက္မွတ္
B.Ed(Bachelor of Education)
ပညာေရးဘြဲ႔တက္ေရာက္သူမ်ားသင္တန္း
ပညာေရးဘြဲ
DTEd(Diploma and Per-service Teachering Coach Education)
လုပ္ငန္းခြင္အႀကိဳဆရာအတတ္ပညာဒီပလိုမာသင္တန္း
ဆရာအတတ္ပညာဒီပလုိမာဘြဲ႔
DTVET(Department of Technical and Vocational Education)
နည္းပညာႏွင့္သက္ေမြးပညာေရးဦးစီးဌာန
Zaw Rayin;
R2Pအေၾကာငး္ သိေကာငး္စရာ.....
“ၿမန္မာ့အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာကိုု ၿခိမ္းေခ်ာက္ေနသည့္ R2P”
လက္ရွိ အေျခအေနအရ ရခိုုင္ၿပည္နယ္မွာ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတဲ့
ေယာက်္ား မိန္းမ ခေလး လူၾကီး အားလံုးဟာ အၾကမ္းဖက္ေတြျဖစ္ေပမယ့္ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ အားလံုးကို ပစ္ခတ္ ဖမ္းဆီး နွိမ္နင္းလို႕ မျဖစ္နိဳင္ပါဘူး။
ဘာၿဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ UN က အသစ္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့တဲ့ R2P အဖြဲ႕ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။
R2P (Responsibility to Protect) အဖြဲ႕ဆိုတာ ……….
International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS) နိဳင္ငံတစ္ခု၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနွင့္၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းဆိုင္ရာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေကာ္မရွင္ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ကို၂၀၀၁ဒီဇင္ဘာမွာစဖြဲ႕ခဲ႕တာ ၿဖစ္ၿပီး အဲဒီအဖြဲ႕ကိုုအေၿခခံၿပီး ထပ္ဖြဲ႕လိုုက္တဲ့
နိဳင္ငံတစ္ကာ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခြင့္ ရတဲ့ အဖြဲ႕ပါ ။
သူတို႕ဟာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ျခင္း
လူမ်ိဳးႏြယ္စု တစ္ခု ရွင္းလင္းသုတ္သင္ျခင္း
အၾကမ္းဖက္အေၾကာင္းျပ ျပီးေဒသတစ္ခုကို ေခ်မွဳန္းျခင္း
အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ေတြလုပ္ရင္
ျခိမ္းေျခာက္ခံလူသားေတြ ကယ္တင္ေရး စတာေတြအတြက္
R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ အာဏာနဲ႕ UN ကတပ္က နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို အတားအဆီး မရွိ အာဏာသိမ္းခြင့္ ရွိတဲ့အဖြဲ႕ ပါ ။
ဒီအတြက္ ညွိနိွဳင္းစရာမလိုဘူး လြပ္လပ္စြာ ၀င္သိမ္းခြင့္ရွိတယ္။
UN မွာရွိတဲ့ စစ္ေရးအရ အေရးယူဘို႕ ဆံုးျဖတ္ရင္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ မွာ ဗီတိုအာဏာသံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့ နိုုင္ငံေတြသေဘာမတူလည္း နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို ၀င္တိုက္ ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕ပါ။
အဲ့ဒီ အဖြဲ႕ရဲ႕ ဥကၠဌကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ အခ်စ္ေတာ္ ကိုဖီအာနန္ပါပဲ ။
...၂၀၀၁ ခုုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလလည္းေရာက္ေရာ(ICISS) ရဲ့ အစီရင္ခံစာကိုု ထုုတ္ျပန္ တယ္။
(After the September 11, 2001 terrorist attacks, the international debate shifted away from consideration of measures to prevent genocide and mass atrocity toward measures for the prevention and preemption of terrorist activities and the proliferation of weapons of mass destruction. Moreover, the invasion of Iraq in 2003, premised in part on an argument of humanitarian intervention, was even more destructive to the advancement of the RtoP agenda. The invasion heightened concerns that RtoP would be used to further erode the sovereignty of smaller developing countries. )
စက္တင္ဘာလ၁၁ရက္၂၀၀၁ခုနွစ္ WTC တိုက္ခိုက္ခံရအျပီးနဲ႕ သူတို႕အစီရင္ခံစာထုတ္ၿပန္မႈဟာ အခ်ိန္ကြက္တိျဖစ္ေနတာျမင္ရလိမ့္မယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညွိနွိဳင္းေျပာဆိုေနရမႈေတြဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဴေတြအေပၚ ၊ လူအစုအလိုက္အျပံဳလိုက္ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းေတြအေပၚ ၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈနဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကလက္မခံတဲ့အဖ်က္စြမ္းအားျပင္းလက္နက္ၾကီးေတြအသံုးျပဳမွဴေတြအေပၚ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုဟန္႕တားဖို႕အတြက္ ညွိနွိဳင္းေနဖို႕မလိုအပ္ဘူး ဒါေတြကိုဟန္႕တားနိဳင္ဖို႕သာအဓိကျဖစ္တယ္လို႕ဆိုလိုပါတယ္။
Responsible To Protect ဆိုတဲ့အာဂ်င္ဒါ (သေဘာထားမူၾကမ္း) ကိုခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ဖို႕သင့္ျပီလို႕ေဖာ္ျပထားတာၿဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၃ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ေရာက္ေတာ့ ကိုဖီအာနန္က နိဳင္ငံတကာအစည္းအေ၀း တစ္ရပ္ ေခၚယူျပီး R2P အာဂ်င္ဒါက ိုခ်ျပရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။
သတိၿပဳရမွာက ၂၀၀၃ခုနွစ္မတ္လ၂၀ရက္ေန႕မွာ US ဟာအီရတ္ကို၀င္တိုက္ခဲ့ျပီး ေမလ၁ရက္ေန႕မွာသိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီးျဖစ္ေနတဲ့အခ်က္ပါ။
ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီဇင္ဘာ၂၀၀၄ မွာ A More Secure World ပိုမိုလံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့စာတမ္းအသစ္တစ္ခုတင္သြင္းျပန္တယ္။
ဒီစာတမ္းမွာလည္းအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးမူ၀ါဒက်င့္ထံုးေတြနဲ႕အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတာ၀န္ခံမႈေတြက ျခိမ္းေခ်ာက္ခံလူသားေတြကို ကယ္တင္ဖို႕ဆိုျပီး... စကားလံုး အမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးစြဲတင္ျပ ခဲ့ၾက ျပန္တယ္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ကမၻာၾကီး ကလူသားေတြကို စကားလံုးလွလွေတြ ထိုးေက်ြးျပီး နိဳင္ငံေရးကေန စစ္ပြဲဖန္တီးမွဴကို Soft Power ကေန Hard Power အေရြ႕ဖက္ကို ေရႊ႕ယူတဲ့မဟာဗ်ဴဟာ လို႕တင္စားရမွာပါ။
အဲ့ဒီေနာက္ေတာ့ In Larger Freedom ပိုမိုလြတ္လပ္မႈရွိတဲ့ ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့ စာတမ္းကို ကိုဖီအာနန္ကပဲတင္သြင္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ခုနွစ္ ကမၻာ႕ထိပ္သီးညီလာခံမွာ အတည္ျပဳ ခဲ့ၾကၿပန္ပါတယ္။
အဲ့ဒီမွာ Resolution 1674 on the Protection of Civilians in Armed Conflict လို႕ေခၚတဲ့ UN Resolution အမွတ္၁၆၇၄ ကိုျပဌာန္းခဲ့တယ္။
အရပ္သားစစ္ေဘးဒုကၡသည္ မ်ားကို စစ္ပြဲေနရာမွ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္တဲ့...
အဲဒီက paragraph 138 and 139 on the Responsibility to Protect အပိုဒ္၁၃၈နဲ႕၁၃၉
အရ Responsibility to Protect ဆိုတဲ့အသံုးအနွဳန္းကိုတရား၀င္သံုးစြဲလာခဲ့ျပီး R2P ဆိုတာ ေပၚလာခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သစ္ျဖစ္တဲ့ ဘန္ကီမြန္းဟာ Mr. Edward Luck အက္ဒြပ္လုခ္ဆိုသူကို Special Adviser to the Secretary General with a focus on the Responsibility to Protect
အထူးအၾကံေပးအရာရွိအျဖစ္စတင္ခန္႕ထားခဲ့ျပီး
သူကမွတဆင့္ R2P အဖြဲ႕အစည္းကိုစတင္ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ခုေဖေဖာ္၀ါရီလမွာေတာ့ The Global Centre for the Responsibility to Protect ဆိုတဲ့ဌာနတစ္ခု UN ေအာက္မွာ တရား၀င္ ထူေထာင္ခဲ့ၾကျပီး.. ေဒါက္တာဆိုင္မြန္အဒမ္Dr. Simon Adamsဆိုသူက Executive Director အျဖစ္တာ၀န္ယူျပီး.. ၀န္ထမ္း ၁၃ဦးပါ၀င္တဲ့ ရံုးအဖြဲ႕ကို စတင္လည္ပတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
နိုုင္ငံေတာ္အတိုုင္ပင္ခံပုုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၆၊
ၾသဂုတ္လ ( ၁၇ ) ရက္မွာ ကိုဖီအာနန္ဦးစီးတဲ့ ရခိုင္ေကာ္မရွင္ကို လူ ( ၉ ) ဦးနဲ႕ ဖြဲ႕ခဲ႕ပါတယ္။
တစ္လတင္းတင္းျပည့္တဲ့ ၂၀၁၆ စက္တင္ဘာ ( ၁၆ ) ေန႕မွာ R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ ေၾကျငာစာတမ္း တစ္ေစာင္ထြက္လာတယ္။
ေခါင္းစဥ္က
""ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းက ခြဲျခားဆက္ဆံ ဖိနွိပ္ခံေနရေသာ နိဳင္ငံမဲ့ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ကိုျခိမ္းေခ်ာက္ လာေသာျပႆနာ ရပ္မ်ားနွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ လူသားျဖစ္တည္မႈအေပၚျပစ္မွဴက်ဴးလြန္ျခင္းမ်ား""" တဲ့ …..
ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္ ေလးလဲ ေရးထားေသးတယ္ …..
""ျမန္မာနိဳင္ငံအစိုးရရဲ႕စနစ္တက်ခြဲျခားထားတဲ့ ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္သန္းေက်ာ္ ေလာက္ ဟာ ျခိမ္းေခ်ာက္ခံေနရပါတယ္၊
ဒီလူေတြဟာကြဲျပားတဲ့မူဆလင္လူမ်ိဳးစုေတြျဖစ္ပါတယ္။ဇြန္လ၂၀ရက္မွာ UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ Zeid Ra'ad al Hussein ဟာ ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမွဴေတြ သူတို႕ရဲ႕ လူမ်ိဳးျဖစ္မွဴကို ခြဲျခားဆက္ဆံျပီး အသိအမွတ္ မျပဳမွဴေတြကို UN လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုတင္ျပခဲ့ပါတယ္""
''ဒီကိစၥရပ္ေတြဟာအတြင္းၾကိတ္ျဖစ္ပြားေနျပီး စနစ္တက် စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့တာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေတြဟာဖိနွိပ္ညွင္းပန္းမႈနဲ႕လူသားျဖစ္ျခင္းအေပၚ ၿပစ္မွဴေျမာက္တဲ့က်ဴးလြန္မွဴေတြျဖစ္တယ္လို႕အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။"
"" ၂၀၁၂ ခုနွစ္လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြအျပီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာခန္႕ မွန္းတစ္သိန္း နွစ္ေသာင္းေလာက္ဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေနထိုင္ေနၾကရပါတယ္။
၂၀၁၆ခုေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာသြားေရာက္ခဲ့တဲ့ UNရဲ႕
အရာရွိ John Ging ဂ်ြန္ဂင္းရဲ႕ခရီးစဥ္မွာေတြ႕ရွိတင္ျပခ်က္ေတြကေတာ့ အလြန္ဆိုးရြား စိတ္ပ်က္ ဖြယ္ အေျခအေနေတြနဲ႕အတူဘယ္လိုမွလက္ခံနိဳင္ဖြယ္မရွိတဲ့ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမွူေပၚလစီေတြ ကိုျမင္ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႕တင္ျပထားပါတယ္။""""
“”ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင္ပိုဆိုးလာတဲ့ရိုက္ခတ္မွဴေတြနဲ႕ေနထိုင္မွဴအေျခအေနဆိုးေတြတိုးပြားလာဖြယ္သာရွိျပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚပိုမိုဆိုးရြား တဲ့ဖိစီးနွိပ္စက္မွဴေတြသာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္..
ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ပဲ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ေတြကို ထြက္ေျပးလာၾက ဖြယ္ရွိတယ္..
ဒီအတြက္ေၾကာင့္ပဲသူတို႕ဟာလူကုန္ကူးခံရျခင္းနဲ႕ဒုကၡသည္ဘ၀ေရာက္ရွိရျခင္းေတြကိုျဖစ္ေစခဲ့ျပီးတျခားအျဖစ္ဆိုးေတြလည္းေတြ႕ခဲ့ၾကရတာျဖစ္တယ္။"" တဲ့
ဒါတင္မကေသးဘူး
UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ ရန္ဟီးလီက
ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ self-identification လို႕ေခၚတဲ့ မိမိကိုယ္မိမိ အတည္ျပဳေဖာ္ျပခြင့္ကို UNရဲ႕နိဳင္ငံတကာအတည္ျပဳထားတဲ့ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာလူ႕အခြင့္အေရးဥပေဒ အရေဖာ္ျပခံယူခြင့္ရွိရ မယ္လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုျပီးဒီစာတမ္းမွာေဖာ္ျပထားတယ္။
ေနာက္ တစ္ခါ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး
"" ယခင္အစိုးရေဟာင္းအေနျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို နိဳင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံရန္ အစဥ္တစိုက္ျငင္းပယ္ခဲ့ရံုသာမက ျပည္နယ္အတြင္းခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းေနထိုင္မွဴကန္႕သတ္ျခင္းတို႕ျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ အေျခခံလူသား ရပိုင္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ တားဆီးထားရံုမက င္ေစသည့္အျပဳအမူေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရ
ပါသည္။
လူမ်ိဳးဘာသာတစ္ခု၏ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပခြင့္အခြင့္အေရးနွင့္ ကာကြယ္ေသာ္ လည္း အျခားလူမ်ိဳးစုစာရင္းတြင္ထည့္သြင္းမခံရေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။"" တဲ့
ရိုဟင္ဂ်ာကို တရား၀င္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအျဖစ္ ေဖာ္ျပေပးဘို႕ အထိ ေရးထားတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ….
"" NLD အစိုးရသစ္အေနျဖင့္ ၄င္းခြဲျခားဆက္ဆံေစသည့္ ဥပေဒနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႕က်င္ေရး ေပၚလစီတို႕ကို အစိုးရေဟာင္းထံမွ အေမြ ဆက္ခံရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါအခ်က္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ဆႏၵရွိစြာျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။
နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာဖိနွိပ္ ဆက္ဆံေနသည့္လူစုမ်ားကိုလည္း တားဆီးရန္ၾကိဳးပမ္းေနၾကပါသည္။
ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားကိုျမန္မာျပည္ အတြင္းမွ ထြက္ေျပးမႈမ်ိဳး မျဖစ္ေပၚေတာ့ေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
နိဳင္ငံတကာမွလည္း အဆိုပါရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ နိဳင္ငံေရးခိုလွႈံခြင့္မ်ားကိုလည္း ပိတ္ဆို႕တားျမစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။
NLDအစိုးရအေနျဖင့္ သမိုင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳျပီး တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္းမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို အတည္ျပဳနိဳင္ေရး အင္တိုက္အားတိုက္ ကတိျပဳၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေပးလ်ွက္ရွိပါသည္ "" ….. တဲ့
ဒီစာတမ္းကို UN အဖြဲ႕၀င္နိဳင္ငံအားလံုးကတစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း လက္ခံထားၾကတယ္။
R2P လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ UN က ၀င္သိမ္းလိုု႕ရေအာင္ စနစ္တက်အကြင္ဆင္ထား
တာၿဖစ္ပါတယ္။
ၾကားမွာတစ္ခု ေျပာရရင္ ( ၂၀၁၃ ) တုန္းက R2P နဲ႕ OIC က UN မွာ စာတစ္ခုတင္တယ္ ။ျမန္မာျပည္က လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဳေတြကို ယူအန္ ၀င္သိမ္းဘို႕ မဲခြဲေပးဘို႕တဲ့ ။ ယူအန္မွာ မြတ္စလင္ခ်ည္း ၇၅% ေက်ာ္တယ္ ။ သူတို႕နိဳင္မွာပဲ ။
၀င္သိမ္းၿပီးတာနဲ႕ သူတို႕ ၾသဇာခံကို သမၼတေျမွာက္မယ္ေပါ့ ။
လစ္ဗ်ားနဲ႕ အီရတ္ကိုလည္း ဒီနည္းတိုင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူပုန္က တပ္မေတာ္ျဖစ္ တပ္မေတာ္က ေတာခို၊ သူပုုန္ၿဖစ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အတိုက္ အခံဘ၀ထဲက ဒီမိုေတြေရာ သူတို႕ပါ ယူအန္၀င္သိမ္းဖိုု႕ ခနခန ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကတာ လူတိုင္းသိျပီးသားျဖစ္မွာပါ။
ဒီအစီရင္ခံစာ နဲ႕ အေျခအေနေတြကို နိဳင္ငံေရး ( ဦးရဲထြဋ္ကလြဲလို႕ ) သမၻာရင့္သူေတြက ဘယ္လို သံုးသပ္လဲဆိုေတာ့ ….
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးက ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္အေနနဲ႕ R2P ေၾကျငာခ်က္နဲ႕ မတိမ္းမယိမ္းအၾကံျပဳခ်က္ ေတြသာထြက္လာဖို႕ေသခ်ာေနျပီလို႕ ယူဆရ ပါတယ္တဲ့ ။
ကိုဖီအာနန္ရဲ႕အၾကံျပဳခ်က္ထြက္လာတာနဲ႕ R2P လိုအဖြဲ႕ဆီ ခ်က္ခ်င္း ေရာက္ မယ္ ။
ဒါကို အေထာက္အထား လုပ္ျပီး UNရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ ကေၾကျငာခ်က္ထုတ္မယ္ US က လံုျခံဳေရးေကာင္စီတင္မယ္ ။
ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္အေပၚ အစဥ္တစိုုက္ေထာက္ခံရပ္တည္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ရုုရွား နဲ႕
တရုုတ္နိုုင္ငံအစိုုးရေတြက ဗီတိုနဲ႕ပယ္ခ် ရင္ R2P အာဏာနဲ႕
United Nations peacekeeping Forces ေတြေရာက္လာမယ္။
အဲ့ဒီ UN တပ္ေတြထဲမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ က တပ္ေတြနဲ႕ အာရပ္နိဳင္ငံေတြက တပ္ေတြကိုပဲေရြးလႊတ္လိမ့္မယ္။
UN တပ္ေတြ သြင္းလို႕ရေအာင္
ကိုဖီအာနန္အၾကံျပဳခ်က္ ထြက္အျပီးမွာ ရခိုင္က မူဆလင္ေတြဟာ ပဋိကၡ
အၾကီး ၾကီး တစ္ခုကိုလည္းဖန္တီးၾကလိမ့္မယ္ ။
ေဘယ္လို ပဋိပကၡမ်ိဳးလဲဆိုရင္ စစ္တပ္က မလႊဲမေရွာင္သာ တိုုက္ခိုုက္နွိမ္နင္းရတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ပဋိပကၡၾကီးတစ္ခု ကို ဖန္တီးၾကလိမ့္မယ့္ ။
အဲဒီ ပဋိပကၡမွာ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ ရိုုဟင္ဂ်ာလိုု႕ သူတိုု႕ေၿပာေနတဲ့ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာၾကတဲ့ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုုပစ္ခတ္မိတာနဲ႕ R2P နဲ႕ UN တပ္ေတြ ၿမန္မာနိုုင္ငံကိုုဝင္ေရာက္ၿပီး
အနည္းဆုုံးေတာ့ ရခိုုင္ၿပည္နယ္ကိုု Save Zone အၿဖစ္သတ္မွတ္ကာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ကဲ ဒါဆို ဘာေၾကာင့္ R2P ဥကၠဌ အာနန္ကို ေဒၚလာသန္းခ်ီေပးေခၚရလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္း သိျပီေပါ့ ေနာ္ အမ်ိဳးတို႕ ။
ၿမန္မာနိုုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာ နဲ႕ နယ္နမိတ္မဆုုံးရႈံးရေအာင္ ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္ မွ အခ်ိန္မွီ တားဆီးေဆာင္ရြက္နိုုင္ဖိုု႕လိုုအပ္ေနပါၿပီ။
ကိုစစ္ေသြး(မိုုးေက်ာ္) ႏွင့္ မယ္မဒီ တိုု႕ရဲ႕ စာတမ္းမ်ားကိုု ကိုးကားထားၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ဝင္းေမာ္(ေရႊသံစဥ္)
၁-၇-၂၀၁၇“ၿမန္မာ့အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာကိုု ၿခိမ္းေခ်ာက္ေနသည့္ R2P”
လက္ရွိ အေျခအေနအရ ရခိုုင္ၿပည္နယ္မွာ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတဲ့
ေယာက်္ား မိန္းမ ခေလး လူၾကီး အားလံုးဟာ အၾကမ္းဖက္ေတြျဖစ္ေပမယ့္ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ အားလံုးကို ပစ္ခတ္ ဖမ္းဆီး နွိမ္နင္းလို႕ မျဖစ္နိဳင္ပါဘူး။
ဘာၿဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ UN က အသစ္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့တဲ့ R2P အဖြဲ႕ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။
R2P (Responsibility to Protect) အဖြဲ႕ဆိုတာ ……….
