Zaw Rayin;
R2Pအ​ေၾကာငး္​ သိ​ေကာငး္​စရာ.....
“ၿမန္မာ့အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာကိုု ၿခိမ္းေခ်ာက္ေနသည့္ R2P”
လက္ရွိ အေျခအေနအရ ရခိုုင္ၿပည္နယ္မွာ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတဲ့
ေယာက်္ား မိန္းမ ခေလး လူၾကီး အားလံုးဟာ အၾကမ္းဖက္ေတြျဖစ္ေပမယ့္ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ အားလံုးကို ပစ္ခတ္ ဖမ္းဆီး နွိမ္နင္းလို႕ မျဖစ္နိဳင္ပါဘူး။
ဘာၿဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ UN က အသစ္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့တဲ့ R2P အဖြဲ႕ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။

R2P (Responsibility to Protect) အဖြဲ႕ဆိုတာ ……….
International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS) နိဳင္ငံတစ္ခု၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနွင့္၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းဆိုင္ရာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေကာ္မရွင္ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ကို၂၀၀၁ဒီဇင္ဘာမွာစဖြဲ႕ခဲ႕တာ ၿဖစ္ၿပီး အဲဒီအဖြဲ႕ကိုုအေၿခခံၿပီး ထပ္ဖြဲ႕လိုုက္တဲ့
နိဳင္ငံတစ္ကာ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခြင့္ ရတဲ့ အဖြဲ႕ပါ ။
သူတို႕ဟာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ျခင္း
လူမ်ိဳးႏြယ္စု တစ္ခု ရွင္းလင္းသုတ္သင္ျခင္း
အၾကမ္းဖက္အေၾကာင္းျပ ျပီးေဒသတစ္ခုကို ေခ်မွဳန္းျခင္း
အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ေတြလုပ္ရင္
ျခိမ္းေျခာက္ခံလူသားေတြ ကယ္တင္ေရး စတာေတြအတြက္
R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ အာဏာနဲ႕ UN ကတပ္က နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို အတားအဆီး မရွိ အာဏာသိမ္းခြင့္ ရွိတဲ့အဖြဲ႕ ပါ ။
ဒီအတြက္ ညွိနိွဳင္းစရာမလိုဘူး လြပ္လပ္စြာ ၀င္သိမ္းခြင့္ရွိတယ္။
UN မွာရွိတဲ့ စစ္ေရးအရ အေရးယူဘို႕ ဆံုးျဖတ္ရင္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ မွာ ဗီတိုအာဏာသံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့ နိုုင္ငံေတြသေဘာမတူလည္း နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို ၀င္တိုက္ ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕ပါ။
အဲ့ဒီ အဖြဲ႕ရဲ႕ ဥကၠဌကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ အခ်စ္ေတာ္ ကိုဖီအာနန္ပါပဲ ။
...၂၀၀၁ ခုုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလလည္းေရာက္ေရာ(ICISS) ရဲ့ အစီရင္ခံစာကိုု ထုုတ္ျပန္ တယ္။
(After the September 11, 2001 terrorist attacks, the international debate shifted away from consideration of measures to prevent genocide and mass atrocity toward measures for the prevention and preemption of terrorist activities and the proliferation of weapons of mass destruction. Moreover, the invasion of Iraq in 2003, premised in part on an argument of humanitarian intervention, was even more destructive to the advancement of the RtoP agenda. The invasion heightened concerns that RtoP would be used to further erode the sovereignty of smaller developing countries. )