International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS) နိဳင္ငံတစ္ခု၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနွင့္၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းဆိုင္ရာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေကာ္မရွင္ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ကို၂၀၀၁ဒီဇင္ဘာမွာစဖြဲ႕ခဲ႕တာ ၿဖစ္ၿပီး အဲဒီအဖြဲ႕ကိုုအေၿခခံၿပီး ထပ္ဖြဲ႕လိုုက္တဲ့
နိဳင္ငံတစ္ကာ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခြင့္ ရတဲ့ အဖြဲ႕ပါ ။
သူတို႕ဟာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ျခင္း
လူမ်ိဳးႏြယ္စု တစ္ခု ရွင္းလင္းသုတ္သင္ျခင္း
အၾကမ္းဖက္အေၾကာင္းျပ ျပီးေဒသတစ္ခုကို ေခ်မွဳန္းျခင္း
အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ေတြလုပ္ရင္
ျခိမ္းေျခာက္ခံလူသားေတြ ကယ္တင္ေရး စတာေတြအတြက္
R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ အာဏာနဲ႕ UN ကတပ္က နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို အတားအဆီး မရွိ အာဏာသိမ္းခြင့္ ရွိတဲ့အဖြဲ႕ ပါ ။
ဒီအတြက္ ညွိနိွဳင္းစရာမလိုဘူး လြပ္လပ္စြာ ၀င္သိမ္းခြင့္ရွိတယ္။
UN မွာရွိတဲ့ စစ္ေရးအရ အေရးယူဘို႕ ဆံုးျဖတ္ရင္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ မွာ ဗီတိုအာဏာသံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့ နိုုင္ငံေတြသေဘာမတူလည္း နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို ၀င္တိုက္ ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕ပါ။
အဲ့ဒီ အဖြဲ႕ရဲ႕ ဥကၠဌကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ အခ်စ္ေတာ္ ကိုဖီအာနန္ပါပဲ ။
...၂၀၀၁ ခုုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလလည္းေရာက္ေရာ(ICISS) ရဲ့ အစီရင္ခံစာကိုု ထုုတ္ျပန္ တယ္။
(After the September 11, 2001 terrorist attacks, the international debate shifted away from consideration of measures to prevent genocide and mass atrocity toward measures for the prevention and preemption of terrorist activities and the proliferation of weapons of mass destruction. Moreover, the invasion of Iraq in 2003, premised in part on an argument of humanitarian intervention, was even more destructive to the advancement of the RtoP agenda. The invasion heightened concerns that RtoP would be used to further erode the sovereignty of smaller developing countries. )
စက္တင္ဘာလ၁၁ရက္၂၀၀၁ခုနွစ္ WTC တိုက္ခိုက္ခံရအျပီးနဲ႕ သူတို႕အစီရင္ခံစာထုတ္ၿပန္မႈဟာ အခ်ိန္ကြက္တိျဖစ္ေနတာျမင္ရလိမ့္မယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညွိနွိဳင္းေျပာဆိုေနရမႈေတြဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဴေတြအေပၚ ၊ လူအစုအလိုက္အျပံဳလိုက္ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းေတြအေပၚ ၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈနဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကလက္မခံတဲ့အဖ်က္စြမ္းအားျပင္းလက္နက္ၾကီးေတြအသံုးျပဳမွဴေတြအေပၚ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုဟန္႕တားဖို႕အတြက္ ညွိနွိဳင္းေနဖို႕မလိုအပ္ဘူး ဒါေတြကိုဟန္႕တားနိဳင္ဖို႕သာအဓိကျဖစ္တယ္လို႕ဆိုလိုပါတယ္။
Responsible To Protect ဆိုတဲ့အာဂ်င္ဒါ (သေဘာထားမူၾကမ္း) ကိုခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ဖို႕သင့္ျပီလို႕ေဖာ္ျပထားတာၿဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၃ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ေရာက္ေတာ့ ကိုဖီအာနန္က နိဳင္ငံတကာအစည္းအေ၀း တစ္ရပ္ ေခၚယူျပီး R2P အာဂ်င္ဒါက ိုခ်ျပရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။
သတိၿပဳရမွာက ၂၀၀၃ခုနွစ္မတ္လ၂၀ရက္ေန႕မွာ US ဟာအီရတ္ကို၀င္တိုက္ခဲ့ျပီး ေမလ၁ရက္ေန႕မွာသိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီးျဖစ္ေနတဲ့အခ်က္ပါ။
ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီဇင္ဘာ၂၀၀၄ မွာ A More Secure World ပိုမိုလံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့စာတမ္းအသစ္တစ္ခုတင္သြင္းျပန္တယ္။
ဒီစာတမ္းမွာလည္းအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးမူ၀ါဒက်င့္ထံုးေတြနဲ႕အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတာ၀န္ခံမႈေတြက ျခိမ္းေခ်ာက္ခံလူသားေတြကို ကယ္တင္ဖို႕ဆိုျပီး... စကားလံုး အမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးစြဲတင္ျပ ခဲ့ၾက ျပန္တယ္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ကမၻာၾကီး ကလူသားေတြကို စကားလံုးလွလွေတြ ထိုးေက်ြးျပီး နိဳင္ငံေရးကေန စစ္ပြဲဖန္တီးမွဴကို Soft Power ကေန Hard Power အေရြ႕ဖက္ကို ေရႊ႕ယူတဲ့မဟာဗ်ဴဟာ လို႕တင္စားရမွာပါ။
အဲ့ဒီေနာက္ေတာ့ In Larger Freedom ပိုမိုလြတ္လပ္မႈရွိတဲ့ ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့ စာတမ္းကို ကိုဖီအာနန္ကပဲတင္သြင္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ခုနွစ္ ကမၻာ႕ထိပ္သီးညီလာခံမွာ အတည္ျပဳ ခဲ့ၾကၿပန္ပါတယ္။
အဲ့ဒီမွာ Resolution 1674 on the Protection of Civilians in Armed Conflict လို႕ေခၚတဲ့ UN Resolution အမွတ္၁၆၇၄ ကိုျပဌာန္းခဲ့တယ္။
အရပ္သားစစ္ေဘးဒုကၡသည္ မ်ားကို စစ္ပြဲေနရာမွ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္တဲ့...
အဲဒီက paragraph 138 and 139 on the Responsibility to Protect အပိုဒ္၁၃၈နဲ႕၁၃၉
အရ Responsibility to Protect ဆိုတဲ့အသံုးအနွဳန္းကိုတရား၀င္သံုးစြဲလာခဲ့ျပီး R2P ဆိုတာ ေပၚလာခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သစ္ျဖစ္တဲ့ ဘန္ကီမြန္းဟာ Mr. Edward Luck အက္ဒြပ္လုခ္ဆိုသူကို Special Adviser to the Secretary General with a focus on the Responsibility to Protect
အထူးအၾကံေပးအရာရွိအျဖစ္စတင္ခန္႕ထားခဲ့ျပီး
သူကမွတဆင့္ R2P အဖြဲ႕အစည္းကိုစတင္ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ခုေဖေဖာ္၀ါရီလမွာေတာ့ The Global Centre for the Responsibility to Protect ဆိုတဲ့ဌာနတစ္ခု UN ေအာက္မွာ တရား၀င္ ထူေထာင္ခဲ့ၾကျပီး.. ေဒါက္တာဆိုင္မြန္အဒမ္Dr. Simon Adamsဆိုသူက Executive Director အျဖစ္တာ၀န္ယူျပီး.. ၀န္ထမ္း ၁၃ဦးပါ၀င္တဲ့ ရံုးအဖြဲ႕ကို စတင္လည္ပတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
နိုုင္ငံေတာ္အတိုုင္ပင္ခံပုုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၆၊
ၾသဂုတ္လ ( ၁၇ ) ရက္မွာ ကိုဖီအာနန္ဦးစီးတဲ့ ရခိုင္ေကာ္မရွင္ကို လူ ( ၉ ) ဦးနဲ႕ ဖြဲ႕ခဲ႕ပါတယ္။
တစ္လတင္းတင္းျပည့္တဲ့ ၂၀၁၆ စက္တင္ဘာ ( ၁၆ ) ေန႕မွာ R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ ေၾကျငာစာတမ္း တစ္ေစာင္ထြက္လာတယ္။
ေခါင္းစဥ္က
""ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းက ခြဲျခားဆက္ဆံ ဖိနွိပ္ခံေနရေသာ နိဳင္ငံမဲ့ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ကိုျခိမ္းေခ်ာက္ လာေသာျပႆနာ ရပ္မ်ားနွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ လူသားျဖစ္တည္မႈအေပၚျပစ္မွဴက်ဴးလြန္ျခင္းမ်ား""" တဲ့ …..
ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္ ေလးလဲ ေရးထားေသးတယ္ …..
""ျမန္မာနိဳင္ငံအစိုးရရဲ႕စနစ္တက်ခြဲျခားထားတဲ့ ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္သန္းေက်ာ္ ေလာက္ ဟာ ျခိမ္းေခ်ာက္ခံေနရပါတယ္၊
ဒီလူေတြဟာကြဲျပားတဲ့မူဆလင္လူမ်ိဳးစုေတြျဖစ္ပါတယ္။ဇြန္လ၂၀ရက္မွာ UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ Zeid Ra'ad al Hussein ဟာ ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမွဴေတြ သူတို႕ရဲ႕ လူမ်ိဳးျဖစ္မွဴကို ခြဲျခားဆက္ဆံျပီး အသိအမွတ္ မျပဳမွဴေတြကို UN လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုတင္ျပခဲ့ပါတယ္""
''ဒီကိစၥရပ္ေတြဟာအတြင္းၾကိတ္ျဖစ္ပြားေနျပီး စနစ္တက် စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့တာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေတြဟာဖိနွိပ္ညွင္းပန္းမႈနဲ႕လူသားျဖစ္ျခင္းအေပၚ ၿပစ္မွဴေျမာက္တဲ့က်ဴးလြန္မွဴေတြျဖစ္တယ္လို႕အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။"
"" ၂၀၁၂ ခုနွစ္လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြအျပီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာခန္႕ မွန္းတစ္သိန္း နွစ္ေသာင္းေလာက္ဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေနထိုင္ေနၾကရပါတယ္။
၂၀၁၆ခုေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာသြားေရာက္ခဲ့တဲ့ UNရဲ႕
အရာရွိ John Ging ဂ်ြန္ဂင္းရဲ႕ခရီးစဥ္မွာေတြ႕ရွိတင္ျပခ်က္ေတြကေတာ့ အလြန္ဆိုးရြား စိတ္ပ်က္ ဖြယ္ အေျခအေနေတြနဲ႕အတူဘယ္လိုမွလက္ခံနိဳင္ဖြယ္မရွိတဲ့ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမွူေပၚလစီေတြ ကိုျမင္ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႕တင္ျပထားပါတယ္။""""
“”ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင္ပိုဆိုးလာတဲ့ရိုက္ခတ္မွဴေတြနဲ႕ေနထိုင္မွဴအေျခအေနဆိုးေတြတိုးပြားလာဖြယ္သာရွိျပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚပိုမိုဆိုးရြား တဲ့ဖိစီးနွိပ္စက္မွဴေတြသာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္..
ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ပဲ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ေတြကို ထြက္ေျပးလာၾက ဖြယ္ရွိတယ္..
ဒီအတြက္ေၾကာင့္ပဲသူတို႕ဟာလူကုန္ကူးခံရျခင္းနဲ႕ဒုကၡသည္ဘ၀ေရာက္ရွိရျခင္းေတြကိုျဖစ္ေစခဲ့ျပီးတျခားအျဖစ္ဆိုးေတြလည္းေတြ႕ခဲ့ၾကရတာျဖစ္တယ္။"" တဲ့
ဒါတင္မကေသးဘူး
UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ ရန္ဟီးလီက
ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ self-identification လို႕ေခၚတဲ့ မိမိကိုယ္မိမိ အတည္ျပဳေဖာ္ျပခြင့္ကို UNရဲ႕နိဳင္ငံတကာအတည္ျပဳထားတဲ့ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာလူ႕အခြင့္အေရးဥပေဒ အရေဖာ္ျပခံယူခြင့္ရွိရ မယ္လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုျပီးဒီစာတမ္းမွာေဖာ္ျပထားတယ္။
ေနာက္ တစ္ခါ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး
"" ယခင္အစိုးရေဟာင္းအေနျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို နိဳင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံရန္ အစဥ္တစိုက္ျငင္းပယ္ခဲ့ရံုသာမက ျပည္နယ္အတြင္းခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းေနထိုင္မွဴကန္႕သတ္ျခင္းတို႕ျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ အေျခခံလူသား ရပိုင္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ တားဆီးထားရံုမက င္ေစသည့္အျပဳအမူေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရ
ပါသည္။
လူမ်ိဳးဘာသာတစ္ခု၏ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပခြင့္အခြင့္အေရးနွင့္ ကာကြယ္ေသာ္ လည္း အျခားလူမ်ိဳးစုစာရင္းတြင္ထည့္သြင္းမခံရေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။"" တဲ့
ရိုဟင္ဂ်ာကို တရား၀င္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအျဖစ္ ေဖာ္ျပေပးဘို႕ အထိ ေရးထားတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ….
"" NLD အစိုးရသစ္အေနျဖင့္ ၄င္းခြဲျခားဆက္ဆံေစသည့္ ဥပေဒနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႕က်င္ေရး ေပၚလစီတို႕ကို အစိုးရေဟာင္းထံမွ အေမြ ဆက္ခံရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါအခ်က္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ဆႏၵရွိစြာျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။
နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာဖိနွိပ္ ဆက္ဆံေနသည့္လူစုမ်ားကိုလည္း တားဆီးရန္ၾကိဳးပမ္းေနၾကပါသည္။
ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားကိုျမန္မာျပည္ အတြင္းမွ ထြက္ေျပးမႈမ်ိဳး မျဖစ္ေပၚေတာ့ေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
နိဳင္ငံတကာမွလည္း အဆိုပါရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ နိဳင္ငံေရးခိုလွႈံခြင့္မ်ားကိုလည္း ပိတ္ဆို႕တားျမစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။
NLDအစိုးရအေနျဖင့္ သမိုင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳျပီး တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္းမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို အတည္ျပဳနိဳင္ေရး အင္တိုက္အားတိုက္ ကတိျပဳၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေပးလ်ွက္ရွိပါသည္ "" ….. တဲ့
ဒီစာတမ္းကို UN အဖြဲ႕၀င္နိဳင္ငံအားလံုးကတစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း လက္ခံထားၾကတယ္။
R2P လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ UN က ၀င္သိမ္းလိုု႕ရေအာင္ စနစ္တက်အကြင္ဆင္ထား
တာၿဖစ္ပါတယ္။
ၾကားမွာတစ္ခု ေျပာရရင္ ( ၂၀၁၃ ) တုန္းက R2P နဲ႕ OIC က UN မွာ စာတစ္ခုတင္တယ္ ။ျမန္မာျပည္က လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဳေတြကို ယူအန္ ၀င္သိမ္းဘို႕ မဲခြဲေပးဘို႕တဲ့ ။ ယူအန္မွာ မြတ္စလင္ခ်ည္း ၇၅% ေက်ာ္တယ္ ။ သူတို႕နိဳင္မွာပဲ ။
၀င္သိမ္းၿပီးတာနဲ႕ သူတို႕ ၾသဇာခံကို သမၼတေျမွာက္မယ္ေပါ့ ။
လစ္ဗ်ားနဲ႕ အီရတ္ကိုလည္း ဒီနည္းတိုင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူပုန္က တပ္မေတာ္ျဖစ္ တပ္မေတာ္က ေတာခို၊ သူပုုန္ၿဖစ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အတိုက္ အခံဘ၀ထဲက ဒီမိုေတြေရာ သူတို႕ပါ ယူအန္၀င္သိမ္းဖိုု႕ ခနခန ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကတာ လူတိုင္းသိျပီးသားျဖစ္မွာပါ။
ဒီအစီရင္ခံစာ နဲ႕ အေျခအေနေတြကို နိဳင္ငံေရး ( ဦးရဲထြဋ္ကလြဲလို႕ ) သမၻာရင့္သူေတြက ဘယ္လို သံုးသပ္လဲဆိုေတာ့ ….
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးက ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္အေနနဲ႕ R2P ေၾကျငာခ်က္နဲ႕ မတိမ္းမယိမ္းအၾကံျပဳခ်က္ ေတြသာထြက္လာဖို႕ေသခ်ာေနျပီလို႕ ယူဆရ ပါတယ္တဲ့ ။
ကိုဖီအာနန္ရဲ႕အၾကံျပဳခ်က္ထြက္လာတာနဲ႕ R2P လိုအဖြဲ႕ဆီ ခ်က္ခ်င္း ေရာက္ မယ္ ။
ဒါကို အေထာက္အထား လုပ္ျပီး UNရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ ကေၾကျငာခ်က္ထုတ္မယ္ US က လံုျခံဳေရးေကာင္စီတင္မယ္ ။
ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္အေပၚ အစဥ္တစိုုက္ေထာက္ခံရပ္တည္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ရုုရွား နဲ႕
တရုုတ္နိုုင္ငံအစိုုးရေတြက ဗီတိုနဲ႕ပယ္ခ် ရင္ R2P အာဏာနဲ႕
United Nations peacekeeping Forces ေတြေရာက္လာမယ္။
အဲ့ဒီ UN တပ္ေတြထဲမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ က တပ္ေတြနဲ႕ အာရပ္နိဳင္ငံေတြက တပ္ေတြကိုပဲေရြးလႊတ္လိမ့္မယ္။
UN တပ္ေတြ သြင္းလို႕ရေအာင္
ကိုဖီအာနန္အၾကံျပဳခ်က္ ထြက္အျပီးမွာ ရခိုင္က မူဆလင္ေတြဟာ ပဋိကၡ
အၾကီး ၾကီး တစ္ခုကိုလည္းဖန္တီးၾကလိမ့္မယ္ ။
ေဘယ္လို ပဋိပကၡမ်ိဳးလဲဆိုရင္ စစ္တပ္က မလႊဲမေရွာင္သာ တိုုက္ခိုုက္နွိမ္နင္းရတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ပဋိပကၡၾကီးတစ္ခု ကို ဖန္တီးၾကလိမ့္မယ့္ ။
အဲဒီ ပဋိပကၡမွာ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ ရိုုဟင္ဂ်ာလိုု႕ သူတိုု႕ေၿပာေနတဲ့ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာၾကတဲ့ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုုပစ္ခတ္မိတာနဲ႕ R2P နဲ႕ UN တပ္ေတြ ၿမန္မာနိုုင္ငံကိုုဝင္ေရာက္ၿပီး
အနည္းဆုုံးေတာ့ ရခိုုင္ၿပည္နယ္ကိုု Save Zone အၿဖစ္သတ္မွတ္ကာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ကဲ ဒါဆို ဘာေၾကာင့္ R2P ဥကၠဌ အာနန္ကို ေဒၚလာသန္းခ်ီေပးေခၚရလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္း သိျပီေပါ့ ေနာ္ အမ်ိဳးတို႕ ။
ၿမန္မာနိုုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာ နဲ႕ နယ္နမိတ္မဆုုံးရႈံးရေအာင္ ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္ မွ အခ်ိန္မွီ တားဆီးေဆာင္ရြက္နိုုင္ဖိုု႕လိုုအပ္ေနပါၿပီ။
=====+++++++=======
ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ယူမႈ (The Responsibility to Project)
‘ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ယူမႈ’ ကို R2P ဒါမွမဟုတ္ R to P လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါဟာ လူမ်ဳိးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္ပစ္မႈနဲ႔ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံေတြအားလံုး အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံေရး သေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
R2P ရဲ႕ သေဘာတရား စည္းမ်ည္းကေတာ့ လူအုပ္စုအားလံုးအေပၚ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကေန ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖုိ႔ တာ၀န္ယူတဲ့ အခြင့္အာဏာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီထားမႈအေပၚ အေျခခံပါတယ္။ R2P ရဲ႕ သေဘာထား စည္းမ်ည္းဟာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြရဲ႕ စံသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ သေဘာတရားေတြ (အထူးသျဖင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆုိင္မႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒစည္းမ်ည္းေတြ) ကို ေလးစားလိုက္နာမႈအေပၚမွာ အေျခခံပါတယ္။
R2P ဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔နဲ႔ အဲဒီလိုျဖစ္ပြားမႈေတြကေန အရပ္သားေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ ရွိႏွင့္ၿပီးသားျဖစ္တဲ့ က်င့္သံုးမႈေတြ (ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းျခင္း၊ ႀကိဳတင္သတိေပးျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္၊ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈနဲ႔ အထူးအခြင့္အာဏာ) ေတြအတြက္ မူေဘာင္တစ္ခု ေပးထားတာပါ။
R2P ရဲ႕ မူေဘာင္ေအာက္မွာ သက္ဆုိင္ရာတာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ အင္အားသံုးပိုင္ခြင့္ဟာ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရးေကာင္စီနဲ႔ မတတ္ႏိုင္တဲ့အဆံုး က်င့္သံုးဖုိ႔ ေနာက္ဆံုးနည္းလမ္းအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္မႈအေပၚမွာပဲ မူတည္ေနပါတယ္။
ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကေန စလို႔ R2P နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာေတြကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြ၊ အစုိးရအဖြဲ႕ေတြအၾကား ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ေတြအတြက္ အဆင္ေျပႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြအျဖစ္ ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့ပါတယ္။
R2P ဟာ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ သီးျခားအေျခအေနရပ္ေတြနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အ၀န္းအ၀ိုင္းအတြင္းမွာ R2P ရဲ႕ သေဘာထားစည္းမ်ည္းကို လုပ္ေဆာင္သူအမ်ဳိးမ်ဳိးက အေကာင္အထည္ေဖာ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထိုက္အေလ်ာက္ ျငင္းခံုမႈေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ လစ္ဗ်ား၊ ဆီးရီးယား၊ ဆူဒန္နဲ႔ ကင္ညာ ႏိုင္ငံအသီးသီးဟာ မတူကြဲျပားတဲ့ သီးျခားအေျခအေနရပ္ေတြမွာ ရွိခဲ့ပါတယ္။
လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ က်ယ္ျပန္႔တဲ့အတုိင္းအတာနဲ႔ က်ဴးလြန္တဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြကေနသူ တုိ႔ကိုယ္သူတုိ႔ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ လူအုပ္စုေတြအေနနဲ႔ စစ္ေရးအရ စုစည္းခုခံပိုင္ခြင့္ ရွိတာကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအရ အသိအမွတ္ျပဳသင့္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ R2P ကို တရားမွ်တစြာ က်င့္သံုးဖို႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေစာဒကတက္ႏုိင္စရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
======----------========
“အပိုဒ္ ၁၃၉- ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းသည္ ကုလသမဂၢမွတစ္ဆင့္ လူအုပ္စုမ်ားကို လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔မွေန၍ ကာကြယ္ရာ၌ ကူညီရန္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္း၏ အခန္း (၆) ႏွင့္ (၇) တုိ႔ႏွင့္အညီ သင့္ေတာ္ေသာ သံတမန္ဆုိင္ရာ၊ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာႏွင့္ အျခားၿငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းလမ္းမ်ား အသံုးျပဳရန္လည္း တာ၀န္ရွိသည္။ ဤျပ႒ာန္းခ်က္၌ ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းလမ္းမ်ားက မလံုေလာက္ျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ အာဏာပိုင္မ်ားအေနျဖင့္ ၎တုိ႔ ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ လူမ်ားအား လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားမွေန၍ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ သိသာထင္ရွားစြာ ပ်က္ကြက္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚပါက သက္ဆုိင္ရာေဒသတြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ သင့္ေတာ္သလို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္အတူ အမႈတစ္ခုခ်င္း အေျခခံသေဘာျဖင့္ အခန္း (၇) အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္းႏွင့္အညီ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွတစ္ဆင့္ အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ ျပတ္သားေသာနည္းလမ္းအရ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ျပဳလုပ္ရန္ ျပင္ဆင္ထားပါသည္။ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔အျပင္ ယင္းတို႔ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနေသာ ႐ိုက္ခတ္ခ်က္မ်ားမွေန၍ လူအုပ္စုမ်ား ကိုကာကြယ္ေရးအတြက္ တာ၀န္ယူမႈကို ဆက္လက္သတ္မွတ္ရန္ ကုလသမဂၢပဋိညာဥ္ စာတမ္းႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒ၏ သေဘာထားစည္းမ်ည္းမ်ားကို ႏွလံုးသြင္းလ်က္ အေထြေထြညီလာခံအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ကို ကြၽႏ္ုပ္တို႔ အထူးဂ႐ုျပဳပါသည္။ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔မွေန၍ ၎တုိ႔ႏ ိုင္ငံအတြင္းရွိလူမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံအသီးသီး၏ စြမ္းရည္တည္ေဆာက္ေရးအား ကူညီရန္ႏွင့္ ပဋိပကၡႏွင့္ အက်ပ္အတည္းမ်ား မျဖစ္ပြားမီ ယင္းဖိစီးမႈမ်ားေအာက္ ေရာက္ရွိေနသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားအား ေထာက္ပံ့ကူညီရန္ လိုအပ္သလိုႏွင့္ သင့္ေတာ္သလို ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔အေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္လည္း ရည္ရြယ္ထားပါသည္။”
“အပိုဒ္ ၁၄၀- လူမ်ဳိးတံုး သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္၏ အထူးအၾကံေပးမစ္ရွင္အား ကြၽႏ္ုပ္တို႔အေနျဖင့္ အျပည့္အ၀ ေထာက္ပံ့ေထာက္ခံပါသည္။”
၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ သက္ေသခံစာတမ္းမွာ ပါ၀င္တဲ့ အေပၚမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ စာပိုဒ္ေတြဟာ R2P အတြက္ အစိုးရ အဖဲြ႕ေတြအၾကား သေဘာတူညီမႈရဲ႕ အေျခခံျဖစ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢအ ေထြေထြညီလာခံဟာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ သက္ေသခံစာတမ္းကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ ၂၀၀၅၊ ၆၀^၁ နဲ႔ အတည္ျပဳ ခဲ့ပါတယ္။
R2Pအေၾကာငး္ သိေကာငး္စရာ.....
“ၿမန္မာ့အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာကိုု ၿခိမ္းေခ်ာက္ေနသည့္ R2P”
လက္ရွိ အေျခအေနအရ ရခိုုင္ၿပည္နယ္မွာ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတဲ့
ေယာက်္ား မိန္းမ ခေလး လူၾကီး အားလံုးဟာ အၾကမ္းဖက္ေတြျဖစ္ေပမယ့္ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ အားလံုးကို ပစ္ခတ္ ဖမ္းဆီး နွိမ္နင္းလို႕ မျဖစ္နိဳင္ပါဘူး။
ဘာၿဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ UN က အသစ္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့တဲ့ R2P အဖြဲ႕ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။
R2P (Responsibility to Protect) အဖြဲ႕ဆိုတာ ……….
International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS) နိဳင္ငံတစ္ခု၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနွင့္၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းဆိုင္ရာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေကာ္မရွင္ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ကို၂၀၀၁ဒီဇင္ဘာမွာစဖြဲ႕ခဲ႕တာ ၿဖစ္ၿပီး အဲဒီအဖြဲ႕ကိုုအေၿခခံၿပီး ထပ္ဖြဲ႕လိုုက္တဲ့
နိဳင္ငံတစ္ကာ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခြင့္ ရတဲ့ အဖြဲ႕ပါ ။
သူတို႕ဟာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ျခင္း
လူမ်ိဳးႏြယ္စု တစ္ခု ရွင္းလင္းသုတ္သင္ျခင္း
အၾကမ္းဖက္အေၾကာင္းျပ ျပီးေဒသတစ္ခုကို ေခ်မွဳန္းျခင္း
အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ေတြလုပ္ရင္
ျခိမ္းေျခာက္ခံလူသားေတြ ကယ္တင္ေရး စတာေတြအတြက္
R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ အာဏာနဲ႕ UN ကတပ္က နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို အတားအဆီး မရွိ အာဏာသိမ္းခြင့္ ရွိတဲ့အဖြဲ႕ ပါ ။
ဒီအတြက္ ညွိနိွဳင္းစရာမလိုဘူး လြပ္လပ္စြာ ၀င္သိမ္းခြင့္ရွိတယ္။
UN မွာရွိတဲ့ စစ္ေရးအရ အေရးယူဘို႕ ဆံုးျဖတ္ရင္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ မွာ ဗီတိုအာဏာသံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့ နိုုင္ငံေတြသေဘာမတူလည္း နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို ၀င္တိုက္ ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕ပါ။
အဲ့ဒီ အဖြဲ႕ရဲ႕ ဥကၠဌကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ အခ်စ္ေတာ္ ကိုဖီအာနန္ပါပဲ ။
...၂၀၀၁ ခုုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလလည္းေရာက္ေရာ(ICISS) ရဲ့ အစီရင္ခံစာကိုု ထုုတ္ျပန္ တယ္။
(After the September 11, 2001 terrorist attacks, the international debate shifted away from consideration of measures to prevent genocide and mass atrocity toward measures for the prevention and preemption of terrorist activities and the proliferation of weapons of mass destruction. Moreover, the invasion of Iraq in 2003, premised in part on an argument of humanitarian intervention, was even more destructive to the advancement of the RtoP agenda. The invasion heightened concerns that RtoP would be used to further erode the sovereignty of smaller developing countries. )
စက္တင္ဘာလ၁၁ရက္၂၀၀၁ခုနွစ္ WTC တိုက္ခိုက္ခံရအျပီးနဲ႕ သူတို႕အစီရင္ခံစာထုတ္ၿပန္မႈဟာ အခ်ိန္ကြက္တိျဖစ္ေနတာျမင္ရလိမ့္မယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညွိနွိဳင္းေျပာဆိုေနရမႈေတြဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဴေတြအေပၚ ၊ လူအစုအလိုက္အျပံဳလိုက္ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းေတြအေပၚ ၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈနဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကလက္မခံတဲ့အဖ်က္စြမ္းအားျပင္းလက္နက္ၾကီးေတြအသံုးျပဳမွဴေတြအေပၚ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုဟန္႕တားဖို႕အတြက္ ညွိနွိဳင္းေနဖို႕မလိုအပ္ဘူး ဒါေတြကိုဟန္႕တားနိဳင္ဖို႕သာအဓိကျဖစ္တယ္လို႕ဆိုလိုပါတယ္။
Responsible To Protect ဆိုတဲ့အာဂ်င္ဒါ (သေဘာထားမူၾကမ္း) ကိုခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ဖို႕သင့္ျပီလို႕ေဖာ္ျပထားတာၿဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၃ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ေရာက္ေတာ့ ကိုဖီအာနန္က နိဳင္ငံတကာအစည္းအေ၀း တစ္ရပ္ ေခၚယူျပီး R2P အာဂ်င္ဒါက ိုခ်ျပရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။
သတိၿပဳရမွာက ၂၀၀၃ခုနွစ္မတ္လ၂၀ရက္ေန႕မွာ US ဟာအီရတ္ကို၀င္တိုက္ခဲ့ျပီး ေမလ၁ရက္ေန႕မွာသိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီးျဖစ္ေနတဲ့အခ်က္ပါ။
ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီဇင္ဘာ၂၀၀၄ မွာ A More Secure World ပိုမိုလံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့စာတမ္းအသစ္တစ္ခုတင္သြင္းျပန္တယ္။
ဒီစာတမ္းမွာလည္းအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးမူ၀ါဒက်င့္ထံုးေတြနဲ႕အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတာ၀န္ခံမႈေတြက ျခိမ္းေခ်ာက္ခံလူသားေတြကို ကယ္တင္ဖို႕ဆိုျပီး... စကားလံုး အမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးစြဲတင္ျပ ခဲ့ၾက ျပန္တယ္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ကမၻာၾကီး ကလူသားေတြကို စကားလံုးလွလွေတြ ထိုးေက်ြးျပီး နိဳင္ငံေရးကေန စစ္ပြဲဖန္တီးမွဴကို Soft Power ကေန Hard Power အေရြ႕ဖက္ကို ေရႊ႕ယူတဲ့မဟာဗ်ဴဟာ လို႕တင္စားရမွာပါ။
အဲ့ဒီေနာက္ေတာ့ In Larger Freedom ပိုမိုလြတ္လပ္မႈရွိတဲ့ ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့ စာတမ္းကို ကိုဖီအာနန္ကပဲတင္သြင္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ခုနွစ္ ကမၻာ႕ထိပ္သီးညီလာခံမွာ အတည္ျပဳ ခဲ့ၾကၿပန္ပါတယ္။
အဲ့ဒီမွာ Resolution 1674 on the Protection of Civilians in Armed Conflict လို႕ေခၚတဲ့ UN Resolution အမွတ္၁၆၇၄ ကိုျပဌာန္းခဲ့တယ္။
အရပ္သားစစ္ေဘးဒုကၡသည္ မ်ားကို စစ္ပြဲေနရာမွ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္တဲ့...
အဲဒီက paragraph 138 and 139 on the Responsibility to Protect အပိုဒ္၁၃၈နဲ႕၁၃၉
အရ Responsibility to Protect ဆိုတဲ့အသံုးအနွဳန္းကိုတရား၀င္သံုးစြဲလာခဲ့ျပီး R2P ဆိုတာ ေပၚလာခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သစ္ျဖစ္တဲ့ ဘန္ကီမြန္းဟာ Mr. Edward Luck အက္ဒြပ္လုခ္ဆိုသူကို Special Adviser to the Secretary General with a focus on the Responsibility to Protect
အထူးအၾကံေပးအရာရွိအျဖစ္စတင္ခန္႕ထားခဲ့ျပီး
သူကမွတဆင့္ R2P အဖြဲ႕အစည္းကိုစတင္ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ခုေဖေဖာ္၀ါရီလမွာေတာ့ The Global Centre for the Responsibility to Protect ဆိုတဲ့ဌာနတစ္ခု UN ေအာက္မွာ တရား၀င္ ထူေထာင္ခဲ့ၾကျပီး.. ေဒါက္တာဆိုင္မြန္အဒမ္Dr. Simon Adamsဆိုသူက Executive Director အျဖစ္တာ၀န္ယူျပီး.. ၀န္ထမ္း ၁၃ဦးပါ၀င္တဲ့ ရံုးအဖြဲ႕ကို စတင္လည္ပတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
နိုုင္ငံေတာ္အတိုုင္ပင္ခံပုုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၆၊
ၾသဂုတ္လ ( ၁၇ ) ရက္မွာ ကိုဖီအာနန္ဦးစီးတဲ့ ရခိုင္ေကာ္မရွင္ကို လူ ( ၉ ) ဦးနဲ႕ ဖြဲ႕ခဲ႕ပါတယ္။
တစ္လတင္းတင္းျပည့္တဲ့ ၂၀၁၆ စက္တင္ဘာ ( ၁၆ ) ေန႕မွာ R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ ေၾကျငာစာတမ္း တစ္ေစာင္ထြက္လာတယ္။
ေခါင္းစဥ္က
""ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းက ခြဲျခားဆက္ဆံ ဖိနွိပ္ခံေနရေသာ နိဳင္ငံမဲ့ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ကိုျခိမ္းေခ်ာက္ လာေသာျပႆနာ ရပ္မ်ားနွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ လူသားျဖစ္တည္မႈအေပၚျပစ္မွဴက်ဴးလြန္ျခင္းမ်ား""" တဲ့ …..
ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္ ေလးလဲ ေရးထားေသးတယ္ …..
""ျမန္မာနိဳင္ငံအစိုးရရဲ႕စနစ္တက်ခြဲျခားထားတဲ့ ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္သန္းေက်ာ္ ေလာက္ ဟာ ျခိမ္းေခ်ာက္ခံေနရပါတယ္၊
ဒီလူေတြဟာကြဲျပားတဲ့မူဆလင္လူမ်ိဳးစုေတြျဖစ္ပါတယ္။ဇြန္လ၂၀ရက္မွာ UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ Zeid Ra'ad al Hussein ဟာ ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမွဴေတြ သူတို႕ရဲ႕ လူမ်ိဳးျဖစ္မွဴကို ခြဲျခားဆက္ဆံျပီး အသိအမွတ္ မျပဳမွဴေတြကို UN လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုတင္ျပခဲ့ပါတယ္""
''ဒီကိစၥရပ္ေတြဟာအတြင္းၾကိတ္ျဖစ္ပြားေနျပီး စနစ္တက် စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့တာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေတြဟာဖိနွိပ္ညွင္းပန္းမႈနဲ႕လူသားျဖစ္ျခင္းအေပၚ ၿပစ္မွဴေျမာက္တဲ့က်ဴးလြန္မွဴေတြျဖစ္တယ္လို႕အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။"
"" ၂၀၁၂ ခုနွစ္လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြအျပီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာခန္႕ မွန္းတစ္သိန္း နွစ္ေသာင္းေလာက္ဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေနထိုင္ေနၾကရပါတယ္။
၂၀၁၆ခုေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာသြားေရာက္ခဲ့တဲ့ UNရဲ႕
အရာရွိ John Ging ဂ်ြန္ဂင္းရဲ႕ခရီးစဥ္မွာေတြ႕ရွိတင္ျပခ်က္ေတြကေတာ့ အလြန္ဆိုးရြား စိတ္ပ်က္ ဖြယ္ အေျခအေနေတြနဲ႕အတူဘယ္လိုမွလက္ခံနိဳင္ဖြယ္မရွိတဲ့ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမွူေပၚလစီေတြ ကိုျမင္ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႕တင္ျပထားပါတယ္။""""
“”ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင္ပိုဆိုးလာတဲ့ရိုက္ခတ္မွဴေတြနဲ႕ေနထိုင္မွဴအေျခအေနဆိုးေတြတိုးပြားလာဖြယ္သာရွိျပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚပိုမိုဆိုးရြား တဲ့ဖိစီးနွိပ္စက္မွဴေတြသာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္..
ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ပဲ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ေတြကို ထြက္ေျပးလာၾက ဖြယ္ရွိတယ္..
ဒီအတြက္ေၾကာင့္ပဲသူတို႕ဟာလူကုန္ကူးခံရျခင္းနဲ႕ဒုကၡသည္ဘ၀ေရာက္ရွိရျခင္းေတြကိုျဖစ္ေစခဲ့ျပီးတျခားအျဖစ္ဆိုးေတြလည္းေတြ႕ခဲ့ၾကရတာျဖစ္တယ္။"" တဲ့
ဒါတင္မကေသးဘူး
UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ ရန္ဟီးလီက
ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ self-identification လို႕ေခၚတဲ့ မိမိကိုယ္မိမိ အတည္ျပဳေဖာ္ျပခြင့္ကို UNရဲ႕နိဳင္ငံတကာအတည္ျပဳထားတဲ့ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာလူ႕အခြင့္အေရးဥပေဒ အရေဖာ္ျပခံယူခြင့္ရွိရ မယ္လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုျပီးဒီစာတမ္းမွာေဖာ္ျပထားတယ္။
ေနာက္ တစ္ခါ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး
"" ယခင္အစိုးရေဟာင္းအေနျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို နိဳင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံရန္ အစဥ္တစိုက္ျငင္းပယ္ခဲ့ရံုသာမက ျပည္နယ္အတြင္းခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းေနထိုင္မွဴကန္႕သတ္ျခင္းတို႕ျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ အေျခခံလူသား ရပိုင္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ တားဆီးထားရံုမက င္ေစသည့္အျပဳအမူေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရ
ပါသည္။
လူမ်ိဳးဘာသာတစ္ခု၏ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပခြင့္အခြင့္အေရးနွင့္ ကာကြယ္ေသာ္ လည္း အျခားလူမ်ိဳးစုစာရင္းတြင္ထည့္သြင္းမခံရေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။"" တဲ့
ရိုဟင္ဂ်ာကို တရား၀င္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအျဖစ္ ေဖာ္ျပေပးဘို႕ အထိ ေရးထားတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ….
"" NLD အစိုးရသစ္အေနျဖင့္ ၄င္းခြဲျခားဆက္ဆံေစသည့္ ဥပေဒနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႕က်င္ေရး ေပၚလစီတို႕ကို အစိုးရေဟာင္းထံမွ အေမြ ဆက္ခံရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါအခ်က္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ဆႏၵရွိစြာျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။
နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာဖိနွိပ္ ဆက္ဆံေနသည့္လူစုမ်ားကိုလည္း တားဆီးရန္ၾကိဳးပမ္းေနၾကပါသည္။
ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားကိုျမန္မာျပည္ အတြင္းမွ ထြက္ေျပးမႈမ်ိဳး မျဖစ္ေပၚေတာ့ေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
နိဳင္ငံတကာမွလည္း အဆိုပါရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ နိဳင္ငံေရးခိုလွႈံခြင့္မ်ားကိုလည္း ပိတ္ဆို႕တားျမစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။
NLDအစိုးရအေနျဖင့္ သမိုင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳျပီး တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္းမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို အတည္ျပဳနိဳင္ေရး အင္တိုက္အားတိုက္ ကတိျပဳၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေပးလ်ွက္ရွိပါသည္ "" ….. တဲ့
ဒီစာတမ္းကို UN အဖြဲ႕၀င္နိဳင္ငံအားလံုးကတစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း လက္ခံထားၾကတယ္။
R2P လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ UN က ၀င္သိမ္းလိုု႕ရေအာင္ စနစ္တက်အကြင္ဆင္ထား
တာၿဖစ္ပါတယ္။
ၾကားမွာတစ္ခု ေျပာရရင္ ( ၂၀၁၃ ) တုန္းက R2P နဲ႕ OIC က UN မွာ စာတစ္ခုတင္တယ္ ။ျမန္မာျပည္က လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဳေတြကို ယူအန္ ၀င္သိမ္းဘို႕ မဲခြဲေပးဘို႕တဲ့ ။ ယူအန္မွာ မြတ္စလင္ခ်ည္း ၇၅% ေက်ာ္တယ္ ။ သူတို႕နိဳင္မွာပဲ ။
၀င္သိမ္းၿပီးတာနဲ႕ သူတို႕ ၾသဇာခံကို သမၼတေျမွာက္မယ္ေပါ့ ။
လစ္ဗ်ားနဲ႕ အီရတ္ကိုလည္း ဒီနည္းတိုင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူပုန္က တပ္မေတာ္ျဖစ္ တပ္မေတာ္က ေတာခို၊ သူပုုန္ၿဖစ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အတိုက္ အခံဘ၀ထဲက ဒီမိုေတြေရာ သူတို႕ပါ ယူအန္၀င္သိမ္းဖိုု႕ ခနခန ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကတာ လူတိုင္းသိျပီးသားျဖစ္မွာပါ။
ဒီအစီရင္ခံစာ နဲ႕ အေျခအေနေတြကို နိဳင္ငံေရး ( ဦးရဲထြဋ္ကလြဲလို႕ ) သမၻာရင့္သူေတြက ဘယ္လို သံုးသပ္လဲဆိုေတာ့ ….
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးက ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္အေနနဲ႕ R2P ေၾကျငာခ်က္နဲ႕ မတိမ္းမယိမ္းအၾကံျပဳခ်က္ ေတြသာထြက္လာဖို႕ေသခ်ာေနျပီလို႕ ယူဆရ ပါတယ္တဲ့ ။
ကိုဖီအာနန္ရဲ႕အၾကံျပဳခ်က္ထြက္လာတာနဲ႕ R2P လိုအဖြဲ႕ဆီ ခ်က္ခ်င္း ေရာက္ မယ္ ။
ဒါကို အေထာက္အထား လုပ္ျပီး UNရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ ကေၾကျငာခ်က္ထုတ္မယ္ US က လံုျခံဳေရးေကာင္စီတင္မယ္ ။
ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္အေပၚ အစဥ္တစိုုက္ေထာက္ခံရပ္တည္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ရုုရွား နဲ႕
တရုုတ္နိုုင္ငံအစိုုးရေတြက ဗီတိုနဲ႕ပယ္ခ် ရင္ R2P အာဏာနဲ႕
United Nations peacekeeping Forces ေတြေရာက္လာမယ္။
အဲ့ဒီ UN တပ္ေတြထဲမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ က တပ္ေတြနဲ႕ အာရပ္နိဳင္ငံေတြက တပ္ေတြကိုပဲေရြးလႊတ္လိမ့္မယ္။
UN တပ္ေတြ သြင္းလို႕ရေအာင္
ကိုဖီအာနန္အၾကံျပဳခ်က္ ထြက္အျပီးမွာ ရခိုင္က မူဆလင္ေတြဟာ ပဋိကၡ
အၾကီး ၾကီး တစ္ခုကိုလည္းဖန္တီးၾကလိမ့္မယ္ ။
ေဘယ္လို ပဋိပကၡမ်ိဳးလဲဆိုရင္ စစ္တပ္က မလႊဲမေရွာင္သာ တိုုက္ခိုုက္နွိမ္နင္းရတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ပဋိပကၡၾကီးတစ္ခု ကို ဖန္တီးၾကလိမ့္မယ့္ ။
အဲဒီ ပဋိပကၡမွာ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ ရိုုဟင္ဂ်ာလိုု႕ သူတိုု႕ေၿပာေနတဲ့ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာၾကတဲ့ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုုပစ္ခတ္မိတာနဲ႕ R2P နဲ႕ UN တပ္ေတြ ၿမန္မာနိုုင္ငံကိုုဝင္ေရာက္ၿပီး
အနည္းဆုုံးေတာ့ ရခိုုင္ၿပည္နယ္ကိုု Save Zone အၿဖစ္သတ္မွတ္ကာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ကဲ ဒါဆို ဘာေၾကာင့္ R2P ဥကၠဌ အာနန္ကို ေဒၚလာသန္းခ်ီေပးေခၚရလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္း သိျပီေပါ့ ေနာ္ အမ်ိဳးတို႕ ။
ၿမန္မာနိုုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာ နဲ႕ နယ္နမိတ္မဆုုံးရႈံးရေအာင္ ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္ မွ အခ်ိန္မွီ တားဆီးေဆာင္ရြက္နိုုင္ဖိုု႕လိုုအပ္ေနပါၿပီ။
ကိုစစ္ေသြး(မိုုးေက်ာ္) ႏွင့္ မယ္မဒီ တိုု႕ရဲ႕ စာတမ္းမ်ားကိုု ကိုးကားထားၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ဝင္းေမာ္(ေရႊသံစဥ္)
၁-၇-၂၀၁၇“ၿမန္မာ့အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာကိုု ၿခိမ္းေခ်ာက္ေနသည့္ R2P”
လက္ရွိ အေျခအေနအရ ရခိုုင္ၿပည္နယ္မွာ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတဲ့
ေယာက်္ား မိန္းမ ခေလး လူၾကီး အားလံုးဟာ အၾကမ္းဖက္ေတြျဖစ္ေပမယ့္ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ အားလံုးကို ပစ္ခတ္ ဖမ္းဆီး နွိမ္နင္းလို႕ မျဖစ္နိဳင္ပါဘူး။
ဘာၿဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ UN က အသစ္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့တဲ့ R2P အဖြဲ႕ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။
R2P (Responsibility to Protect) အဖြဲ႕ဆိုတာ ……….
International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS) နိဳင္ငံတစ္ခု၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနွင့္၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းဆိုင္ရာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေကာ္မရွင္ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ကို၂၀၀၁ဒီဇင္ဘာမွာစဖြဲ႕ခဲ႕တာ ၿဖစ္ၿပီး အဲဒီအဖြဲ႕ကိုုအေၿခခံၿပီး ထပ္ဖြဲ႕လိုုက္တဲ့
နိဳင္ငံတစ္ကာ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခြင့္ ရတဲ့ အဖြဲ႕ပါ ။
သူတို႕ဟာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ျခင္း
လူမ်ိဳးႏြယ္စု တစ္ခု ရွင္းလင္းသုတ္သင္ျခင္း
အၾကမ္းဖက္အေၾကာင္းျပ ျပီးေဒသတစ္ခုကို ေခ်မွဳန္းျခင္း
အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ေတြလုပ္ရင္
ျခိမ္းေျခာက္ခံလူသားေတြ ကယ္တင္ေရး စတာေတြအတြက္
R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ အာဏာနဲ႕ UN ကတပ္က နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို အတားအဆီး မရွိ အာဏာသိမ္းခြင့္ ရွိတဲ့အဖြဲ႕ ပါ ။
ဒီအတြက္ ညွိနိွဳင္းစရာမလိုဘူး လြပ္လပ္စြာ ၀င္သိမ္းခြင့္ရွိတယ္။
UN မွာရွိတဲ့ စစ္ေရးအရ အေရးယူဘို႕ ဆံုးျဖတ္ရင္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ မွာ ဗီတိုအာဏာသံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့ နိုုင္ငံေတြသေဘာမတူလည္း နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို ၀င္တိုက္ ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕ပါ။
အဲ့ဒီ အဖြဲ႕ရဲ႕ ဥကၠဌကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ အခ်စ္ေတာ္ ကိုဖီအာနန္ပါပဲ ။
...၂၀၀၁ ခုုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလလည္းေရာက္ေရာ(ICISS) ရဲ့ အစီရင္ခံစာကိုု ထုုတ္ျပန္ တယ္။
(After the September 11, 2001 terrorist attacks, the international debate shifted away from consideration of measures to prevent genocide and mass atrocity toward measures for the prevention and preemption of terrorist activities and the proliferation of weapons of mass destruction. Moreover, the invasion of Iraq in 2003, premised in part on an argument of humanitarian intervention, was even more destructive to the advancement of the RtoP agenda. The invasion heightened concerns that RtoP would be used to further erode the sovereignty of smaller developing countries. )
စက္တင္ဘာလ၁၁ရက္၂၀၀၁ခုနွစ္ WTC တိုက္ခိုက္ခံရအျပီးနဲ႕ သူတို႕အစီရင္ခံစာထုတ္ၿပန္မႈဟာ အခ်ိန္ကြက္တိျဖစ္ေနတာျမင္ရလိမ့္မယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညွိနွိဳင္းေျပာဆိုေနရမႈေတြဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဴေတြအေပၚ ၊ လူအစုအလိုက္အျပံဳလိုက္ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းေတြအေပၚ ၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈနဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကလက္မခံတဲ့အဖ်က္စြမ္းအားျပင္းလက္နက္ၾကီးေတြအသံုးျပဳမွဴေတြအေပၚ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုဟန္႕တားဖို႕အတြက္ ညွိနွိဳင္းေနဖို႕မလိုအပ္ဘူး ဒါေတြကိုဟန္႕တားနိဳင္ဖို႕သာအဓိကျဖစ္တယ္လို႕ဆိုလိုပါတယ္။
Responsible To Protect ဆိုတဲ့အာဂ်င္ဒါ (သေဘာထားမူၾကမ္း) ကိုခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ဖို႕သင့္ျပီလို႕ေဖာ္ျပထားတာၿဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၃ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ေရာက္ေတာ့ ကိုဖီအာနန္က နိဳင္ငံတကာအစည္းအေ၀း တစ္ရပ္ ေခၚယူျပီး R2P အာဂ်င္ဒါက ိုခ်ျပရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။
သတိၿပဳရမွာက ၂၀၀၃ခုနွစ္မတ္လ၂၀ရက္ေန႕မွာ US ဟာအီရတ္ကို၀င္တိုက္ခဲ့ျပီး ေမလ၁ရက္ေန႕မွာသိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီးျဖစ္ေနတဲ့အခ်က္ပါ။
ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီဇင္ဘာ၂၀၀၄ မွာ A More Secure World ပိုမိုလံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့စာတမ္းအသစ္တစ္ခုတင္သြင္းျပန္တယ္။
ဒီစာတမ္းမွာလည္းအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးမူ၀ါဒက်င့္ထံုးေတြနဲ႕အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတာ၀န္ခံမႈေတြက ျခိမ္းေခ်ာက္ခံလူသားေတြကို ကယ္တင္ဖို႕ဆိုျပီး... စကားလံုး အမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးစြဲတင္ျပ ခဲ့ၾက ျပန္တယ္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ကမၻာၾကီး ကလူသားေတြကို စကားလံုးလွလွေတြ ထိုးေက်ြးျပီး နိဳင္ငံေရးကေန စစ္ပြဲဖန္တီးမွဴကို Soft Power ကေန Hard Power အေရြ႕ဖက္ကို ေရႊ႕ယူတဲ့မဟာဗ်ဴဟာ လို႕တင္စားရမွာပါ။
အဲ့ဒီေနာက္ေတာ့ In Larger Freedom ပိုမိုလြတ္လပ္မႈရွိတဲ့ ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့ စာတမ္းကို ကိုဖီအာနန္ကပဲတင္သြင္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ခုနွစ္ ကမၻာ႕ထိပ္သီးညီလာခံမွာ အတည္ျပဳ ခဲ့ၾကၿပန္ပါတယ္။
အဲ့ဒီမွာ Resolution 1674 on the Protection of Civilians in Armed Conflict လို႕ေခၚတဲ့ UN Resolution အမွတ္၁၆၇၄ ကိုျပဌာန္းခဲ့တယ္။
အရပ္သားစစ္ေဘးဒုကၡသည္ မ်ားကို စစ္ပြဲေနရာမွ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္တဲ့...