စက္တင္ဘာလ၁၁ရက္၂၀၀၁ခုနွစ္ WTC တိုက္ခိုက္ခံရအျပီးနဲ႕ သူတို႕အစီရင္ခံစာထုတ္ၿပန္မႈဟာ အခ်ိန္ကြက္တိျဖစ္ေနတာျမင္ရလိမ့္မယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညွိနွိဳင္းေျပာဆိုေနရမႈေတြဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဴေတြအေပၚ ၊ လူအစုအလိုက္အျပံဳလိုက္ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းေတြအေပၚ ၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈနဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကလက္မခံတဲ့အဖ်က္စြမ္းအားျပင္းလက္နက္ၾကီးေတြအသံုးျပဳမွဴေတြအေပၚ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုဟန္႕တားဖို႕အတြက္ ညွိနွိဳင္းေနဖို႕မလိုအပ္ဘူး ဒါေတြကိုဟန္႕တားနိဳင္ဖို႕သာအဓိကျဖစ္တယ္လို႕ဆိုလိုပါတယ္။
Responsible To Protect ဆိုတဲ့အာဂ်င္ဒါ (သေဘာထားမူၾကမ္း) ကိုခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ဖို႕သင့္ျပီလို႕ေဖာ္ျပထားတာၿဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၃ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ေရာက္ေတာ့ ကိုဖီအာနန္က နိဳင္ငံတကာအစည္းအေ၀း တစ္ရပ္ ေခၚယူျပီး R2P အာဂ်င္ဒါက ိုခ်ျပရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။
သတိၿပဳရမွာက ၂၀၀၃ခုနွစ္မတ္လ၂၀ရက္ေန႕မွာ US ဟာအီရတ္ကို၀င္တိုက္ခဲ့ျပီး ေမလ၁ရက္ေန႕မွာသိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီးျဖစ္ေနတဲ့အခ်က္ပါ။
ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီဇင္ဘာ၂၀၀၄ မွာ A More Secure World ပိုမိုလံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့စာတမ္းအသစ္တစ္ခုတင္သြင္းျပန္တယ္။
ဒီစာတမ္းမွာလည္းအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးမူ၀ါဒက်င့္ထံုးေတြနဲ႕အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတာ၀န္ခံမႈေတြက ျခိမ္းေခ်ာက္ခံလူသားေတြကို ကယ္တင္ဖို႕ဆိုျပီး... စကားလံုး အမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးစြဲတင္ျပ ခဲ့ၾက ျပန္တယ္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ကမၻာၾကီး ကလူသားေတြကို စကားလံုးလွလွေတြ ထိုးေက်ြးျပီး နိဳင္ငံေရးကေန စစ္ပြဲဖန္တီးမွဴကို Soft Power ကေန Hard Power အေရြ႕ဖက္ကို ေရႊ႕ယူတဲ့မဟာဗ်ဴဟာ လို႕တင္စားရမွာပါ။
အဲ့ဒီေနာက္ေတာ့ In Larger Freedom ပိုမိုလြတ္လပ္မႈရွိတဲ့ ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့ စာတမ္းကို ကိုဖီအာနန္ကပဲတင္သြင္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ခုနွစ္ ကမၻာ႕ထိပ္သီးညီလာခံမွာ အတည္ျပဳ ခဲ့ၾကၿပန္ပါတယ္။
အဲ့ဒီမွာ Resolution 1674 on the Protection of Civilians in Armed Conflict လို႕ေခၚတဲ့ UN Resolution အမွတ္၁၆၇၄ ကိုျပဌာန္းခဲ့တယ္။
အရပ္သားစစ္ေဘးဒုကၡသည္ မ်ားကို စစ္ပြဲေနရာမွ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္တဲ့...