အဲဒီက paragraph 138 and 139 on the Responsibility to Protect အပိုဒ္၁၃၈နဲ႕၁၃၉
အရ Responsibility to Protect ဆိုတဲ့အသံုးအနွဳန္းကိုတရား၀င္သံုးစြဲလာခဲ့ျပီး R2P ဆိုတာ ေပၚလာခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သစ္ျဖစ္တဲ့ ဘန္ကီမြန္းဟာ Mr. Edward Luck အက္ဒြပ္လုခ္ဆိုသူကို Special Adviser to the Secretary General with a focus on the Responsibility to Protect
အထူးအၾကံေပးအရာရွိအျဖစ္စတင္ခန္႕ထားခဲ့ျပီး
သူကမွတဆင့္ R2P အဖြဲ႕အစည္းကိုစတင္ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ခုေဖေဖာ္၀ါရီလမွာေတာ့ The Global Centre for the Responsibility to Protect ဆိုတဲ့ဌာနတစ္ခု UN ေအာက္မွာ တရား၀င္ ထူေထာင္ခဲ့ၾကျပီး.. ေဒါက္တာဆိုင္မြန္အဒမ္Dr. Simon Adamsဆိုသူက Executive Director အျဖစ္တာ၀န္ယူျပီး.. ၀န္ထမ္း ၁၃ဦးပါ၀င္တဲ့ ရံုးအဖြဲ႕ကို စတင္လည္ပတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
နိုုင္ငံေတာ္အတိုုင္ပင္ခံပုုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၆၊
ၾသဂုတ္လ ( ၁၇ ) ရက္မွာ ကိုဖီအာနန္ဦးစီးတဲ့ ရခိုင္ေကာ္မရွင္ကို လူ ( ၉ ) ဦးနဲ႕ ဖြဲ႕ခဲ႕ပါတယ္။
တစ္လတင္းတင္းျပည့္တဲ့ ၂၀၁၆ စက္တင္ဘာ ( ၁၆ ) ေန႕မွာ R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ ေၾကျငာစာတမ္း တစ္ေစာင္ထြက္လာတယ္။
ေခါင္းစဥ္က
""ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းက ခြဲျခားဆက္ဆံ ဖိနွိပ္ခံေနရေသာ နိဳင္ငံမဲ့ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ကိုျခိမ္းေခ်ာက္ လာေသာျပႆနာ ရပ္မ်ားနွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ လူသားျဖစ္တည္မႈအေပၚျပစ္မွဴက်ဴးလြန္ျခင္းမ်ား""" တဲ့ …..
ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္ ေလးလဲ ေရးထားေသးတယ္ …..
""ျမန္မာနိဳင္ငံအစိုးရရဲ႕စနစ္တက်ခြဲျခားထားတဲ့ ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္သန္းေက်ာ္ ေလာက္ ဟာ ျခိမ္းေခ်ာက္ခံေနရပါတယ္၊
ဒီလူေတြဟာကြဲျပားတဲ့မူဆလင္လူမ်ိဳးစုေတြျဖစ္ပါတယ္။ဇြန္လ၂၀ရက္မွာ UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ Zeid Ra'ad al Hussein ဟာ ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမွဴေတြ သူတို႕ရဲ႕ လူမ်ိဳးျဖစ္မွဴကို ခြဲျခားဆက္ဆံျပီး အသိအမွတ္ မျပဳမွဴေတြကို UN လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုတင္ျပခဲ့ပါတယ္""
''ဒီကိစၥရပ္ေတြဟာအတြင္းၾကိတ္ျဖစ္ပြားေနျပီး စနစ္တက် စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့တာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေတြဟာဖိနွိပ္ညွင္းပန္းမႈနဲ႕လူသားျဖစ္ျခင္းအေပၚ ၿပစ္မွဴေျမာက္တဲ့က်ဴးလြန္မွဴေတြျဖစ္တယ္လို႕အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။"
"" ၂၀၁၂ ခုနွစ္လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြအျပီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာခန္႕ မွန္းတစ္သိန္း နွစ္ေသာင္းေလာက္ဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေနထိုင္ေနၾကရပါတယ္။
၂၀၁၆ခုေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာသြားေရာက္ခဲ့တဲ့ UNရဲ႕
အရာရွိ John Ging ဂ်ြန္ဂင္းရဲ႕ခရီးစဥ္မွာေတြ႕ရွိတင္ျပခ်က္ေတြကေတာ့ အလြန္ဆိုးရြား စိတ္ပ်က္ ဖြယ္ အေျခအေနေတြနဲ႕အတူဘယ္လိုမွလက္ခံနိဳင္ဖြယ္မရွိတဲ့ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမွူေပၚလစီေတြ ကိုျမင္ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႕တင္ျပထားပါတယ္။""""
“”ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင္ပိုဆိုးလာတဲ့ရိုက္ခတ္မွဴေတြနဲ႕ေနထိုင္မွဴအေျခအေနဆိုးေတြတိုးပြားလာဖြယ္သာရွိျပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚပိုမိုဆိုးရြား တဲ့ဖိစီးနွိပ္စက္မွဴေတြသာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္..
ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ပဲ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ေတြကို ထြက္ေျပးလာၾက ဖြယ္ရွိတယ္..
ဒီအတြက္ေၾကာင့္ပဲသူတို႕ဟာလူကုန္ကူးခံရျခင္းနဲ႕ဒုကၡသည္ဘ၀ေရာက္ရွိရျခင္းေတြကိုျဖစ္ေစခဲ့ျပီးတျခားအျဖစ္ဆိုးေတြလည္းေတြ႕ခဲ့ၾကရတာျဖစ္တယ္။"" တဲ့
ဒါတင္မကေသးဘူး
UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ ရန္ဟီးလီက
ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ self-identification လို႕ေခၚတဲ့ မိမိကိုယ္မိမိ အတည္ျပဳေဖာ္ျပခြင့္ကို UNရဲ႕နိဳင္ငံတကာအတည္ျပဳထားတဲ့ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာလူ႕အခြင့္အေရးဥပေဒ အရေဖာ္ျပခံယူခြင့္ရွိရ မယ္လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုျပီးဒီစာတမ္းမွာေဖာ္ျပထားတယ္။
ေနာက္ တစ္ခါ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး
"" ယခင္အစိုးရေဟာင္းအေနျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို နိဳင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံရန္ အစဥ္တစိုက္ျငင္းပယ္ခဲ့ရံုသာမက ျပည္နယ္အတြင္းခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းေနထိုင္မွဴကန္႕သတ္ျခင္းတို႕ျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ အေျခခံလူသား ရပိုင္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ တားဆီးထားရံုမက င္ေစသည့္အျပဳအမူေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရ
ပါသည္။
လူမ်ိဳးဘာသာတစ္ခု၏ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပခြင့္အခြင့္အေရးနွင့္ ကာကြယ္ေသာ္ လည္း အျခားလူမ်ိဳးစုစာရင္းတြင္ထည့္သြင္းမခံရေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။"" တဲ့
ရိုဟင္ဂ်ာကို တရား၀င္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအျဖစ္ ေဖာ္ျပေပးဘို႕ အထိ ေရးထားတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ….
"" NLD အစိုးရသစ္အေနျဖင့္ ၄င္းခြဲျခားဆက္ဆံေစသည့္ ဥပေဒနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႕က်င္ေရး ေပၚလစီတို႕ကို အစိုးရေဟာင္းထံမွ အေမြ ဆက္ခံရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါအခ်က္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ဆႏၵရွိစြာျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။
နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာဖိနွိပ္ ဆက္ဆံေနသည့္လူစုမ်ားကိုလည္း တားဆီးရန္ၾကိဳးပမ္းေနၾကပါသည္။
ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားကိုျမန္မာျပည္ အတြင္းမွ ထြက္ေျပးမႈမ်ိဳး မျဖစ္ေပၚေတာ့ေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
နိဳင္ငံတကာမွလည္း အဆိုပါရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ နိဳင္ငံေရးခိုလွႈံခြင့္မ်ားကိုလည္း ပိတ္ဆို႕တားျမစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။
NLDအစိုးရအေနျဖင့္ သမိုင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳျပီး တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္းမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို အတည္ျပဳနိဳင္ေရး အင္တိုက္အားတိုက္ ကတိျပဳၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေပးလ်ွက္ရွိပါသည္ "" ….. တဲ့
ဒီစာတမ္းကို UN အဖြဲ႕၀င္နိဳင္ငံအားလံုးကတစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း လက္ခံထားၾကတယ္။
R2P လမ္းေၾကာင္းနဲ႕ UN က ၀င္သိမ္းလိုု႕ရေအာင္ စနစ္တက်အကြင္ဆင္ထား
တာၿဖစ္ပါတယ္။
ၾကားမွာတစ္ခု ေျပာရရင္ ( ၂၀၁၃ ) တုန္းက R2P နဲ႕ OIC က UN မွာ စာတစ္ခုတင္တယ္ ။ျမန္မာျပည္က လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဳေတြကို ယူအန္ ၀င္သိမ္းဘို႕ မဲခြဲေပးဘို႕တဲ့ ။ ယူအန္မွာ မြတ္စလင္ခ်ည္း ၇၅% ေက်ာ္တယ္ ။ သူတို႕နိဳင္မွာပဲ ။
၀င္သိမ္းၿပီးတာနဲ႕ သူတို႕ ၾသဇာခံကို သမၼတေျမွာက္မယ္ေပါ့ ။
လစ္ဗ်ားနဲ႕ အီရတ္ကိုလည္း ဒီနည္းတိုင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူပုန္က တပ္မေတာ္ျဖစ္ တပ္မေတာ္က ေတာခို၊ သူပုုန္ၿဖစ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အတိုက္ အခံဘ၀ထဲက ဒီမိုေတြေရာ သူတို႕ပါ ယူအန္၀င္သိမ္းဖိုု႕ ခနခန ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကတာ လူတိုင္းသိျပီးသားျဖစ္မွာပါ။
ဒီအစီရင္ခံစာ နဲ႕ အေျခအေနေတြကို နိဳင္ငံေရး ( ဦးရဲထြဋ္ကလြဲလို႕ ) သမၻာရင့္သူေတြက ဘယ္လို သံုးသပ္လဲဆိုေတာ့ ….
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးက ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္အေနနဲ႕ R2P ေၾကျငာခ်က္နဲ႕ မတိမ္းမယိမ္းအၾကံျပဳခ်က္ ေတြသာထြက္လာဖို႕ေသခ်ာေနျပီလို႕ ယူဆရ ပါတယ္တဲ့ ။
ကိုဖီအာနန္ရဲ႕အၾကံျပဳခ်က္ထြက္လာတာနဲ႕ R2P လိုအဖြဲ႕ဆီ ခ်က္ခ်င္း ေရာက္ မယ္ ။
ဒါကို အေထာက္အထား လုပ္ျပီး UNရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ ကေၾကျငာခ်က္ထုတ္မယ္ US က လံုျခံဳေရးေကာင္စီတင္မယ္ ။
ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္အေပၚ အစဥ္တစိုုက္ေထာက္ခံရပ္တည္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ရုုရွား နဲ႕
တရုုတ္နိုုင္ငံအစိုုးရေတြက ဗီတိုနဲ႕ပယ္ခ် ရင္ R2P အာဏာနဲ႕
United Nations peacekeeping Forces ေတြေရာက္လာမယ္။
အဲ့ဒီ UN တပ္ေတြထဲမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ က တပ္ေတြနဲ႕ အာရပ္နိဳင္ငံေတြက တပ္ေတြကိုပဲေရြးလႊတ္လိမ့္မယ္။
UN တပ္ေတြ သြင္းလို႕ရေအာင္
ကိုဖီအာနန္အၾကံျပဳခ်က္ ထြက္အျပီးမွာ ရခိုင္က မူဆလင္ေတြဟာ ပဋိကၡ
အၾကီး ၾကီး တစ္ခုကိုလည္းဖန္တီးၾကလိမ့္မယ္ ။
ေဘယ္လို ပဋိပကၡမ်ိဳးလဲဆိုရင္ စစ္တပ္က မလႊဲမေရွာင္သာ တိုုက္ခိုုက္နွိမ္နင္းရတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ပဋိပကၡၾကီးတစ္ခု ကို ဖန္တီးၾကလိမ့္မယ့္ ။
အဲဒီ ပဋိပကၡမွာ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ ရိုုဟင္ဂ်ာလိုု႕ သူတိုု႕ေၿပာေနတဲ့ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာၾကတဲ့ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုုပစ္ခတ္မိတာနဲ႕ R2P နဲ႕ UN တပ္ေတြ ၿမန္မာနိုုင္ငံကိုုဝင္ေရာက္ၿပီး
အနည္းဆုုံးေတာ့ ရခိုုင္ၿပည္နယ္ကိုု Save Zone အၿဖစ္သတ္မွတ္ကာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ကဲ ဒါဆို ဘာေၾကာင့္ R2P ဥကၠဌ အာနန္ကို ေဒၚလာသန္းခ်ီေပးေခၚရလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္း သိျပီေပါ့ ေနာ္ အမ်ိဳးတို႕ ။
ၿမန္မာနိုုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာ နဲ႕ နယ္နမိတ္မဆုုံးရႈံးရေအာင္ ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္ မွ အခ်ိန္မွီ တားဆီးေဆာင္ရြက္နိုုင္ဖိုု႕လိုုအပ္ေနပါၿပီ။
=====+++++++=======
ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ယူမႈ (The Responsibility to Project)
‘ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ယူမႈ’ ကို R2P ဒါမွမဟုတ္ R to P လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါဟာ လူမ်ဳိးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္ပစ္မႈနဲ႔ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံေတြအားလံုး အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံေရး သေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
R2P ရဲ႕ သေဘာတရား စည္းမ်ည္းကေတာ့ လူအုပ္စုအားလံုးအေပၚ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကေန ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖုိ႔ တာ၀န္ယူတဲ့ အခြင့္အာဏာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီထားမႈအေပၚ အေျခခံပါတယ္။ R2P ရဲ႕ သေဘာထား စည္းမ်ည္းဟာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြရဲ႕ စံသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ သေဘာတရားေတြ (အထူးသျဖင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆုိင္မႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒစည္းမ်ည္းေတြ) ကို ေလးစားလိုက္နာမႈအေပၚမွာ အေျခခံပါတယ္။
R2P ဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔နဲ႔ အဲဒီလိုျဖစ္ပြားမႈေတြကေန အရပ္သားေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ ရွိႏွင့္ၿပီးသားျဖစ္တဲ့ က်င့္သံုးမႈေတြ (ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းျခင္း၊ ႀကိဳတင္သတိေပးျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္၊ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈနဲ႔ အထူးအခြင့္အာဏာ) ေတြအတြက္ မူေဘာင္တစ္ခု ေပးထားတာပါ။
R2P ရဲ႕ မူေဘာင္ေအာက္မွာ သက္ဆုိင္ရာတာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ အင္အားသံုးပိုင္ခြင့္ဟာ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရးေကာင္စီနဲ႔ မတတ္ႏိုင္တဲ့အဆံုး က်င့္သံုးဖုိ႔ ေနာက္ဆံုးနည္းလမ္းအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္မႈအေပၚမွာပဲ မူတည္ေနပါတယ္။
ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကေန စလို႔ R2P နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာေတြကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြ၊ အစုိးရအဖြဲ႕ေတြအၾကား ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ေတြအတြက္ အဆင္ေျပႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြအျဖစ္ ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့ပါတယ္။
R2P ဟာ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ သီးျခားအေျခအေနရပ္ေတြနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အ၀န္းအ၀ိုင္းအတြင္းမွာ R2P ရဲ႕ သေဘာထားစည္းမ်ည္းကို လုပ္ေဆာင္သူအမ်ဳိးမ်ဳိးက အေကာင္အထည္ေဖာ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထိုက္အေလ်ာက္ ျငင္းခံုမႈေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ လစ္ဗ်ား၊ ဆီးရီးယား၊ ဆူဒန္နဲ႔ ကင္ညာ ႏိုင္ငံအသီးသီးဟာ မတူကြဲျပားတဲ့ သီးျခားအေျခအေနရပ္ေတြမွာ ရွိခဲ့ပါတယ္။
လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ က်ယ္ျပန္႔တဲ့အတုိင္းအတာနဲ႔ က်ဴးလြန္တဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြကေနသူ တုိ႔ကိုယ္သူတုိ႔ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ လူအုပ္စုေတြအေနနဲ႔ စစ္ေရးအရ စုစည္းခုခံပိုင္ခြင့္ ရွိတာကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအရ အသိအမွတ္ျပဳသင့္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ R2P ကို တရားမွ်တစြာ က်င့္သံုးဖို႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေစာဒကတက္ႏုိင္စရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
======----------========
“အပိုဒ္ ၁၃၉- ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းသည္ ကုလသမဂၢမွတစ္ဆင့္ လူအုပ္စုမ်ားကို လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔မွေန၍ ကာကြယ္ရာ၌ ကူညီရန္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္း၏ အခန္း (၆) ႏွင့္ (၇) တုိ႔ႏွင့္အညီ သင့္ေတာ္ေသာ သံတမန္ဆုိင္ရာ၊ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာႏွင့္ အျခားၿငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းလမ္းမ်ား အသံုးျပဳရန္လည္း တာ၀န္ရွိသည္။ ဤျပ႒ာန္းခ်က္၌ ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းလမ္းမ်ားက မလံုေလာက္ျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ အာဏာပိုင္မ်ားအေနျဖင့္ ၎တုိ႔ ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ လူမ်ားအား လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားမွေန၍ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ သိသာထင္ရွားစြာ ပ်က္ကြက္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚပါက သက္ဆုိင္ရာေဒသတြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ သင့္ေတာ္သလို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္အတူ အမႈတစ္ခုခ်င္း အေျခခံသေဘာျဖင့္ အခန္း (၇) အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္းႏွင့္အညီ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွတစ္ဆင့္ အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ ျပတ္သားေသာနည္းလမ္းအရ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ျပဳလုပ္ရန္ ျပင္ဆင္ထားပါသည္။ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔အျပင္ ယင္းတို႔ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနေသာ ႐ိုက္ခတ္ခ်က္မ်ားမွေန၍ လူအုပ္စုမ်ား ကိုကာကြယ္ေရးအတြက္ တာ၀န္ယူမႈကို ဆက္လက္သတ္မွတ္ရန္ ကုလသမဂၢပဋိညာဥ္ စာတမ္းႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒ၏ သေဘာထားစည္းမ်ည္းမ်ားကို ႏွလံုးသြင္းလ်က္ အေထြေထြညီလာခံအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ကို ကြၽႏ္ုပ္တို႔ အထူးဂ႐ုျပဳပါသည္။ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔မွေန၍ ၎တုိ႔ႏ ိုင္ငံအတြင္းရွိလူမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံအသီးသီး၏ စြမ္းရည္တည္ေဆာက္ေရးအား ကူညီရန္ႏွင့္ ပဋိပကၡႏွင့္ အက်ပ္အတည္းမ်ား မျဖစ္ပြားမီ ယင္းဖိစီးမႈမ်ားေအာက္ ေရာက္ရွိေနသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားအား ေထာက္ပံ့ကူညီရန္ လိုအပ္သလိုႏွင့္ သင့္ေတာ္သလို ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔အေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္လည္း ရည္ရြယ္ထားပါသည္။”
“အပိုဒ္ ၁၄၀- လူမ်ဳိးတံုး သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္၏ အထူးအၾကံေပးမစ္ရွင္အား ကြၽႏ္ုပ္တို႔အေနျဖင့္ အျပည့္အ၀ ေထာက္ပံ့ေထာက္ခံပါသည္။”
၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ သက္ေသခံစာတမ္းမွာ ပါ၀င္တဲ့ အေပၚမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ စာပိုဒ္ေတြဟာ R2P အတြက္ အစိုးရ အဖဲြ႕ေတြအၾကား သေဘာတူညီမႈရဲ႕ အေျခခံျဖစ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢအ ေထြေထြညီလာခံဟာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ သက္ေသခံစာတမ္းကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ ၂၀၀၅၊ ၆၀^၁ နဲ႔ အတည္ျပဳ ခဲ့ပါတယ္။
Zaw Rayin;
White card ျပႆနာ
ဝႈိက္ကတ္ ဆိုသည္မွာ နိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေသာ ကတ္ မဟုတ္ပါဘူး။ လူဦးေရစာရင္ အမွတ္အသားသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝႈိက္ကတ္ ကို ဘယ္နိုင္ငံသားလို႔ မေဖာ္ျပနိုင္တဲ့သူေတြကို ေပးတဲ့ကတ္ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ (၃ ေခါက္ခ်ိဳးကတ္)၊ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္( ပန္းေရာင္)၊ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရကတ္(အစိမ္းေရာင္)
တို႔ရွိေနပါတယ္။ ဒီကတ္ကိုင္ေဆာင္သူေတြဟာ နိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအေနနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာနိုင္ငံရဲ႕ နိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေတြ ကိုင္ေဆာင္ၾကပါတယ္။
အျဖဴေရာင္ကတ္ (White card )ေတြကေတာ့ ဘယ္နိုင္ငံသားဆိုတာ မေဖာ္ျပနိုင္တဲ့သူေတြ ကို ေပးထားတဲ့ကတ္ျဖစ္ပါတယ္။
White card ဆိုတာ
ယာယီသက္ေသခံလက္မွတ္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးအတြက္ လူဦးေရစိစစ္နိုင္ေရး ေပးအပ္ထားျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဝႈိက္ကတ္ ကိုင္ေဆာင္သုမ်ား မဲေပးခြင့္ကို ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ခြင့္ျပဳခဲ့ေပမယ့္ အေျခခံဥပေဒအရ မဲေပးခြင့္သည္ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရးသာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးခြင့္ ရုတ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။
ဝႈိက္ကတ္ ထုတ္ေပးျခင္းသည္ ၁၉၈၂ ျမန္မာနိုင္ငံသားဥပေဒျပဌာန္းခ်က္နွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဝႈိက္ကတ္မ်ားကို ၁၉၉၅ ခုနွစ္က ထုတ္ေပးခ့ဲျခင္းျဖစ္ျပီး ၂၀၁၅ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႕တြင္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးေသာေျကာင့္ ယင္းေန႕မတိုင္မွီ ျပန္လည္အပ္နွံေစခ့ဲျပီးျဖစ္ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဝႈိက္ကတ္ကိုင္ေဆာင္သူ ခုနစ္သိန္းနီးပါးရွိေပမဲ့လည္း ျပန္လည္အပ္ႏွံသူဟာ ၃၉၇၄၉၇ ဦးသာရွိပါတယ္။
ဝႈိက္ကတ္မ်ားသည္ ၂၀၁၅ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႕တြင္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးခဲ့ျပီးျဖစ္လို႔ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ္လည္း မည္သည့္ အေထာက္အထားမွ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။
ဝိႈက္ကတ္ကိုင္သူေတြထဲမွ
နိုင္ငံသား အစစ္ခံရမည့္သူ၏ သက္ေသခံကဒ္ျပား (NATIONAL VERIFICATION CARD) NVC ထုတ္ေပးျခင္းလုပ္ငန္းကို
ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ၁၆/၁/၂၀၁၇ ေန႔ အထိ ၆၂၀၂ ဦးကိုသာ NVC ကဒ္ထုတ္ေပးထားပါေသးပါတယ္။
ဒါသည္လည္း ၁၉၈၂ နိုင္ငံသားဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခု ရခိုင္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ျပႆနာသည္ ဝႈိက္ကတ္ေၾကာင့္လို႔ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းလွတဲ့ ငွက္ပိန္းေတြ သိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဝႈိက္ကတ္ ျပန္မအပ္မႈထက္ပိုဆိုးတာက ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူမႈကို ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ သန္းေခါင္စာရင္းကို ျငင္းဆန္ရတာပါလဲ???????
White card ျပႆနာ
ဝႈိက္ကတ္ ဆိုသည္မွာ နိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေသာ ကတ္ မဟုတ္ပါဘူး။ လူဦးေရစာရင္ အမွတ္အသားသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝႈိက္ကတ္ ကို ဘယ္နိုင္ငံသားလို႔ မေဖာ္ျပနိုင္တဲ့သူေတြကို ေပးတဲ့ကတ္ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံ အမ်ိဳးသားမွတ္ပံုတင္ (၃ ေခါက္ခ်ိဳးကတ္)၊ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္( ပန္းေရာင္)၊ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရကတ္(အစိမ္းေရာင္)
တို႔ရွိေနပါတယ္။ ဒီကတ္ကိုင္ေဆာင္သူေတြဟာ နိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအေနနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာနိုင္ငံရဲ႕ နိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေတြ ကိုင္ေဆာင္ၾကပါတယ္။
အျဖဴေရာင္ကတ္ (White card )ေတြကေတာ့ ဘယ္နိုင္ငံသားဆိုတာ မေဖာ္ျပနိုင္တဲ့သူေတြ ကို ေပးထားတဲ့ကတ္ျဖစ္ပါတယ္။
White card ဆိုတာ
ယာယီသက္ေသခံလက္မွတ္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးအတြက္ လူဦးေရစိစစ္နိုင္ေရး ေပးအပ္ထားျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဝႈိက္ကတ္ ကိုင္ေဆာင္သုမ်ား မဲေပးခြင့္ကို ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ခြင့္ျပဳခဲ့ေပမယ့္ အေျခခံဥပေဒအရ မဲေပးခြင့္သည္ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရးသာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲေပးခြင့္ ရုတ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။
ဝႈိက္ကတ္ ထုတ္ေပးျခင္းသည္ ၁၉၈၂ ျမန္မာနိုင္ငံသားဥပေဒျပဌာန္းခ်က္နွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဝႈိက္ကတ္မ်ားကို ၁၉၉၅ ခုနွစ္က ထုတ္ေပးခ့ဲျခင္းျဖစ္ျပီး ၂၀၁၅ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႕တြင္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးေသာေျကာင့္ ယင္းေန႕မတိုင္မွီ ျပန္လည္အပ္နွံေစခ့ဲျပီးျဖစ္ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဝႈိက္ကတ္ကိုင္ေဆာင္သူ ခုနစ္သိန္းနီးပါးရွိေပမဲ့လည္း ျပန္လည္အပ္ႏွံသူဟာ ၃၉၇၄၉၇ ဦးသာရွိပါတယ္။
ဝႈိက္ကတ္မ်ားသည္ ၂၀၁၅ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႕တြင္ သက္တမ္းကုန္ဆံုးခဲ့ျပီးျဖစ္လို႔ ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ္လည္း မည္သည့္ အေထာက္အထားမွ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။
ဝိႈက္ကတ္ကိုင္သူေတြထဲမွ
နိုင္ငံသား အစစ္ခံရမည့္သူ၏ သက္ေသခံကဒ္ျပား (NATIONAL VERIFICATION CARD) NVC ထုတ္ေပးျခင္းလုပ္ငန္းကို
ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ၁၆/၁/၂၀၁၇ ေန႔ အထိ ၆၂၀၂ ဦးကိုသာ NVC ကဒ္ထုတ္ေပးထားပါေသးပါတယ္။
ဒါသည္လည္း ၁၉၈၂ နိုင္ငံသားဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခု ရခိုင္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ျပႆနာသည္ ဝႈိက္ကတ္ေၾကာင့္လို႔ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းလွတဲ့ ငွက္ပိန္းေတြ သိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဝႈိက္ကတ္ ျပန္မအပ္မႈထက္ပိုဆိုးတာက ၂၀၁၄ သန္းေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူမႈကို ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ သန္းေခါင္စာရင္းကို ျငင္းဆန္ရတာပါလဲ???????
Zaw Rayin;
ပညာေရး နယ္ပယ္မွ အခ်က္အလက္မ်ား
ပညာေရးနယ္ပယ္မွအခ်က္အလက္မ်ား
၁။ ပညာေရးဝန္ႀကီး - Dr.မ်ိဳးသိမ္းႀကီး
၂။ ပညာေရး ဒုတိယဝန္ႀကီး - ဦးဝင္းေမာ္ထြန္း
၃။ ပညာေရးဝန္ျကီးဌာန၏ရည္ရြယ္ခ်က္နွင့္တာဝန္ -
1.ေက်ာင္းေနအရြယ္လူငယ္အားလုံးပညာသင္ယူခြင့္႐ွိေစရန္။
2.ျမန္မာနိူင္ငံ၏ပညာေရးအဆင့္အတန္းျမင့္မာလာေစရန္။
ပညာေရးေဆာင္ပုဒ္မ်ား
၁။ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနေဆာင္ပုဒ္ - စိတ္ဓာတ္၊စည္းကမ္း၊ပညာ
၂။ ပညာေရးေဆာင္ပုဒ္ - ပညာေရးျဖင့္ ေခတ္မီဖြ႔ံၿဖိဳး တိုးတက္ေသာ နိဳင္ငံေတာ္ႀကီး တည္ေဆာက္အံ့။
၃။ ဘက္စံုပညာေရး ေဆာင္ပုဒ္ - ကာယ၊ ဥာဏ၊ စာရိတၱႏွင့္ ရသ၊ သက္ေမြး ဘက္စံုပညာေရး။
၄။ မိဘ ဆရာ အသင္းေဆာင္ပုဒ္ - မိဘဆရာပူးေပါင္း ကေလးပညာေကာင္း။
၅။ ေက်ာင္းေကာင္စီေဆာင္ပုဒ္ -
1.အမ်ားအက်ိဳးေဆာင္ကိုယ့္အက်ိဳးေအာင္။
2.စုေပါင္းညီညာေအာင္ေၾကာင္းျဖာ။
၆။ စာေပဗိမာန္ေဆာင္ပုဒ္-အေမွာင္ခြင္း၍အလင္းေဆာင္အံ့။
၇။ ပညာတန္ေဆာင္ေဆာင္ပုဒ္- ပညာ၊သမာ၊အာဘာ နတၳိ။
၈။စာတတ္ေျမာက္ေရးေန႔ေဆာင္ပုဒ္ -"စာတတ္ေျမာက္ေရးေဆာင္႐ြက္စို႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုတည္ေဆာက္ဖို႔"
၉။ဆရာမ်ားေန႔ေဆာင္ပုဒ္ -"လူေဘာင္အဖြဲအစည္းစဥ္ဆက္မျပတ္တိုး၊တတ္ေရးဆရာ႕စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေပး"
၁၀။ကမာၻ့ဆရာမ်ားေန႔ေဆာင္ပုဒ္ - "ဆရာမ်ားကို တန္ဖိုးထားလို႔ သူတို႔အဆင့္အတန္းကို ျမႇင့္တင္စို႔"
(Valuing Teachers,Improving their Status)
၁၁။အေျခခံပညာေက်ာင္းမ်ား၏ေဆာင္ပုဒ္ - "စိတ္ဓာတ္-စည္းကမ္း-ပညာ"
>ကမာၻ႔ဆရာမ်ားေန႔(World Teacher' Day) - ေအာက္တိုဘာလ(၅)ရက္ (ဆရာမ်ားေန႔ကို ၁၉၆၆တြင္စတင္ခဲ့သည္။)
>စာတတ္ေျမာက္ေရးေန႔ကို 1956 အီရန္နိုင္ငံတြင္စတင္ခဲ့သည္။
>၊စာတတ္ေျမာက္ေရးေန႔ေဆာင္ပုဒ္ကို ယူနတ္စကိုအဖြဲ႕ႀကီးမွသတ္မွတ္ေပးသည္။
>နိုင္ငံတကာစာတတ္ေျမာက္ေရးေန႔ စက္တင္ဘာလ(8)ရက္
>ပညာယူနည္း၃သြယ္ -
1.ေက်ာင္းတြင္းပညာေရး(Formal Education)၊
2.ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရး (Non-Formal Education)
3.ကိုယ္တိုင္သတ္မွတ္သင္ယူပညာေရး (Informal Education)
>ေက်ာင္း၏က်င့္ရာ ခုႏွစ္ျဖာ
၁။ေက်ာင္း၏ျမင့္ျမတ္ျခင္းဆိုသည္မွာ ဆရာသမားကို႐ိုေသေလးစားျခင္း၊
၂။ေက်ာင္း၏အႏွစ္သာရမွာ စည္းကမ္း႐ွိျခင္း၊စာႀကိဳးစားျခင္း။
၃။ေက်ာင္း၏ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္းဆိုသည္မွာ တစ္ဦးေပၚတစ္ဦး ေမတၱာသစၥာ႐ွိျခင္း။
၄။ေက်ာင္း၏က်က္သေရဆိုသည္မွာ ေက်ာင္း၏ ဝန္းက်င္သန္႔႐ွင္းစင္ၾကယ္ျခင္း။
ေက်ာင္း၏ဂုဏ္သတင္းဆိုသည္မွာ အမ်ားအက်ိဳးသယ္ပိုးေဆာင္ရြက္ျခင္း။
၆။ေက်ာင္း၏ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းဆိုသည္မွာ စည္းလံုးညီၫြတ္ျခင္း။
၇။ေက်ာင္း၏ပင္မအလုပ္ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံသားေကာင္းေမြးထုတ္ေပးျခင္း။
>ေက်ာင္းေကာင္စီ၏ သစၥာ အဓိ႒ာန္ ၄ခ်က္မွာ
၁။မိမိကိုယ္ကိုေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားမည္
၂။မိမိအတန္းကိုေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားမည္။
၃။မိမိေက်ာင္းကိုေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားမည္။
၄။မိမိတိုင္းျပည္အတြက္ေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားမည္
>စည္းကမ္းလိုက္နာမႈႏွစ္မ်ိဳး - (1)အေၾကာက္တရားႏွင့္ယွဥ္သည့္လိုက္နာမႈ (2)အသိတရားႏွင့္ယွဥ္သည့္လိုက္နာမႈ။
>ေက်ာင္းလုပ္ငန္းစြမ္းေဆာင္မႈအဆင္၁၂ခ်က္ကုိခြဲျခားထားသည့္အပုိင္း၂ပုိင္းမွာ
၁။စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအပိုင္း ၂။သင္ၾကားေရးအပိုင္း
> ျမန္မာ့ပညာေရး ရည္မွန္းခ်က္
"မ်က္ေမွာက္ကာလျဖစ္ေသာ ပညာေခတ္စိန္ေခၚမႈကို ရင္ဆိုင္နိုင္မည့္ အစဥ္ေလ့လာသင္ယူႏိုင္ေသာ လူ႕ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္းကို ဖန္တီးေပးနိုင္သည့္ ပညာေရးစနစ္တစ္ခု ျဖစ္ထြန္းလာေစရန္"
>ျမန္မာနိုင္ငံ၏ပညာေရး မူဝါဒ(4)ရပ္
(1)အေျခခံပညာကို လူတိုင္းသင္ယူခြင့္႐ရွိေစရန္
(2)ကိုယ္က်င့္တရား စာရိတၱျမင့္မားမႈကို အေျခခံရန္
(3)နိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္မႈအတြက္ လိုအပ္ေသာ သိပၸံနွင့္နည္းပညာအပါအဝင္ ပညာရပ္အသီးသီးကို တိုးတက္ျပန္႔ပြားေစရန္
(4)နိုင္ငံေတာ္၏ ေက်းဇူးသစၥာခံျပီး နိုင္္ငံေတာ္တည္ေဆာက္မႈအတြက္အလုပ္အေက်ြးျပဳမည့္ အတတ္ပညာရွင္ အသိပညာရွင္မ်ား က်ြမ္းက်င္သည့္လုပ္သားေကာင္းမ်ားနွင့္လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္နိုင္မည့္ တတ္က်ြမ္းေသာ ပညာရွင္မ်ားေမြးထုတ္ေပးရန္
>ဆရာေကာင္းျဖစ္ဖို့"စ"ငါးလုံးနွင့္"အ"ငါးလုံး
`စ´ငါးလုံး
၁.စိတ္ဓာတ္မြန္ျမတ္ခိုင္မာျခင္း
၂.ေစတနာမွန္ျခင္း
၃.စည္းကမ္း႐ိုေသလိုက္နာျခင္းႏွင့္စာရိတၱေကာင္းျခင္း
၄.စာေပကိုစနစ္တက်ေလ့လာျခင္း
၅.စိစစ္ေ၀ဖန္သည့္အေလ့အက်င့္ပ်ိဳးေထာင္ျခင္း
`အ´ငါးလုံး
၁.အဂတိတရားေလးပါးေ႐ွာင္ပါ
၂.အ႐ွက္မ႐ွိလူမ်ိဳးအလဇၨီျဖစ္ျခင္းကိုေ႐ွာင္ပါ
၃.အေခ်ာင္ခိုမႈကိုေ႐ွာင္ပါ
၄.အစြန္းေရာက္မႈကိုေ႐ွာင္ပါ
၅.အသျပာေလာက၏လႊမ္းမိုးမႈကိုေ႐ွာင္ပါ
>ဆရာ့ဝတ္ငါးပါး
၁။အတတ္လည္းသင္ ၂။ ပဲ႔ျပင္ဆံုးမ ၃။ သိပၸမခ်န္
၄။ေဘးရန္ ဆီးကာ ၅။သင့္ရာအပ္ပို႔ ဆရာတို႔ က်င့္ဖို႔ဝတ္ငါးျဖာ။
>တပည့္ဝတ္ငါးပါး
၁။ညီညာထၾကြ ၂။ဆံုးမနာယူ ၃။ လာမူၾကိဳဆီး
၄။ထံနီးလုပ္ေၾကြး ၅။ သင္ေတြးအံရြတ္
တပည့္ဝတ္ မခ်ြတ္ငါးခုသာ။
>နာယကဂုဏ္ေျခာက္ပါး
၁။ခမာ - သည္းခံျခင္း
၂။ဇာဂရိယ - နိုးၾကားျခင္း
၃။ဥ႒ာန - ထၾကြလံု႔လရိွျခင္း
၄။ သံဝိဘာဂ- ေဝဖန္ေပးကမ္းတတ္ျခင္း
၅။ ဒယာ - သနားျခင္း
၆။ ဣကၡဏာ - အေျမာ္အျမင္ရိွျခင္း
>အနာယကဂုဏ္
၁။ ဂဏန္း ၂။ ပုတ္သင္ ၃။ ကိုင္းပင္ ၄။ ႏြားသိုး ၅။လိပ္မ်ိဳး
၆။ ေခြးအ အ နာယက။
~ခင္ပြန္းၾကီးဆယ္ပါး~
၁။ဘုရား ၂။ရဟႏၲာ ၃။ပေစၥကဗုဒၶါ
၄။အဂၢသာဝက ၅။အမိ ၆။အဖ
၇။ဆရာ ၈။အသက္ၾကီးသူ ၉။တရားေပးသူ
၁၀။အဝတ္အစားေပးသူ
၁။ပညာသင္အခ်ိဳး KG+5 : 4 : 3
၂။အခမဲ့ပညာေရးစတင္နွစ္ - မူလတန္း -၂၀၁၁-၂၀၁၂ ၊အလယ္တန္း -၂၀၁၂-၂၀၁၃၊ အလယ္တန္း -၂၀၁၃-၂၀၁၄
၃။စင္(၃)စင္ - ၁၊ေဆးလိပ္ကင္းစင္၊ ၂၊အမိႈက္ကင္းစင္၊ ၃၊ျခင္က်ားကင္းစင္
၄။ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းစုစုေပါင္း ၃၃၅
၅။၂၀၁၅အေျခခံစာတတ္ေျမာက္ေရးလုပ္ရွားမူ႔ကာလ ဧၿပီလ၁ရက္ေန႔မွေမလ၁၅ရက္
၆။၂၀၁၄-၂၀၁၅ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ ၅.၉၆%
၇။ေက်ာင္းအပ္နံွေရးသီတင္းပတ္ ဇြန္လပထမအပတ္
၈။အမ်ိဳးသားပညာေရးဥေပျပဌာန္းေန႔ ၂၀၁၄ စက္တင္ဘာလ ၃၀
၉။၂၀၁၄-၂၀၁၅ စာတတ္ေျမာက္မႈ႕နႈန္း ၉၅.၁၃%
၁၀။ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္ ၂၄ခု
၁၁။အဆင့္ျမင့္ကြန္ပ်ဴတာ ၂ခု
၁၅။ျမန္မာနိုင္ငံကင္းေထာက္ခ်ဳပ္္ ေဒၚတင္လွၾကည္
၁၆။ကင္းေထာက္ဒုတိယဥကၠဌ ေဒၚခင္ေစာဥမၼာ
၁၇။အအအ မွာ အေရး၊အဖတ္၊အတြက္
၁၈။အအအၿပိဳင္တူ႐ြက္ဆိုေသာစကားလံုး ဝ ထ က လ သ
၁၉။KGအရွည္ Kinder garten
၂၀။ေက်း႐ြာစာၾကည့္တိုက္ေပါင္း ၅၅၅၇၅
၂၀၁၇-၁၈ ပညာသင္ႏွစ္ ပထမတန္း သင္ရုိးသစ္ ျပဌာန္းဖတ္စာမ်ားမွာ စုစုေပါင္း ၁၀ အုပ္ပါဝင္သည္။ယင္းတို႔မွာ -
၁။ ျမန္မာဖတ္စာ ၆။ စာရိတၲႏွင့္ျပည္သူ႕နီတိ
၂။ English Text ၇။ ကာယပညာ
၃။ သခ်ၤာ ၈။ အႏုပညာ (ဂီတ)
၄။ လူမႈေရး ၉။ အႏုပညာ (ပန္းခ်ီ)
၅။ သိပၸံ ၁၀။ ဘဝတြက္တာ က်ြမ္းက်င္စရာ
ဟူ၍ ျပဌာန္းထားပါတယ္။
စနစ္သစ္ အေျခခံပညာေရး
>KG+5+4+3
KG+မူလတန္းပညာေရး+အလယ္တန္းပညာေရး + အထက္တန္းပညာေရး
>မူလတန္းပညာေရး
-ပထမတန္း-ဒုတိယတန္း-တတိယတန္း-စတုတၳတန္း-ပဥၥမတန္း
>အလယ္တန္းပညာေရး
-ဆဌမတန္း-သတၲမတန္း-အဌမတန္း-နဝမတန္း
>အထက္တန္းပညာေရး
-ဒသမတန္း-ဧကဒသမတန္း-ဒြာဒသမတန္း
>ျမိဳ႔႕နယ္မ်ားမွာ ပထမတန္းသင္ရုိးသစ္မ်ားအတြက္ သင္တန္းမ်ားကုိ 24-4-2017 မွ 9-5-2017 ထိ ၁၄ ရက္သင္တန္း ဖြင့္လွစ္သြားမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႕ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
>What is e-Education?
e -Education means Eduaction for everyone, at anytime and everywhere by modern electronic devices.
လူတစ္ဦးခ်င္းစီ အတြက္ အခ်ိန္ ႏွင့္ ေနရာမေရြး ေခတ္ေပၚအီလက္ထရြန္းနစ္ ပစၥည္းမ်ားသုံး၍ သင္ယူႏုိင္သည့္ ပညာေရးရယူပုံ
ရယူနည္းကုိ e Education ဟုေခၚသည္။
>What is IELTS?
IELTS ဆိုတာ International English Language Testing System ကို ေခၚတာပါ။
Listening, Reading, Writing နဲ႔ Speaking
ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ား
ျမန္မာစာ
- စာေရး၊ စာဖတ္ ဝါသနာပါလာေစရန္။
- ေရးထုံး၊ သတ္ပုံ စသည္ မွန္ကန္ေစရန္။
အဂၤလိပ္
- ဘာသာစကားနယ္ပယ္ ကြၽမ္းက်င္ေစရန္။
- နိုင္ငံတကာႏွင့္ဝင္ဆံ့ ရင္ေဘာင္တန္းနိုင္ေစရန္။
သခ်ၤာ
- ဘဝျပႆနာမ်ားကို တိတိက်က် ေျဖရွင္းနိုင္ေစရန္။
- မွန္ကန္ေသာ ေျဖရွင္းမွဳျဖင့္ အခက္အခဲမွ ေက်ာ္လႊားနိုင္ေစရန္။
သမိုင္း
- မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ ရွင္သန္ ထက္ျမက္လာေစရန္။
- မိမိနိင္ငံဧ၊္အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္နိုင္ေစရန္။
ပထဝီ
- ေရထု ေျမထုႏွင့္ သဘာဝေလာကကုိ ခ်စ္ျမတ္နိုးတတ္ေစရန္။
- နိုင္ငံဧ၊္ နယ္နိမိတ္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္လိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္။
သိပၸံ
- စြန္႔စားတီထြင္လိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္။
- ေခတ္ႏွင့္အညီ တိုးတက္ေနေသာ နည္းပညာမ်ား သိရွိလာေစရန္။
အေထြေထြ
၁။၂၀၁၇ခုႏွစ္၊တကၠသိုလ္ဝင္စာေမးပြဲကို(၈.၃.၂၀၁၇)ရက္၊ဗုဒၶဟူးေန႔နံနက္(၀၉:၀၀)နာရီအခ်ိန္၌ ျမန္မာတစ္ျပည္လံုးတြင္ တစ္ၿပိဳင္တည္းစတင္က်င္းပ ျပဳလုပ္ပါသည္။
>ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း၌ စာစစ္ဌာန- ၁၅၇၇ခု ၊ >ႏိုင္ငံျခား႐ွိျမန္မာႏိုင္ငံသံရံုးမ်ား၌ စာစစ္ဌာန- ၁၇ ခု႐ွိပါသည္။
>စာစစ္ဌာနအားလံုးေပါင္း(ျပည္တြင္း+ျပည္ပ)-၁၅၉၄ခု
> ႏိုင္ငံျခားစာစစ္ဌာန(၁၇)ခုတြင္ ေျဖဆိုရန္စာရင္းသြင္းသူ-၁၇၄ဦး
> ေနျပည္ေတာ္တြင္ စာစစ္ဌာနေပါင္း(၃၉)ခု ေျဖဆိုရန္စာရင္းသြင္းသူ-၂၀၇၆၆ဦး
> ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးတြင္ စာစစ္ဌာနေပါင္း-၂၁၇ခု၊ >ေျဖဆိုရန္စာရင္းသြင္းသူ - ၁၁၄၂၃၇ဦး
> စစ္ကိုင္းတိုင္းေျဖဆိုရန္စာရင္းသြင္းသူ- ၉၆၉၂၄ဦး၊ > လာေရာက္ေျဖဆိုသူ- ၉၂၇၀၃ဦး (၉၅.၆၅%)
> ျပည္တြင္း၊ျပည္ပ႐ွိ ေျဖဆိုရန္စာရင္းေပးသြင္းသူ-၇၆၇၄၂၂ဦး
> ပထမရက္တြင္ လာေရာက္ေျဖဆိုသူ-၇၁၆၂၁၆ဦး (၉၃.၃၃%)
> စိတ္ႀကိဳက္ျမန္မာစာဘာသာတြဲေျဖဆိုသူ တျပည္လံုးတြင္-၃ဦး
>ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနအဖြဲ႔အစည္း
၁။ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးရံုး (Union Minister's Office)
၂။အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန (Department of Higher Education)
၃။ပညာေရးသုေတသန၊စီမံကိန္းႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန (Department of Educational Research,Planning and Training)
၄။အေျခခံပညာဦးစီးဌာန (Department of Basic Education)
၅။ျမန္မာႏိုင္ငံစာစစ္ဦးစီးဌာန (Department of Myanmar Examinations)
၆။ျမန္မာႏိုင္ငံတိုင္းရင္းသားဘာသာစကားဦးစီးဌာန (Department of Myanmar Nationalities' Languages)
၇။ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရးဦးစီးဌာန (Department of Alternative Education)
၈။ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႔(ပညာေရး) (Monitoring and Evaluation Team(Education))
၉။နည္းပညာ၊သက္ေမြးပညာႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန (Department of Technical,Vocational Education and Training)
၁၀။စက္မႈနည္းပညာျမႇင့္တင္ေရးႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဦးစီးဌာန (Department of Technology Promotion and Coordination)
၁၁။သုေတသနႏွင့္တီထြင္ဆန္းသစ္မႈဦးစီးဌာန (Department of Research and Innovation)
၁၂။ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖ႔ြဲ(သုေတသန) (Monitoring and Evaluation Team(Research))
၁၃။တကၠသိုလ္၊ဒီဂရီေကာလိပ္၊ေကာလိပ္(၁၅၈)ခု (Universities,Degree Colleges and Colleges (158))
ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနရွိ ညႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္မ်ား
၁။ အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန ေဒါက္တာသိန္းဝင္း၊(အဆင့္ျမင့္)
၂။ ပညာေရးသုေတသန၊ စီမံကိန္းႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန ေဒါက္တာဝင္းထြန္း၊(အဆင့္ျမင့္)
၃။ အေျခခံပညာဦးစီးဌာန ေဒါက္တာခိုင္ျမဲ(ပူးတြဲတာဝန္)၊(အဆင့္ျမင့္)
၄။ ျမန္မာႏိုင္ငံစာစစ္ဦးစီးဌာန ဦးမ်ိဳးညြန္႔၊(တပ္မေတာ္ ၿငိမ္း)
၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံတိုင္းရင္းသားဘာသာစကားဦးစီးဌာန ေဒါက္တာေဇာ္ျမင့္၊(အဆင့္ျမင့္)
၆။ ေက်ာင္းျပင္ပႏွင့္တစ္သက္တာပညာေရးဦးစီးဌာန ေဒါက္တာ္ခိုင္ျမဲ၊(အဆင့္ျမင့္)
၇။ ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႕(ပညာေရး) ေဒါက္တာစိုးဝင္း(ပူးတြဲတာဝန္)၊(အဆင့္ျမင့္)
၈။ နည္းပညာ၊သက္ေမြးပညာႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန ေဒါက္တာေအးျမင့္၊
၉။ စက္မႈနည္းပညာျမႇင့္တင္ေရးႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဦးစီးဌာန ေဒါက္တာခင္ေမာင္လတ္၊
၁၀။ သုေတသနႏွင့္တီထြင္ဆန္းသစ္မႈဦးစီးဌာန ဦးဝင္းခိုင္မိုး၊
၁၁။ ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႕(သုေတသန) ဦးတင္မ်ိဳးၾကည္(တပ္မေတာ္ ၿငိမ္း)။
ပညာေရးဝန္ၾကီးဌာနဖြဲ႕စည္းပုံ
(1)အမွတ္(၁)အေျခခံပညာဦးစီးဌာန (No.1.Basic Education Department)
(2)အမွတ္(၂)အေျခခံပညာ ဦးစီးဌာန (No.2.Basic Education Department)
(3)အမွတ္(၃)အေျခခံပညာ ဦးစီးဌာန (No.3.Basic Education Department)
(4)ပညာေရးစီမံကိန္းနွင့္ေလ့က်င့္ေရး ဦးစီးဌာန (Education Planning and Training Department)
(5)အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန(အထက္ျမန္မာျပည္) (Department of Higher Education(Upper Myanmar))
(6)အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန(ေအာက္ျမန္မာျပည္) (Department of Higher Education (lower Myanmar))
(7)ျမန္မာစာအဖြဲ႕ဦးစီးဌာန (Department of Myanmar Language Commission)
(8)ျမန္မာနိုင္ငံ စာစစ္ဦးစီးဌာန (Myanmar Board of Examinations)
(9)ျမန္မာနိုင္ငံ ပညာေရးသုေတသနအဖြဲ႕ဦးစီးဌာန (Myanmar Educational Research Bureau)
(10)တကၠသိုလ္မ်ားသမိုင္း သုေတသနဦးစီးဌာန
ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔ကစတင္လ်က္
ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းလိုက္ေသာ ဦးစီးဌာနမ်ား။
၁။ ဝန္ႀကီးရံုး အရာထမ္း ၈၅ ဦး၊ အမႈထမ္း ၂၁၅ ဦး၊
၂။ အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၂၄၉ ဦး၊ အမႈထမ္း ၈၀၃ ဦး။(သင္ၾကားေရးဆရာမ်ားမပါ။)
၃။ ပညာေရးသုေတသန၊ စီမံကိန္းႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၉၃ ဦး အမႈထမ္း ၂၉၄ ဦး၊
၄။ အေျခခံပညာဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၉၀၄၈၊ အမႈထမ္း ၅၉၅၂၆၅ ဦး၊ (သင္ၾကားေရးဆရာမ်ားအပါ)
၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံစာစစ္ဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၆၅ ဦး၊ အမႈထမ္း ၂၂၆ ဦး၊
၆။ ျမန္မာႏိုင္ငံတိုင္းရင္းသားဘာသာစကားဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၇၅ ဦး၊ အမႈထမ္း ၁၁၁ ဦး။
၇။ ေက်ာင္းျပင္ပႏွင့္တစ္သက္တာပညာေရးဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၇၁ ဦး၊ အမႈထမ္း ၂၂၉ ဦး။
၈။ ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႕(ပညာေရး) အရာထမ္း ၁၆ ဦး၊ အမႈထမ္း ၃၈ ဦး၊
၉။ နည္းပညာ၊သက္ေမြးပညာႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီဌာန၊ အရာထမ္း ၉၃၉၄ ဦး၊ အမႉထမ္း ၃၄၁၈၉ ဦး။
၁၀။ စက္မႈနည္းပညာျမႇင့္တင္ေရးႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဦးစီးဌာန၊အရာထမ္း ၁၂၅၀၊ အမႈထမ္း ၁၇၃၄။
၁၁။ သုေတသနႏွင့္တီထြင္ဆန္းသစ္မႈဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၁၀၂၂ ဦး၊အမႈထမ္း ၁၀၃၉ ဦး။
၁၂။ ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႕(သုေတသန) အရာထမ္း ၁၀ ဦး၊ အမႈထမ္း ၂၂ ဦး။
၁၃။တကသိုလ္ ဒီဂရီေကာလိပ္/ေကာလိပ္(၁၅၈)ခု၊ အရာခမ္း ၅၅၄၇၁ ဦး၊ အမႈထမ္း ၇၉၆၄၅ ဦး။
ဝန္ႀကီးရံုး(၁)၊ ဦးစီးဌာန/အဖြဲ႕အစည္း(၉)ခု၊ ေလ့လာဆန္းစစ္ေရးအဖြဲ႕(၂)ဖြဲ႕။
ေကာလိပ္မ်ား
ေက်ာက္ျဖဴပညာေရးေကာလိပ္ ရခိုင္ျပည္နယ္
စစ္ကိုင္းပညာေရးေကာလိပ္ စစ္ကိုင္းတိုင္း
ေတာင္ႀကီးပညာေရးေကာလိပ္ ႐ွမ္းျပည္နယ္
ေတာင္ငူပညာေရးေကာလိပ္ ပဲခူးတိုင္း
ထားဝယ္ပညာေရးေကာလိပ္ တနသၤာရီတိုင္း
ပခုကၠဴပညာေရးေကာလိပ္ မေကြးတိုင္း
ပုသိမ္ပညာေရးေကာလိပ္ ဧရာဝတီတိုင္း
ျပည္ၿမိဳ႕ပညာေရးေကာလိပ္ ပဲခူးတိုင္း
ဘားအံပညာေရးေကာလိပ္ ကရင္ျပည္နယ္
ဘိုကေလးပညာေရးေကာလိပ္ ဧရာဝတီတိုင္း
မေကြးပညာေရးေကာလိပ္ မေကြးတိုင္း
ေမာ္လၿမိဳင္ပညာေရးေကာလိပ္ မြန္ျပည္နယ္
မံုရြာပညာေရးေကာလိပ္ စစ္ကိုင္းတိုင္း
မႏၱေလးပညာေရးေကာလိပ္ မႏၱေလးတိုင္း
မိတီၳလာပညာေရးေကာလိပ္ မႏၱေလးတိုင္း
ျမစ္ႀကီးနားပညာေရးေကာလိပ္ ကခ်င္ျပည္နယ္
ေျမာင္းျမပညာေရးေကာလိပ္ ဧရာဝတီတိုင္း
ရန္ကင္းပညာေရးေကာလိပ္ ရန္ကုန္တိုင္း
လွည္းကူးပညာေရးေကာလိပ္ ရန္ကုန္တိုင္း
သဃၤန္းကြၽန္းပညာေရးေကာလိပ္ ရန္ကုန္တိုင္း
လား႐ႈိးပညာေရးေကာလိပ္ ႐ွမ္းျပည္နယ္
လြိဳင္ေကာ္ပညာေရးေကာလိပ္ ကယားျပည္နယ္
၁၉၉၈ခု၊ဧၿပီလမွစ၍ အေျခခံပညာဦးစီးဌာနႏွင့္အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာနမ်ားကို ျပင္ဆင္တိုးခ်ဲ့ဖြဲ႔စည္း
၁၉၉၉ခု၊စက္တင္ဘာလတြင္ တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္းသုေတသနအဖြဲ႔ကို တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာနအဆင့္တိုးျမႇင့္ဖြဲ႔စည္းျခင္း
၂၀၀၄ခု၊ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရးသုေတသနအဖြဲံအား ပညာေရးသုေတသနအဖြဲ႔ဦးစီးဌာနအျဖစ္ အဆင့္တိုးျမႇင့္ဖြဲ႔စည္းျခင္း၊ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္တြင္ ဦးစီးဌာနႏွင့္အဖြဲ႔(၁၀)ခုျဖစ္ေပၚလာျခင္း
၂၀၀၇ခု၊ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာနအား သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာနအျဖစ္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနသို႔လြဲေျပာင္းေပးခဲ့သျဖင့္ဦးစီးဌာနႏွင့္အဖြဲ႔(၉)ခုျဖင့္ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္လ်က္႐ွိျခင္း
အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာ စီမံကိန္း (၂၀၁၆-၂၀၂၁)
>လူသားတို႔၏ဘံုတြင္အလံုၿခံဳဆံုးေဆးဝါး - စာဖတ္ျခင္း။
>ကမၻာ့ေသြးလွဴရွင္မ်ားေန႔ေဆာင္ပုဒ္- ျမင့္ျမတ္ျဖဴစင္ေသြးလွဴရွင္။
>DOTSအဓိပၸာယ္- တိုက္ရိုက္ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈၿပီး၊အခ်ိန္တိုအတြင္း ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသျခင္းနည္းလမ္း။
>စစ္မွန္ေသာတန္ဆာဆင္မႈ - စင္ၾကယ္ျမင့္ျမတ္ျခင္း။
>ဇာတ္ႀကီးဆယ္ဘြဲ႔ အတိုေကာက္ - ေတ ဇ သု ေန မ ဘူ စန္ နာ ဝိ ေဝ။
>အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီေန႔ - စက္တင္ဘာလ၁၅။
>သန္းေခါင္စားရင္ေကာက္ယူေသာခုနွစ္မ်ား - 1953 . 1973 . 1983 . 2014(မတ္လ၃၀မွဧၿပီ၁၀ရက္)
ဦစားေပးသိရမည့္ ပညာေရးအတိုေကာက္မ်ား
TEO - Township Education Officer - ၿမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး
DTEO - Deputy Township Education Officer -ဒုတိယၿမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး
ATEO - Assistant Township Education Officer -လက္ေထာက္ၿမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး
SAT- Senior Assistant Teacher -အထက္တန္းျပ ဆရာ / ဆရာမ
JAT- Junior Assistant Teacher -အလယ္တန္းျပ ဆရာ / ဆရာမ
PAT - Primary Assistant Teacher -မူလတန္းျပ ဆရာ / ဆရာမ
BEHS - Basic Education High School -အေျခခံပညာ အထက္တန္းေက်ာင္း
BEMS- Basic Education Middle School -အေျခခံပညာ အလယ္တန္းေက်ာင္း
BEPS- Basic Education Primary School -အေျခခံပညာမူလတန္းေက်ာင္း
Branch BEHS - အေျခခံပညာ အထက္တန္းေက်ာင္း (ခြဲ)
Branch BEMS - အေျခခံပညာအလယ္တန္းေက်ာင္း (ခြဲ)
Branch BEPS - အေျခခံပညာ မူလတန္းေက်ာင္း (ခြဲ)
Post BEPS - အေျခခံပညာ မူလတန္းလြန္ေက်ာင္း
Affillated BEHS- တြဲဘက္အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္း
Affillated BEMS- တြဲဘက္အေျခခံပညာ အလယ္တန္းေက်ာင္း
Affillated BEPS - တြဲဘက္အေျခခံပညာ မူလတန္းေက်ာင္း
Monastic Primary School -ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ မူလတန္းေက်ာင္း
PTA- Parents Teachers Association -မိဘဆရာအသင္း
BOT- Board of Trustees
SBT - School Board of Trustees - ေက်ာင္းအက်ိဳးေဆာင္အဖြဲ႔
SC - School Council - ေက်ာင္းေကာင္စီ
School Grant - ေက်ာင္းေထာက္ပံ့ေၾကး
BOS- Board of Study ဘာသာရပ္အသင္းအဖြဲ႔
CPR - Comprehensive Personal Record - အရည္အခ်င္းစစ္မွတ္တမ္း(ပင္ကိုယ္ရည္မွတ္တမ္း)
MRC- Monthly Repord Card - လစဥ္ပညာရည္တိုးတက္မႈမွတ္တမ္း
CET - Chapter End Test အခန္းဆံုးစစ္ေဆးျခင္း
DCR - Discipline Control Register - စည္းကမ္းထိမ္းသိမ္းေရးမွတ္တမ္း
SCA - School Calendar Activities - ေက်ာင္းျပကၡဒိန္ လႈပ္ရွားမႈ
SRF - School Revolving Fund - ပညာေရး ေငြပေဒသာပင္
CAPS - Continuous Assessment and Progression System - စဥ္ဆက္မျပတ္အကဲျဖတ္၍ အတန္းတင္ေပးေသာစနစ္
MOE- Ministry of Education - ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန
DBE- Department of Basic Education - အေျခခံပညာဦးစီးဌာန
DEPT- Department of Education Planning and Training - ပညာေရးစီမံကိန္းႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန
DG- Director General - ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္
Director - ညႊန္ၾကားေရးမွဴး
DD - Deputy Director - ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး
DEO- District Education Officer - ခရိုင္ပညာေရးမွဴး
NEA - National Education Association - အမ်ိဳးသားပညာေရးအသင္းႀကီး
ပညာေရးဆိုင္ ရာအတိုေကာက္မ်ားႏွင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ အဂၤလိပ္ေ၀ါဟာရမ်ား
လူတိိုင္းအတြက္ပညာေရး - Education For All.
လူတိုင္းအက်ံဳးဝင္ပညာေရး - Inclusive Education
မသင္မေနရပညာေရး - Compulsory Education Law.
JICA - Japan International Cooperation Agency ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးေအဂ်င္စီ
CFS- Child Friendly School - ကေလးေပ်ာ္ေက်ာင္း
TFS- Teacher Friendly School -ဆရာေပ်ာ္ေက်ာင္း
CESR-Comprehensive Education Sector Review - (ဘက္စံုလႊမ္းၿခံဳႏိုင္ေသာပညာေရးက႑ ေလ့လာသံုးသပ္ေရး)
DBE --- Department of Basic Education ( အေျခခံပညာ ဦးစီးဌာန)
DEPT ---- Department of Education Planning and Training ( ပညာေရးစီမံကိန္းႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန)
D.T.Ed....Diploma in Teacher Education
DTEC --- Diploma in Teacher Education Competency Training ( လုပ္ငန္းခြင္ အၾကိဳဆရာအတတ္ကြ်မ္းက်င္မွုဒီပလို
မာသင္တန္း)
MOE---- Ministry of Education ( ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာန)
CESR ----- Comprehensive Education Sector Review. ( ဘက္စုံလႊမ္းျခံဳ ပညာေရးဂ႑ ျပန္လည္သုံးသပ္ေရး)
EXCEL – Extended and Continous Education and learning for out of School Children Programme ( ေက်ာင္း
ျပင္ပကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ စဥ္ဆက္မျပတ္တိုးခ်ဲ႕သင္ယူျခင္းအစီစဥ္ )
MDG --- Millennium Development Goals ( ေထာင္စုႏွစ္ရည္မွန္ခ်က္)
QBE------- Quality Basic Education ( အရည္ေသြးရွိ အေျခခံပညာ)
SIP-------- School Improvement Plan ( ေက်ာင္းဖြံ႕ျဖိဳးေရးအစီစဥ္ )
SSA ------- School Self- Assessment ( ေက်ာင္း၏လိုအပ္ခ်က္ကို စီစစ္ျခင္း)
TEMIS ---- Township Education Management and Information System ( ျမိဳ႕နယ္အဆင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ သတင္း
အခ်က္အလက္စီမံခန္ခြဲမွုစနစ္ )
DG(Director General/ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္)
DD----(Deputy Director/ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမွဴး)
AD-----(Assistant Director /လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး)
TEO------- Township Education officer ( ျမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး)
DTEO-----(Deputy Township Education officer)
ATEO------(Assistant Township Education officer)
TED ------ Township Education Director ( ျမိဳ႕နယ္ပညာေရးညြန္ၾကားေရးမွဴး )
SO ------- Staff Officer ( ဦးစီးအရာရွိ)
AS ------- Assistant Supervisor ( လက္ေထာက္ ႀကီးၾကပ္ေရးမွဴး)
SRF ------ School Revolving Fund ( ပညာေရး ပေဒသာပင္ )
MRC ----- Monthly Report Card ( လစဥ္ပညာေရးတိုးတက္မွူမွတ္တမ္း)
CPR ------ Comprehensive Personal Record ( ဘက္စုံးပညာေရးမွတ္တမ္း)
TC ------ Transfer Certificate ( ေက်ာင္းေျပာင္းလက္မွတ္)
TO ------- Transfer Order ( အေျပာင္းအေရြး အမိ္န္႕)
AO ------- Appointment Order ( ခန္႕အပ္စာ)
PPS ------- Post Primary School ( မူလြန္ေက်ာင္း)
SCA ------- School Calendar Activities ( ေက်ာင္းျပကၡဒိန္ပါလုပ္ရွားမူ)
PTA ------- Parent – Teacher Association ( မိဘဆရာအသင္း )
SBT ------- School Board of Trustees ( ေက်ာင္းအက်ိဳး ေတာ္ေဆာင္အဖြဲ႕ )
SC -------- School Council ( ေက်ာင္းေကာင္စီ)
CET ------ Chapter- End Test (အခန္းဆံုးစစ္ေဆးျခင္း )
CQE ------ Comprehensive Quality Education Programme ( ဘက္စုံ အရည္ေသြးျမင့္ပညာေရး )
QBE ------Quality Basic Education Project ( အရည္အေသြးျမင့္ အေျခခံပညာေရးစီမံကိန္း)
CFS ------- Child Friendly School ( ကေလးေပ်ာ္ေက်ာင္း )
EFA ------- Education For All ( လူတိုင္းအတြက္ပညာေရး )
ACIS ---- All Children in School ( ကေလးအားလုံးေက်ာင္းေနေရး )
CCA ---- Child-Centered Approach ( ကေလးဗဟိုျပဳ ခ်ဥ္ကပ္နည္း)
IE --------Inclusive Education ( လူတိုင္းအက်ဳံး၀င္ပညာေရး )
CLC ------- Community Leaning Centre ( ရပ္ရြာပညာေရး ပေဒသာ)
ICDP ----- Integrated Community and Progression System ( ေက်းလက္လူထူဖြံျဖိဳးတိုးတက္ေရးစီမံခ်က္)
CAPS ----- Continuous Assessment and Progression System (စဥ္ဆက္မျပတ္ အကဲျဖတ္၍ အတန္းတင္ေပးေသာစနစ္)
MLRC ----- Myanmar Literacy Resource Centre ( ျမန္မာစစ္တတ္ေျမာက္ေရး အေထာက္အကူျပဳပင္မဌာန)
NEA ------ National Education Association ( အမ်ိဳးသားပညာေရးအသင္းၾကီး)
HDI ------ Human Development Index ( လူသားဖြံျဖိဳးမူ အညြန္ကိန္း)
IT -------- Information Technology ( သတင္းအခ်က္အလက္နည္းပညာ)
BOS ------ Board of Study ( ဘာသာရပ္အသင္းအဖြဲ႕)
CPE ----- Compulsory Primary Education ( အသင္မေနရ ပညာေရးစနစ္)
EMIS ---- Education Management Information System ( ပညာေရးစီမံခန္႕ခြဲမူသတင္းအခ်က္အလက္လုပ္ေဆာင္မူစနစ္)
EDBS ----- Education Data Broadcasting System ( အီလက္ထေရာနစ္အခ်က္အလက္လုပ္ေဆာင္မူစနစ္ )
TEFAT ----- Teacher Education For All Teacher ( ဆရာမ်ားအားလုံးအတြက္ဆရာအတတ္သင္)
CTPD ----- Continuous Teacher Profession Development ( ဆရာအတတ္ပညာသင္လုပ္ငန္းစဥ္ဆက္မျပတ္္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုး
တက္ေရး )
BEGE ---- Basic Education and Gender Equality Programme ( အေျခခံ ပညာေရးႏွင့္ က်ားမခြင့္တူညီမွ်ေရးအစီစဥ္)
EXCEL ---- Extended and Continuous Education and Learning
EQM-------- Education Quality and Management ( ပညာေရ အရည္အေသြးႏွင့္ စီမံခန္႕ခြဲမူ)
PGDMA --- Post Graduate Diploma in Multi-media Arts ( Education) ( မာလ္တီမီဒီယာအတတ္ပညာဘြဲ႕လြန္ဒီပလို
မာ ( ပညာေရး ) သင္တန္း)
NFPE ------ Non-Formal Primary Education ( ေက်ာင္းျပင္ပမူလတန္းပညာေရး)
SRF ------- School Revolving Fund ( ပညာေရးေငြပေဒသာပင္ )
PAT ----- Primary Assistant Teacher ( မူလတန္းဆရာ )
JAT ------ Junior Assistant Teacher ( အလယ္တန္းျပဆရာ)
SAT ------ Senior Assistant Teacher ( အထက္တန္းျပဆရာ )
B.Ed ----- Bacholar of Education ( ပညာေရးဘြဲ႕)
M.B,B.S—Bachelor of Medicine and Bachelor of Surgery ( ဆရာ၀န္ဘြဲ႕)
BDS ----- Bachelor of Dental Surgery ( သြားဘက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ဘြဲ႕)
B.V.S ---- Bachelor of Veterinary Science ( တိရစၦာန္ေဆးကုဆရာ၀န္ဘြဲ႕)
B.E ----- Bachelor of Engineering ( အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႕ )
B.Arch--- Bachelor of Architecture ( ဗိသုကာဘြဲ႕)
B.Ag ----- Bachelor of Agriculture ( စိုက္ပ်ိဳေရးဘြဲ႕)
B.Sc----- Bachelor of Science ( သိပၸံဘြဲ႕)
B.A ------ Bachelor of Arts ( ၀ိဇာဘြဲ႕)
L.L.B---- Bachelor of Laws ( ဥပေဒဘြဲ႕)
B.Eco---- Bachelor of Economics ( စီးပြားေရးဘြဲ႕)
B. Com --- Bachelor of Commerce ( ၀ါဏိဇဘြဲ႕)
M.A ------ Master of Arts ( မဟာ၀ိဇာဘြဲ႕)
M.Sc------ Master of Science ( မဟာသိပၸံဘြဲ႕)
B.Tech---- Bachelor of Technology ( နည္းပညာဘြဲ႕)
B.N.Sc----- Bachelor of Nursing Science ( သူနာျပဳသိပၸံဘြဲ႕)
B.C.S.c---- Bachelor of Computer Science ( ကြန္ပ်ဳတာသိပၸံ)
M.Phil ...... Master of Philosophy
M.Ed......... Master of Education (မဟာ ပညာေရးဘြဲ႕)
Ph.D------ Doctor of Philosophy ( ေဒါက္တာဘြဲ႕)
UNESCO—United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (သိပၸံႏွင့္ ယုဥ္ေက်းမူအဖြ႕ဲ)
HRDP----- Human Resource Development Programme ( လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႕ျဖိဳးမွုအစီစဥ္)
CPR-------Comprehensive Personal Record ( အရည္ခ်င္းမွတ္တမ္း)
lPC------ Last Pay Certificate
GCE-O--- General Certificate of Education –Ordinary.
ASL ----- Athletic, Stationary and Library.
PPTT ---- Pre-Service Primary Teacher Training
CET ....... Certificate in Educational Technology
SCET ......Special Certificate in Educational Technology
ပညာေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ အတိုေကာက္စာလံုးမ်ား
ACIS = All Children In School
AFT = Aera Focus Township
ASL = Athletic ,Stationary ,Libray
AIA =Achievement Test , Intelligence Test ,Altitude Test
AY = Academic Year
BBB = Book,Brain,Bulding
BBBB =Book,Brain,Budget Building
BEHS =Basic Education High School
BEMS =Basic Education Middle School
BEPS =Basic Education Primary School
BLP =Basic Learning Programme
CPR =Comprehensive Personal Record
CET = Chapter End Test
CAPS = Continues Assessment and Progression System
CFS = Child Friendly School
CAL = Computer Aided Instruction
CCA = Child Centre Approach
CHRD = Centre of Human Resource Development
CEP = Continuing Education Programme
CLC = Community Learning Centre
CATV = Cable Television
CCTV = Closed-circuit Television
DBE = Department of Basic Education
DBPT = Department of Educational Plannin
ပညာေရး နယ္ပယ္မွ အခ်က္အလက္မ်ား
ပညာေရးနယ္ပယ္မွအခ်က္အလက္မ်ား
၁။ ပညာေရးဝန္ႀကီး - Dr.မ်ိဳးသိမ္းႀကီး
၂။ ပညာေရး ဒုတိယဝန္ႀကီး - ဦးဝင္းေမာ္ထြန္း
၃။ ပညာေရးဝန္ျကီးဌာန၏ရည္ရြယ္ခ်က္နွင့္တာဝန္ -
1.ေက်ာင္းေနအရြယ္လူငယ္အားလုံးပညာသင္ယူခြင့္႐ွိေစရန္။
2.ျမန္မာနိူင္ငံ၏ပညာေရးအဆင့္အတန္းျမင့္မာလာေစရန္။
ပညာေရးေဆာင္ပုဒ္မ်ား
၁။ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနေဆာင္ပုဒ္ - စိတ္ဓာတ္၊စည္းကမ္း၊ပညာ
၂။ ပညာေရးေဆာင္ပုဒ္ - ပညာေရးျဖင့္ ေခတ္မီဖြ႔ံၿဖိဳး တိုးတက္ေသာ နိဳင္ငံေတာ္ႀကီး တည္ေဆာက္အံ့။
၃။ ဘက္စံုပညာေရး ေဆာင္ပုဒ္ - ကာယ၊ ဥာဏ၊ စာရိတၱႏွင့္ ရသ၊ သက္ေမြး ဘက္စံုပညာေရး။
၄။ မိဘ ဆရာ အသင္းေဆာင္ပုဒ္ - မိဘဆရာပူးေပါင္း ကေလးပညာေကာင္း။
၅။ ေက်ာင္းေကာင္စီေဆာင္ပုဒ္ -
1.အမ်ားအက်ိဳးေဆာင္ကိုယ့္အက်ိဳးေအာင္။
2.စုေပါင္းညီညာေအာင္ေၾကာင္းျဖာ။
၆။ စာေပဗိမာန္ေဆာင္ပုဒ္-အေမွာင္ခြင္း၍အလင္းေဆာင္အံ့။
၇။ ပညာတန္ေဆာင္ေဆာင္ပုဒ္- ပညာ၊သမာ၊အာဘာ နတၳိ။
၈။စာတတ္ေျမာက္ေရးေန႔ေဆာင္ပုဒ္ -"စာတတ္ေျမာက္ေရးေဆာင္႐ြက္စို႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုတည္ေဆာက္ဖို႔"
၉။ဆရာမ်ားေန႔ေဆာင္ပုဒ္ -"လူေဘာင္အဖြဲအစည္းစဥ္ဆက္မျပတ္တိုး၊တတ္ေရးဆရာ႕စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေပး"
၁၀။ကမာၻ့ဆရာမ်ားေန႔ေဆာင္ပုဒ္ - "ဆရာမ်ားကို တန္ဖိုးထားလို႔ သူတို႔အဆင့္အတန္းကို ျမႇင့္တင္စို႔"
(Valuing Teachers,Improving their Status)
၁၁။အေျခခံပညာေက်ာင္းမ်ား၏ေဆာင္ပုဒ္ - "စိတ္ဓာတ္-စည္းကမ္း-ပညာ"
>ကမာၻ႔ဆရာမ်ားေန႔(World Teacher' Day) - ေအာက္တိုဘာလ(၅)ရက္ (ဆရာမ်ားေန႔ကို ၁၉၆၆တြင္စတင္ခဲ့သည္။)
>စာတတ္ေျမာက္ေရးေန႔ကို 1956 အီရန္နိုင္ငံတြင္စတင္ခဲ့သည္။
>၊စာတတ္ေျမာက္ေရးေန႔ေဆာင္ပုဒ္ကို ယူနတ္စကိုအဖြဲ႕ႀကီးမွသတ္မွတ္ေပးသည္။
>နိုင္ငံတကာစာတတ္ေျမာက္ေရးေန႔ စက္တင္ဘာလ(8)ရက္
>ပညာယူနည္း၃သြယ္ -
1.ေက်ာင္းတြင္းပညာေရး(Formal Education)၊
2.ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရး (Non-Formal Education)
3.ကိုယ္တိုင္သတ္မွတ္သင္ယူပညာေရး (Informal Education)
>ေက်ာင္း၏က်င့္ရာ ခုႏွစ္ျဖာ
၁။ေက်ာင္း၏ျမင့္ျမတ္ျခင္းဆိုသည္မွာ ဆရာသမားကို႐ိုေသေလးစားျခင္း၊
၂။ေက်ာင္း၏အႏွစ္သာရမွာ စည္းကမ္း႐ွိျခင္း၊စာႀကိဳးစားျခင္း။
၃။ေက်ာင္း၏ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္းဆိုသည္မွာ တစ္ဦးေပၚတစ္ဦး ေမတၱာသစၥာ႐ွိျခင္း။
၄။ေက်ာင္း၏က်က္သေရဆိုသည္မွာ ေက်ာင္း၏ ဝန္းက်င္သန္႔႐ွင္းစင္ၾကယ္ျခင္း။
ေက်ာင္း၏ဂုဏ္သတင္းဆိုသည္မွာ အမ်ားအက်ိဳးသယ္ပိုးေဆာင္ရြက္ျခင္း။
၆။ေက်ာင္း၏ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းဆိုသည္မွာ စည္းလံုးညီၫြတ္ျခင္း။
၇။ေက်ာင္း၏ပင္မအလုပ္ဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံသားေကာင္းေမြးထုတ္ေပးျခင္း။
>ေက်ာင္းေကာင္စီ၏ သစၥာ အဓိ႒ာန္ ၄ခ်က္မွာ
၁။မိမိကိုယ္ကိုေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားမည္
၂။မိမိအတန္းကိုေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားမည္။
၃။မိမိေက်ာင္းကိုေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားမည္။
၄။မိမိတိုင္းျပည္အတြက္ေကာင္းေအာင္ႀကိဳးစားမည္
>စည္းကမ္းလိုက္နာမႈႏွစ္မ်ိဳး - (1)အေၾကာက္တရားႏွင့္ယွဥ္သည့္လိုက္နာမႈ (2)အသိတရားႏွင့္ယွဥ္သည့္လိုက္နာမႈ။
>ေက်ာင္းလုပ္ငန္းစြမ္းေဆာင္မႈအဆင္၁၂ခ်က္ကုိခြဲျခားထားသည့္အပုိင္း၂ပုိင္းမွာ
၁။စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအပိုင္း ၂။သင္ၾကားေရးအပိုင္း
> ျမန္မာ့ပညာေရး ရည္မွန္းခ်က္
"မ်က္ေမွာက္ကာလျဖစ္ေသာ ပညာေခတ္စိန္ေခၚမႈကို ရင္ဆိုင္နိုင္မည့္ အစဥ္ေလ့လာသင္ယူႏိုင္ေသာ လူ႕ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္းကို ဖန္တီးေပးနိုင္သည့္ ပညာေရးစနစ္တစ္ခု ျဖစ္ထြန္းလာေစရန္"
>ျမန္မာနိုင္ငံ၏ပညာေရး မူဝါဒ(4)ရပ္
(1)အေျခခံပညာကို လူတိုင္းသင္ယူခြင့္႐ရွိေစရန္
(2)ကိုယ္က်င့္တရား စာရိတၱျမင့္မားမႈကို အေျခခံရန္
(3)နိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္မႈအတြက္ လိုအပ္ေသာ သိပၸံနွင့္နည္းပညာအပါအဝင္ ပညာရပ္အသီးသီးကို တိုးတက္ျပန္႔ပြားေစရန္
(4)နိုင္ငံေတာ္၏ ေက်းဇူးသစၥာခံျပီး နိုင္္ငံေတာ္တည္ေဆာက္မႈအတြက္အလုပ္အေက်ြးျပဳမည့္ အတတ္ပညာရွင္ အသိပညာရွင္မ်ား က်ြမ္းက်င္သည့္လုပ္သားေကာင္းမ်ားနွင့္လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္နိုင္မည့္ တတ္က်ြမ္းေသာ ပညာရွင္မ်ားေမြးထုတ္ေပးရန္
>ဆရာေကာင္းျဖစ္ဖို့"စ"ငါးလုံးနွင့္"အ"ငါးလုံး
`စ´ငါးလုံး
၁.စိတ္ဓာတ္မြန္ျမတ္ခိုင္မာျခင္း
၂.ေစတနာမွန္ျခင္း
၃.စည္းကမ္း႐ိုေသလိုက္နာျခင္းႏွင့္စာရိတၱေကာင္းျခင္း
၄.စာေပကိုစနစ္တက်ေလ့လာျခင္း
၅.စိစစ္ေ၀ဖန္သည့္အေလ့အက်င့္ပ်ိဳးေထာင္ျခင္း
`အ´ငါးလုံး
၁.အဂတိတရားေလးပါးေ႐ွာင္ပါ
၂.အ႐ွက္မ႐ွိလူမ်ိဳးအလဇၨီျဖစ္ျခင္းကိုေ႐ွာင္ပါ
၃.အေခ်ာင္ခိုမႈကိုေ႐ွာင္ပါ
၄.အစြန္းေရာက္မႈကိုေ႐ွာင္ပါ
၅.အသျပာေလာက၏လႊမ္းမိုးမႈကိုေ႐ွာင္ပါ
>ဆရာ့ဝတ္ငါးပါး
၁။အတတ္လည္းသင္ ၂။ ပဲ႔ျပင္ဆံုးမ ၃။ သိပၸမခ်န္
၄။ေဘးရန္ ဆီးကာ ၅။သင့္ရာအပ္ပို႔ ဆရာတို႔ က်င့္ဖို႔ဝတ္ငါးျဖာ။
>တပည့္ဝတ္ငါးပါး
၁။ညီညာထၾကြ ၂။ဆံုးမနာယူ ၃။ လာမူၾကိဳဆီး
၄။ထံနီးလုပ္ေၾကြး ၅။ သင္ေတြးအံရြတ္
တပည့္ဝတ္ မခ်ြတ္ငါးခုသာ။
>နာယကဂုဏ္ေျခာက္ပါး
၁။ခမာ - သည္းခံျခင္း
၂။ဇာဂရိယ - နိုးၾကားျခင္း
၃။ဥ႒ာန - ထၾကြလံု႔လရိွျခင္း
၄။ သံဝိဘာဂ- ေဝဖန္ေပးကမ္းတတ္ျခင္း
၅။ ဒယာ - သနားျခင္း
၆။ ဣကၡဏာ - အေျမာ္အျမင္ရိွျခင္း
>အနာယကဂုဏ္
၁။ ဂဏန္း ၂။ ပုတ္သင္ ၃။ ကိုင္းပင္ ၄။ ႏြားသိုး ၅။လိပ္မ်ိဳး
၆။ ေခြးအ အ နာယက။
~ခင္ပြန္းၾကီးဆယ္ပါး~
၁။ဘုရား ၂။ရဟႏၲာ ၃။ပေစၥကဗုဒၶါ
၄။အဂၢသာဝက ၅။အမိ ၆။အဖ
၇။ဆရာ ၈။အသက္ၾကီးသူ ၉။တရားေပးသူ
၁၀။အဝတ္အစားေပးသူ
၁။ပညာသင္အခ်ိဳး KG+5 : 4 : 3
၂။အခမဲ့ပညာေရးစတင္နွစ္ - မူလတန္း -၂၀၁၁-၂၀၁၂ ၊အလယ္တန္း -၂၀၁၂-၂၀၁၃၊ အလယ္တန္း -၂၀၁၃-၂၀၁၄
၃။စင္(၃)စင္ - ၁၊ေဆးလိပ္ကင္းစင္၊ ၂၊အမိႈက္ကင္းစင္၊ ၃၊ျခင္က်ားကင္းစင္
၄။ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းစုစုေပါင္း ၃၃၅
၅။၂၀၁၅အေျခခံစာတတ္ေျမာက္ေရးလုပ္ရွားမူ႔ကာလ ဧၿပီလ၁ရက္ေန႔မွေမလ၁၅ရက္
၆။၂၀၁၄-၂၀၁၅ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ ၅.၉၆%
၇။ေက်ာင္းအပ္နံွေရးသီတင္းပတ္ ဇြန္လပထမအပတ္
၈။အမ်ိဳးသားပညာေရးဥေပျပဌာန္းေန႔ ၂၀၁၄ စက္တင္ဘာလ ၃၀
၉။၂၀၁၄-၂၀၁၅ စာတတ္ေျမာက္မႈ႕နႈန္း ၉၅.၁၃%
၁၀။ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္ ၂၄ခု
၁၁။အဆင့္ျမင့္ကြန္ပ်ဴတာ ၂ခု
၁၅။ျမန္မာနိုင္ငံကင္းေထာက္ခ်ဳပ္္ ေဒၚတင္လွၾကည္
၁၆။ကင္းေထာက္ဒုတိယဥကၠဌ ေဒၚခင္ေစာဥမၼာ
၁၇။အအအ မွာ အေရး၊အဖတ္၊အတြက္
၁၈။အအအၿပိဳင္တူ႐ြက္ဆိုေသာစကားလံုး ဝ ထ က လ သ
၁၉။KGအရွည္ Kinder garten
၂၀။ေက်း႐ြာစာၾကည့္တိုက္ေပါင္း ၅၅၅၇၅
၂၀၁၇-၁၈ ပညာသင္ႏွစ္ ပထမတန္း သင္ရုိးသစ္ ျပဌာန္းဖတ္စာမ်ားမွာ စုစုေပါင္း ၁၀ အုပ္ပါဝင္သည္။ယင္းတို႔မွာ -
၁။ ျမန္မာဖတ္စာ ၆။ စာရိတၲႏွင့္ျပည္သူ႕နီတိ
၂။ English Text ၇။ ကာယပညာ
၃။ သခ်ၤာ ၈။ အႏုပညာ (ဂီတ)
၄။ လူမႈေရး ၉။ အႏုပညာ (ပန္းခ်ီ)
၅။ သိပၸံ ၁၀။ ဘဝတြက္တာ က်ြမ္းက်င္စရာ
ဟူ၍ ျပဌာန္းထားပါတယ္။
စနစ္သစ္ အေျခခံပညာေရး
>KG+5+4+3
KG+မူလတန္းပညာေရး+အလယ္တန္းပညာေရး + အထက္တန္းပညာေရး
>မူလတန္းပညာေရး
-ပထမတန္း-ဒုတိယတန္း-တတိယတန္း-စတုတၳတန္း-ပဥၥမတန္း
>အလယ္တန္းပညာေရး
-ဆဌမတန္း-သတၲမတန္း-အဌမတန္း-နဝမတန္း
>အထက္တန္းပညာေရး
-ဒသမတန္း-ဧကဒသမတန္း-ဒြာဒသမတန္း
>ျမိဳ႔႕နယ္မ်ားမွာ ပထမတန္းသင္ရုိးသစ္မ်ားအတြက္ သင္တန္းမ်ားကုိ 24-4-2017 မွ 9-5-2017 ထိ ၁၄ ရက္သင္တန္း ဖြင့္လွစ္သြားမွာ ျဖစ္တယ္လုိ႕ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
>What is e-Education?
e -Education means Eduaction for everyone, at anytime and everywhere by modern electronic devices.
လူတစ္ဦးခ်င္းစီ အတြက္ အခ်ိန္ ႏွင့္ ေနရာမေရြး ေခတ္ေပၚအီလက္ထရြန္းနစ္ ပစၥည္းမ်ားသုံး၍ သင္ယူႏုိင္သည့္ ပညာေရးရယူပုံ
ရယူနည္းကုိ e Education ဟုေခၚသည္။
>What is IELTS?
IELTS ဆိုတာ International English Language Testing System ကို ေခၚတာပါ။
Listening, Reading, Writing နဲ႔ Speaking
ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ရည္႐ြယ္ခ်က္မ်ား
ျမန္မာစာ
- စာေရး၊ စာဖတ္ ဝါသနာပါလာေစရန္။
- ေရးထုံး၊ သတ္ပုံ စသည္ မွန္ကန္ေစရန္။
အဂၤလိပ္
- ဘာသာစကားနယ္ပယ္ ကြၽမ္းက်င္ေစရန္။
- နိုင္ငံတကာႏွင့္ဝင္ဆံ့ ရင္ေဘာင္တန္းနိုင္ေစရန္။
သခ်ၤာ
- ဘဝျပႆနာမ်ားကို တိတိက်က် ေျဖရွင္းနိုင္ေစရန္။
- မွန္ကန္ေသာ ေျဖရွင္းမွဳျဖင့္ အခက္အခဲမွ ေက်ာ္လႊားနိုင္ေစရန္။
သမိုင္း
- မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ ရွင္သန္ ထက္ျမက္လာေစရန္။
- မိမိနိင္ငံဧ၊္အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္နိုင္ေစရန္။
ပထဝီ
- ေရထု ေျမထုႏွင့္ သဘာဝေလာကကုိ ခ်စ္ျမတ္နိုးတတ္ေစရန္။
- နိုင္ငံဧ၊္ နယ္နိမိတ္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္လိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္။
သိပၸံ
- စြန္႔စားတီထြင္လိုစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္။
- ေခတ္ႏွင့္အညီ တိုးတက္ေနေသာ နည္းပညာမ်ား သိရွိလာေစရန္။
အေထြေထြ
၁။၂၀၁၇ခုႏွစ္၊တကၠသိုလ္ဝင္စာေမးပြဲကို(၈.၃.၂၀၁၇)ရက္၊ဗုဒၶဟူးေန႔နံနက္(၀၉:၀၀)နာရီအခ်ိန္၌ ျမန္မာတစ္ျပည္လံုးတြင္ တစ္ၿပိဳင္တည္းစတင္က်င္းပ ျပဳလုပ္ပါသည္။
>ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း၌ စာစစ္ဌာန- ၁၅၇၇ခု ၊ >ႏိုင္ငံျခား႐ွိျမန္မာႏိုင္ငံသံရံုးမ်ား၌ စာစစ္ဌာန- ၁၇ ခု႐ွိပါသည္။
>စာစစ္ဌာနအားလံုးေပါင္း(ျပည္တြင္း+ျပည္ပ)-၁၅၉၄ခု
> ႏိုင္ငံျခားစာစစ္ဌာန(၁၇)ခုတြင္ ေျဖဆိုရန္စာရင္းသြင္းသူ-၁၇၄ဦး
> ေနျပည္ေတာ္တြင္ စာစစ္ဌာနေပါင္း(၃၉)ခု ေျဖဆိုရန္စာရင္းသြင္းသူ-၂၀၇၆၆ဦး
> ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးတြင္ စာစစ္ဌာနေပါင္း-၂၁၇ခု၊ >ေျဖဆိုရန္စာရင္းသြင္းသူ - ၁၁၄၂၃၇ဦး
> စစ္ကိုင္းတိုင္းေျဖဆိုရန္စာရင္းသြင္းသူ- ၉၆၉၂၄ဦး၊ > လာေရာက္ေျဖဆိုသူ- ၉၂၇၀၃ဦး (၉၅.၆၅%)
> ျပည္တြင္း၊ျပည္ပ႐ွိ ေျဖဆိုရန္စာရင္းေပးသြင္းသူ-၇၆၇၄၂၂ဦး
> ပထမရက္တြင္ လာေရာက္ေျဖဆိုသူ-၇၁၆၂၁၆ဦး (၉၃.၃၃%)
> စိတ္ႀကိဳက္ျမန္မာစာဘာသာတြဲေျဖဆိုသူ တျပည္လံုးတြင္-၃ဦး
>ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနအဖြဲ႔အစည္း
၁။ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးရံုး (Union Minister's Office)
၂။အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန (Department of Higher Education)
၃။ပညာေရးသုေတသန၊စီမံကိန္းႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန (Department of Educational Research,Planning and Training)
၄။အေျခခံပညာဦးစီးဌာန (Department of Basic Education)
၅။ျမန္မာႏိုင္ငံစာစစ္ဦးစီးဌာန (Department of Myanmar Examinations)
၆။ျမန္မာႏိုင္ငံတိုင္းရင္းသားဘာသာစကားဦးစီးဌာန (Department of Myanmar Nationalities' Languages)
၇။ေက်ာင္းျပင္ပပညာေရးဦးစီးဌာန (Department of Alternative Education)
၈။ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႔(ပညာေရး) (Monitoring and Evaluation Team(Education))
၉။နည္းပညာ၊သက္ေမြးပညာႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန (Department of Technical,Vocational Education and Training)
၁၀။စက္မႈနည္းပညာျမႇင့္တင္ေရးႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဦးစီးဌာန (Department of Technology Promotion and Coordination)
၁၁။သုေတသနႏွင့္တီထြင္ဆန္းသစ္မႈဦးစီးဌာန (Department of Research and Innovation)
၁၂။ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖ႔ြဲ(သုေတသန) (Monitoring and Evaluation Team(Research))
၁၃။တကၠသိုလ္၊ဒီဂရီေကာလိပ္၊ေကာလိပ္(၁၅၈)ခု (Universities,Degree Colleges and Colleges (158))
ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနရွိ ညႊန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္မ်ား
၁။ အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန ေဒါက္တာသိန္းဝင္း၊(အဆင့္ျမင့္)
၂။ ပညာေရးသုေတသန၊ စီမံကိန္းႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန ေဒါက္တာဝင္းထြန္း၊(အဆင့္ျမင့္)
၃။ အေျခခံပညာဦးစီးဌာန ေဒါက္တာခိုင္ျမဲ(ပူးတြဲတာဝန္)၊(အဆင့္ျမင့္)
၄။ ျမန္မာႏိုင္ငံစာစစ္ဦးစီးဌာန ဦးမ်ိဳးညြန္႔၊(တပ္မေတာ္ ၿငိမ္း)
၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံတိုင္းရင္းသားဘာသာစကားဦးစီးဌာန ေဒါက္တာေဇာ္ျမင့္၊(အဆင့္ျမင့္)
၆။ ေက်ာင္းျပင္ပႏွင့္တစ္သက္တာပညာေရးဦးစီးဌာန ေဒါက္တာ္ခိုင္ျမဲ၊(အဆင့္ျမင့္)
၇။ ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႕(ပညာေရး) ေဒါက္တာစိုးဝင္း(ပူးတြဲတာဝန္)၊(အဆင့္ျမင့္)
၈။ နည္းပညာ၊သက္ေမြးပညာႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန ေဒါက္တာေအးျမင့္၊
၉။ စက္မႈနည္းပညာျမႇင့္တင္ေရးႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဦးစီးဌာန ေဒါက္တာခင္ေမာင္လတ္၊
၁၀။ သုေတသနႏွင့္တီထြင္ဆန္းသစ္မႈဦးစီးဌာန ဦးဝင္းခိုင္မိုး၊
၁၁။ ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႕(သုေတသန) ဦးတင္မ်ိဳးၾကည္(တပ္မေတာ္ ၿငိမ္း)။
ပညာေရးဝန္ၾကီးဌာနဖြဲ႕စည္းပုံ
(1)အမွတ္(၁)အေျခခံပညာဦးစီးဌာန (No.1.Basic Education Department)
(2)အမွတ္(၂)အေျခခံပညာ ဦးစီးဌာန (No.2.Basic Education Department)
(3)အမွတ္(၃)အေျခခံပညာ ဦးစီးဌာန (No.3.Basic Education Department)
(4)ပညာေရးစီမံကိန္းနွင့္ေလ့က်င့္ေရး ဦးစီးဌာန (Education Planning and Training Department)
(5)အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန(အထက္ျမန္မာျပည္) (Department of Higher Education(Upper Myanmar))
(6)အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန(ေအာက္ျမန္မာျပည္) (Department of Higher Education (lower Myanmar))
(7)ျမန္မာစာအဖြဲ႕ဦးစီးဌာန (Department of Myanmar Language Commission)
(8)ျမန္မာနိုင္ငံ စာစစ္ဦးစီးဌာန (Myanmar Board of Examinations)
(9)ျမန္မာနိုင္ငံ ပညာေရးသုေတသနအဖြဲ႕ဦးစီးဌာန (Myanmar Educational Research Bureau)
(10)တကၠသိုလ္မ်ားသမိုင္း သုေတသနဦးစီးဌာန
ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဩဂုတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔ကစတင္လ်က္
ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းလိုက္ေသာ ဦးစီးဌာနမ်ား။
၁။ ဝန္ႀကီးရံုး အရာထမ္း ၈၅ ဦး၊ အမႈထမ္း ၂၁၅ ဦး၊
၂။ အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၂၄၉ ဦး၊ အမႈထမ္း ၈၀၃ ဦး။(သင္ၾကားေရးဆရာမ်ားမပါ။)
၃။ ပညာေရးသုေတသန၊ စီမံကိန္းႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၉၃ ဦး အမႈထမ္း ၂၉၄ ဦး၊
၄။ အေျခခံပညာဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၉၀၄၈၊ အမႈထမ္း ၅၉၅၂၆၅ ဦး၊ (သင္ၾကားေရးဆရာမ်ားအပါ)
၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံစာစစ္ဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၆၅ ဦး၊ အမႈထမ္း ၂၂၆ ဦး၊
၆။ ျမန္မာႏိုင္ငံတိုင္းရင္းသားဘာသာစကားဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၇၅ ဦး၊ အမႈထမ္း ၁၁၁ ဦး။
၇။ ေက်ာင္းျပင္ပႏွင့္တစ္သက္တာပညာေရးဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၇၁ ဦး၊ အမႈထမ္း ၂၂၉ ဦး။
၈။ ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႕(ပညာေရး) အရာထမ္း ၁၆ ဦး၊ အမႈထမ္း ၃၈ ဦး၊
၉။ နည္းပညာ၊သက္ေမြးပညာႏွင့္ေလ့က်င့္ေရးဦးစီဌာန၊ အရာထမ္း ၉၃၉၄ ဦး၊ အမႉထမ္း ၃၄၁၈၉ ဦး။
၁၀။ စက္မႈနည္းပညာျမႇင့္တင္ေရးႏွင့္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးဦးစီးဌာန၊အရာထမ္း ၁၂၅၀၊ အမႈထမ္း ၁၇၃၄။
၁၁။ သုေတသနႏွင့္တီထြင္ဆန္းသစ္မႈဦးစီးဌာန၊ အရာထမ္း ၁၀၂၂ ဦး၊အမႈထမ္း ၁၀၃၉ ဦး။
၁၂။ ေလ့လာဆန္းစစ္အကဲျဖတ္ေရးအဖြဲ႕(သုေတသန) အရာထမ္း ၁၀ ဦး၊ အမႈထမ္း ၂၂ ဦး။
၁၃။တကသိုလ္ ဒီဂရီေကာလိပ္/ေကာလိပ္(၁၅၈)ခု၊ အရာခမ္း ၅၅၄၇၁ ဦး၊ အမႈထမ္း ၇၉၆၄၅ ဦး။
ဝန္ႀကီးရံုး(၁)၊ ဦးစီးဌာန/အဖြဲ႕အစည္း(၉)ခု၊ ေလ့လာဆန္းစစ္ေရးအဖြဲ႕(၂)ဖြဲ႕။
ေကာလိပ္မ်ား
ေက်ာက္ျဖဴပညာေရးေကာလိပ္ ရခိုင္ျပည္နယ္
စစ္ကိုင္းပညာေရးေကာလိပ္ စစ္ကိုင္းတိုင္း
ေတာင္ႀကီးပညာေရးေကာလိပ္ ႐ွမ္းျပည္နယ္
ေတာင္ငူပညာေရးေကာလိပ္ ပဲခူးတိုင္း
ထားဝယ္ပညာေရးေကာလိပ္ တနသၤာရီတိုင္း
ပခုကၠဴပညာေရးေကာလိပ္ မေကြးတိုင္း
ပုသိမ္ပညာေရးေကာလိပ္ ဧရာဝတီတိုင္း
ျပည္ၿမိဳ႕ပညာေရးေကာလိပ္ ပဲခူးတိုင္း
ဘားအံပညာေရးေကာလိပ္ ကရင္ျပည္နယ္
ဘိုကေလးပညာေရးေကာလိပ္ ဧရာဝတီတိုင္း
မေကြးပညာေရးေကာလိပ္ မေကြးတိုင္း
ေမာ္လၿမိဳင္ပညာေရးေကာလိပ္ မြန္ျပည္နယ္
မံုရြာပညာေရးေကာလိပ္ စစ္ကိုင္းတိုင္း
မႏၱေလးပညာေရးေကာလိပ္ မႏၱေလးတိုင္း
မိတီၳလာပညာေရးေကာလိပ္ မႏၱေလးတိုင္း
ျမစ္ႀကီးနားပညာေရးေကာလိပ္ ကခ်င္ျပည္နယ္
ေျမာင္းျမပညာေရးေကာလိပ္ ဧရာဝတီတိုင္း
ရန္ကင္းပညာေရးေကာလိပ္ ရန္ကုန္တိုင္း
လွည္းကူးပညာေရးေကာလိပ္ ရန္ကုန္တိုင္း
သဃၤန္းကြၽန္းပညာေရးေကာလိပ္ ရန္ကုန္တိုင္း
လား႐ႈိးပညာေရးေကာလိပ္ ႐ွမ္းျပည္နယ္
လြိဳင္ေကာ္ပညာေရးေကာလိပ္ ကယားျပည္နယ္
၁၉၉၈ခု၊ဧၿပီလမွစ၍ အေျခခံပညာဦးစီးဌာနႏွင့္အဆင့္ျမင့္ပညာဦးစီးဌာနမ်ားကို ျပင္ဆင္တိုးခ်ဲ့ဖြဲ႔စည္း
၁၉၉၉ခု၊စက္တင္ဘာလတြင္ တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္းသုေတသနအဖြဲ႔ကို တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာနအဆင့္တိုးျမႇင့္ဖြဲ႔စည္းျခင္း
၂၀၀၄ခု၊ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရးသုေတသနအဖြဲံအား ပညာေရးသုေတသနအဖြဲ႔ဦးစီးဌာနအျဖစ္ အဆင့္တိုးျမႇင့္ဖြဲ႔စည္းျခင္း၊ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနလက္ေအာက္တြင္ ဦးစီးဌာနႏွင့္အဖြဲ႔(၁၀)ခုျဖစ္ေပၚလာျခင္း
၂၀၀၇ခု၊ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ တကၠသိုလ္မ်ား သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာနအား သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာနအျဖစ္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနသို႔လြဲေျပာင္းေပးခဲ့သျဖင့္ဦးစီးဌာနႏွင့္အဖြဲ႔(၉)ခုျဖင့္ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္လ်က္႐ွိျခင္း
အမ်ဳိးသားပညာေရး မဟာဗ်ဴဟာ စီမံကိန္း (၂၀၁၆-၂၀၂၁)
>လူသားတို႔၏ဘံုတြင္အလံုၿခံဳဆံုးေဆးဝါး - စာဖတ္ျခင္း။
>ကမၻာ့ေသြးလွဴရွင္မ်ားေန႔ေဆာင္ပုဒ္- ျမင့္ျမတ္ျဖဴစင္ေသြးလွဴရွင္။
>DOTSအဓိပၸာယ္- တိုက္ရိုက္ေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈၿပီး၊အခ်ိန္တိုအတြင္း ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသျခင္းနည္းလမ္း။
>စစ္မွန္ေသာတန္ဆာဆင္မႈ - စင္ၾကယ္ျမင့္ျမတ္ျခင္း။
>ဇာတ္ႀကီးဆယ္ဘြဲ႔ အတိုေကာက္ - ေတ ဇ သု ေန မ ဘူ စန္ နာ ဝိ ေဝ။
>အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီေန႔ - စက္တင္ဘာလ၁၅။
>သန္းေခါင္စားရင္ေကာက္ယူေသာခုနွစ္မ်ား - 1953 . 1973 . 1983 . 2014(မတ္လ၃၀မွဧၿပီ၁၀ရက္)
ဦစားေပးသိရမည့္ ပညာေရးအတိုေကာက္မ်ား
TEO - Township Education Officer - ၿမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး
DTEO - Deputy Township Education Officer -ဒုတိယၿမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး
ATEO - Assistant Township Education Officer -လက္ေထာက္ၿမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး
SAT- Senior Assistant Teacher -အထက္တန္းျပ ဆရာ / ဆရာမ
JAT- Junior Assistant Teacher -အလယ္တန္းျပ ဆရာ / ဆရာမ
PAT - Primary Assistant Teacher -မူလတန္းျပ ဆရာ / ဆရာမ
BEHS - Basic Education High School -အေျခခံပညာ အထက္တန္းေက်ာင္း
BEMS- Basic Education Middle School -အေျခခံပညာ အလယ္တန္းေက်ာင္း
BEPS- Basic Education Primary School -အေျခခံပညာမူလတန္းေက်ာင္း
Branch BEHS - အေျခခံပညာ အထက္တန္းေက်ာင္း (ခြဲ)
Branch BEMS - အေျခခံပညာအလယ္တန္းေက်ာင္း (ခြဲ)
Branch BEPS - အေျခခံပညာ မူလတန္းေက်ာင္း (ခြဲ)
Post BEPS - အေျခခံပညာ မူလတန္းလြန္ေက်ာင္း
Affillated BEHS- တြဲဘက္အေျခခံပညာအထက္တန္းေက်ာင္း
Affillated BEMS- တြဲဘက္အေျခခံပညာ အလယ္တန္းေက်ာင္း
Affillated BEPS - တြဲဘက္အေျခခံပညာ မူလတန္းေက်ာင္း
Monastic Primary School -ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ မူလတန္းေက်ာင္း
PTA- Parents Teachers Association -မိဘဆရာအသင္း
BOT- Board of Trustees
SBT - School Board of Trustees - ေက်ာင္းအက်ိဳးေဆာင္အဖြဲ႔
SC - School Council - ေက်ာင္းေကာင္စီ
School Grant - ေက်ာင္းေထာက္ပံ့ေၾကး
BOS- Board of Study ဘာသာရပ္အသင္းအဖြဲ႔
CPR - Comprehensive Personal Record - အရည္အခ်င္းစစ္မွတ္တမ္း(ပင္ကိုယ္ရည္မွတ္တမ္း)
MRC- Monthly Repord Card - လစဥ္ပညာရည္တိုးတက္မႈမွတ္တမ္း
CET - Chapter End Test အခန္းဆံုးစစ္ေဆးျခင္း
DCR - Discipline Control Register - စည္းကမ္းထိမ္းသိမ္းေရးမွတ္တမ္း
SCA - School Calendar Activities - ေက်ာင္းျပကၡဒိန္ လႈပ္ရွားမႈ
SRF - School Revolving Fund - ပညာေရး ေငြပေဒသာပင္
CAPS - Continuous Assessment and Progression System - စဥ္ဆက္မျပတ္အကဲျဖတ္၍ အတန္းတင္ေပးေသာစနစ္
MOE- Ministry of Education - ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန
DBE- Department of Basic Education - အေျခခံပညာဦးစီးဌာန
DEPT- Department of Education Planning and Training - ပညာေရးစီမံကိန္းႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန
DG- Director General - ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္
Director - ညႊန္ၾကားေရးမွဴး
DD - Deputy Director - ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး
DEO- District Education Officer - ခရိုင္ပညာေရးမွဴး
NEA - National Education Association - အမ်ိဳးသားပညာေရးအသင္းႀကီး
ပညာေရးဆိုင္ ရာအတိုေကာက္မ်ားႏွင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ အဂၤလိပ္ေ၀ါဟာရမ်ား
လူတိိုင္းအတြက္ပညာေရး - Education For All.
လူတိုင္းအက်ံဳးဝင္ပညာေရး - Inclusive Education
မသင္မေနရပညာေရး - Compulsory Education Law.
JICA - Japan International Cooperation Agency ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးေအဂ်င္စီ
CFS- Child Friendly School - ကေလးေပ်ာ္ေက်ာင္း
TFS- Teacher Friendly School -ဆရာေပ်ာ္ေက်ာင္း
CESR-Comprehensive Education Sector Review - (ဘက္စံုလႊမ္းၿခံဳႏိုင္ေသာပညာေရးက႑ ေလ့လာသံုးသပ္ေရး)
DBE --- Department of Basic Education ( အေျခခံပညာ ဦးစီးဌာန)
DEPT ---- Department of Education Planning and Training ( ပညာေရးစီမံကိန္းႏွင့္ ေလ့က်င့္ေရးဦးစီးဌာန)
D.T.Ed....Diploma in Teacher Education
DTEC --- Diploma in Teacher Education Competency Training ( လုပ္ငန္းခြင္ အၾကိဳဆရာအတတ္ကြ်မ္းက်င္မွုဒီပလို
မာသင္တန္း)
MOE---- Ministry of Education ( ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာန)
CESR ----- Comprehensive Education Sector Review. ( ဘက္စုံလႊမ္းျခံဳ ပညာေရးဂ႑ ျပန္လည္သုံးသပ္ေရး)
EXCEL – Extended and Continous Education and learning for out of School Children Programme ( ေက်ာင္း
ျပင္ပကေလးသူငယ္မ်ားအတြက္ စဥ္ဆက္မျပတ္တိုးခ်ဲ႕သင္ယူျခင္းအစီစဥ္ )
MDG --- Millennium Development Goals ( ေထာင္စုႏွစ္ရည္မွန္ခ်က္)
QBE------- Quality Basic Education ( အရည္ေသြးရွိ အေျခခံပညာ)
SIP-------- School Improvement Plan ( ေက်ာင္းဖြံ႕ျဖိဳးေရးအစီစဥ္ )
SSA ------- School Self- Assessment ( ေက်ာင္း၏လိုအပ္ခ်က္ကို စီစစ္ျခင္း)
TEMIS ---- Township Education Management and Information System ( ျမိဳ႕နယ္အဆင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ သတင္း
အခ်က္အလက္စီမံခန္ခြဲမွုစနစ္ )
DG(Director General/ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္)
DD----(Deputy Director/ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမွဴး)
AD-----(Assistant Director /လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး)
TEO------- Township Education officer ( ျမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴး)
DTEO-----(Deputy Township Education officer)
ATEO------(Assistant Township Education officer)
TED ------ Township Education Director ( ျမိဳ႕နယ္ပညာေရးညြန္ၾကားေရးမွဴး )
SO ------- Staff Officer ( ဦးစီးအရာရွိ)
AS ------- Assistant Supervisor ( လက္ေထာက္ ႀကီးၾကပ္ေရးမွဴး)
SRF ------ School Revolving Fund ( ပညာေရး ပေဒသာပင္ )
MRC ----- Monthly Report Card ( လစဥ္ပညာေရးတိုးတက္မွူမွတ္တမ္း)
CPR ------ Comprehensive Personal Record ( ဘက္စုံးပညာေရးမွတ္တမ္း)
TC ------ Transfer Certificate ( ေက်ာင္းေျပာင္းလက္မွတ္)
TO ------- Transfer Order ( အေျပာင္းအေရြး အမိ္န္႕)
AO ------- Appointment Order ( ခန္႕အပ္စာ)
PPS ------- Post Primary School ( မူလြန္ေက်ာင္း)
SCA ------- School Calendar Activities ( ေက်ာင္းျပကၡဒိန္ပါလုပ္ရွားမူ)
PTA ------- Parent – Teacher Association ( မိဘဆရာအသင္း )
SBT ------- School Board of Trustees ( ေက်ာင္းအက်ိဳး ေတာ္ေဆာင္အဖြဲ႕ )
SC -------- School Council ( ေက်ာင္းေကာင္စီ)
CET ------ Chapter- End Test (အခန္းဆံုးစစ္ေဆးျခင္း )
CQE ------ Comprehensive Quality Education Programme ( ဘက္စုံ အရည္ေသြးျမင့္ပညာေရး )
QBE ------Quality Basic Education Project ( အရည္အေသြးျမင့္ အေျခခံပညာေရးစီမံကိန္း)
CFS ------- Child Friendly School ( ကေလးေပ်ာ္ေက်ာင္း )
EFA ------- Education For All ( လူတိုင္းအတြက္ပညာေရး )
ACIS ---- All Children in School ( ကေလးအားလုံးေက်ာင္းေနေရး )
CCA ---- Child-Centered Approach ( ကေလးဗဟိုျပဳ ခ်ဥ္ကပ္နည္း)
IE --------Inclusive Education ( လူတိုင္းအက်ဳံး၀င္ပညာေရး )
CLC ------- Community Leaning Centre ( ရပ္ရြာပညာေရး ပေဒသာ)
ICDP ----- Integrated Community and Progression System ( ေက်းလက္လူထူဖြံျဖိဳးတိုးတက္ေရးစီမံခ်က္)
CAPS ----- Continuous Assessment and Progression System (စဥ္ဆက္မျပတ္ အကဲျဖတ္၍ အတန္းတင္ေပးေသာစနစ္)
MLRC ----- Myanmar Literacy Resource Centre ( ျမန္မာစစ္တတ္ေျမာက္ေရး အေထာက္အကူျပဳပင္မဌာန)
NEA ------ National Education Association ( အမ်ိဳးသားပညာေရးအသင္းၾကီး)
HDI ------ Human Development Index ( လူသားဖြံျဖိဳးမူ အညြန္ကိန္း)
IT -------- Information Technology ( သတင္းအခ်က္အလက္နည္းပညာ)
BOS ------ Board of Study ( ဘာသာရပ္အသင္းအဖြဲ႕)
CPE ----- Compulsory Primary Education ( အသင္မေနရ ပညာေရးစနစ္)
EMIS ---- Education Management Information System ( ပညာေရးစီမံခန္႕ခြဲမူသတင္းအခ်က္အလက္လုပ္ေဆာင္မူစနစ္)
EDBS ----- Education Data Broadcasting System ( အီလက္ထေရာနစ္အခ်က္အလက္လုပ္ေဆာင္မူစနစ္ )
TEFAT ----- Teacher Education For All Teacher ( ဆရာမ်ားအားလုံးအတြက္ဆရာအတတ္သင္)
CTPD ----- Continuous Teacher Profession Development ( ဆရာအတတ္ပညာသင္လုပ္ငန္းစဥ္ဆက္မျပတ္္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုး
တက္ေရး )
BEGE ---- Basic Education and Gender Equality Programme ( အေျခခံ ပညာေရးႏွင့္ က်ားမခြင့္တူညီမွ်ေရးအစီစဥ္)
EXCEL ---- Extended and Continuous Education and Learning
EQM-------- Education Quality and Management ( ပညာေရ အရည္အေသြးႏွင့္ စီမံခန္႕ခြဲမူ)
PGDMA --- Post Graduate Diploma in Multi-media Arts ( Education) ( မာလ္တီမီဒီယာအတတ္ပညာဘြဲ႕လြန္ဒီပလို
မာ ( ပညာေရး ) သင္တန္း)
NFPE ------ Non-Formal Primary Education ( ေက်ာင္းျပင္ပမူလတန္းပညာေရး)
SRF ------- School Revolving Fund ( ပညာေရးေငြပေဒသာပင္ )
PAT ----- Primary Assistant Teacher ( မူလတန္းဆရာ )
JAT ------ Junior Assistant Teacher ( အလယ္တန္းျပဆရာ)
SAT ------ Senior Assistant Teacher ( အထက္တန္းျပဆရာ )
B.Ed ----- Bacholar of Education ( ပညာေရးဘြဲ႕)
M.B,B.S—Bachelor of Medicine and Bachelor of Surgery ( ဆရာ၀န္ဘြဲ႕)
BDS ----- Bachelor of Dental Surgery ( သြားဘက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ဘြဲ႕)
B.V.S ---- Bachelor of Veterinary Science ( တိရစၦာန္ေဆးကုဆရာ၀န္ဘြဲ႕)
B.E ----- Bachelor of Engineering ( အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႕ )
B.Arch--- Bachelor of Architecture ( ဗိသုကာဘြဲ႕)
B.Ag ----- Bachelor of Agriculture ( စိုက္ပ်ိဳေရးဘြဲ႕)
B.Sc----- Bachelor of Science ( သိပၸံဘြဲ႕)
B.A ------ Bachelor of Arts ( ၀ိဇာဘြဲ႕)
L.L.B---- Bachelor of Laws ( ဥပေဒဘြဲ႕)
B.Eco---- Bachelor of Economics ( စီးပြားေရးဘြဲ႕)
B. Com --- Bachelor of Commerce ( ၀ါဏိဇဘြဲ႕)
M.A ------ Master of Arts ( မဟာ၀ိဇာဘြဲ႕)
M.Sc------ Master of Science ( မဟာသိပၸံဘြဲ႕)
B.Tech---- Bachelor of Technology ( နည္းပညာဘြဲ႕)
B.N.Sc----- Bachelor of Nursing Science ( သူနာျပဳသိပၸံဘြဲ႕)
B.C.S.c---- Bachelor of Computer Science ( ကြန္ပ်ဳတာသိပၸံ)
M.Phil ...... Master of Philosophy
M.Ed......... Master of Education (မဟာ ပညာေရးဘြဲ႕)
Ph.D------ Doctor of Philosophy ( ေဒါက္တာဘြဲ႕)
UNESCO—United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (သိပၸံႏွင့္ ယုဥ္ေက်းမူအဖြ႕ဲ)
HRDP----- Human Resource Development Programme ( လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ဖြံ႕ျဖိဳးမွုအစီစဥ္)
CPR-------Comprehensive Personal Record ( အရည္ခ်င္းမွတ္တမ္း)
lPC------ Last Pay Certificate
GCE-O--- General Certificate of Education –Ordinary.
ASL ----- Athletic, Stationary and Library.
PPTT ---- Pre-Service Primary Teacher Training
CET ....... Certificate in Educational Technology
SCET ......Special Certificate in Educational Technology
ပညာေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ အတိုေကာက္စာလံုးမ်ား
ACIS = All Children In School
AFT = Aera Focus Township
ASL = Athletic ,Stationary ,Libray
AIA =Achievement Test , Intelligence Test ,Altitude Test
AY = Academic Year
BBB = Book,Brain,Bulding
BBBB =Book,Brain,Budget Building
BEHS =Basic Education High School
BEMS =Basic Education Middle School
BEPS =Basic Education Primary School
BLP =Basic Learning Programme
CPR =Comprehensive Personal Record
CET = Chapter End Test
CAPS = Continues Assessment and Progression System
CFS = Child Friendly School
CAL = Computer Aided Instruction
CCA = Child Centre Approach
CHRD = Centre of Human Resource Development
CEP = Continuing Education Programme
CLC = Community Learning Centre
CATV = Cable Television
CCTV = Closed-circuit Television
DBE = Department of Basic Education
DBPT = Department of Educational Plannin
Monday, July 24, 2017
Subscribe to:
Posts (Atom)