အဲဒီက paragraph 138 and 139 on the Responsibility to Protect အပိုဒ္၁၃၈နဲ႕၁၃၉
အရ Responsibility to Protect ဆိုတဲ့အသံုးအနွဳန္းကိုတရား၀င္သံုးစြဲလာခဲ့ျပီး R2P ဆိုတာ ေပၚလာခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သစ္ျဖစ္တဲ့ ဘန္ကီမြန္းဟာ Mr. Edward Luck အက္ဒြပ္လုခ္ဆိုသူကို Special Adviser to the Secretary General with a focus on the Responsibility to Protect
အထူးအၾကံေပးအရာရွိအျဖစ္စတင္ခန္႕ထားခဲ့ျပီး
သူကမွတဆင့္ R2P အဖြဲ႕အစည္းကိုစတင္ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ခုေဖေဖာ္၀ါရီလမွာေတာ့ The Global Centre for the Responsibility to Protect ဆိုတဲ့ဌာနတစ္ခု UN ေအာက္မွာ တရား၀င္ ထူေထာင္ခဲ့ၾကျပီး.. ေဒါက္တာဆိုင္မြန္အဒမ္Dr. Simon Adamsဆိုသူက Executive Director အျဖစ္တာ၀န္ယူျပီး.. ၀န္ထမ္း ၁၃ဦးပါ၀င္တဲ့ ရံုးအဖြဲ႕ကို စတင္လည္ပတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

နိုုင္ငံေတာ္အတိုုင္ပင္ခံပုုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၆၊
ၾသဂုတ္လ ( ၁၇ ) ရက္မွာ ကိုဖီအာနန္ဦးစီးတဲ့ ရခိုင္ေကာ္မရွင္ကို လူ ( ၉ ) ဦးနဲ႕ ဖြဲ႕ခဲ႕ပါတယ္။

တစ္လတင္းတင္းျပည့္တဲ့ ၂၀၁၆ စက္တင္ဘာ ( ၁၆ ) ေန႕မွာ R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ ေၾကျငာစာတမ္း တစ္ေစာင္ထြက္လာတယ္။
ေခါင္းစဥ္က
""ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းက ခြဲျခားဆက္ဆံ ဖိနွိပ္ခံေနရေသာ နိဳင္ငံမဲ့ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ကိုျခိမ္းေခ်ာက္ လာေသာျပႆနာ ရပ္မ်ားနွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ လူသားျဖစ္တည္မႈအေပၚျပစ္မွဴက်ဴးလြန္ျခင္းမ်ား""" တဲ့ …..
ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္ ေလးလဲ ေရးထားေသးတယ္ …..
""ျမန္မာနိဳင္ငံအစိုးရရဲ႕စနစ္တက်ခြဲျခားထားတဲ့ ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္သန္းေက်ာ္ ေလာက္ ဟာ ျခိမ္းေခ်ာက္ခံေနရပါတယ္၊
ဒီလူေတြဟာကြဲျပားတဲ့မူဆလင္လူမ်ိဳးစုေတြျဖစ္ပါတယ္။ဇြန္လ၂၀ရက္မွာ UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ Zeid Ra'ad al Hussein ဟာ ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမွဴေတြ သူတို႕ရဲ႕ လူမ်ိဳးျဖစ္မွဴကို ခြဲျခားဆက္ဆံျပီး အသိအမွတ္ မျပဳမွဴေတြကို UN လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုတင္ျပခဲ့ပါတယ္""
''ဒီကိစၥရပ္ေတြဟာအတြင္းၾကိတ္ျဖစ္ပြားေနျပီး စနစ္တက် စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့တာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေတြဟာဖိနွိပ္ညွင္းပန္းမႈနဲ႕လူသားျဖစ္ျခင္းအေပၚ ၿပစ္မွဴေျမာက္တဲ့က်ဴးလြန္မွဴေတြျဖစ္တယ္လို႕အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။"
"" ၂၀၁၂ ခုနွစ္လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြအျပီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာခန္႕ မွန္းတစ္သိန္း နွစ္ေသာင္းေလာက္ဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေနထိုင္ေနၾကရပါတယ္။
၂၀၁၆ခုေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာသြားေရာက္ခဲ့တဲ့ UNရဲ႕
အရာရွိ John Ging ဂ်ြန္ဂင္းရဲ႕ခရီးစဥ္မွာေတြ႕ရွိတင္ျပခ်က္ေတြကေတာ့ အလြန္ဆိုးရြား စိတ္ပ်က္ ဖြယ္ အေျခအေနေတြနဲ႕အတူဘယ္လိုမွလက္ခံနိဳင္ဖြယ္မရွိတဲ့ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမွူေပၚလစီေတြ ကိုျမင္ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႕တင္ျပထားပါတယ္။""""
“”ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင္ပိုဆိုးလာတဲ့ရိုက္ခတ္မွဴေတြနဲ႕ေနထိုင္မွဴအေျခအေနဆိုးေတြတိုးပြားလာဖြယ္သာရွိျပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚပိုမိုဆိုးရြား တဲ့ဖိစီးနွိပ္စက္မွဴေတြသာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္..
ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ပဲ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ေတြကို ထြက္ေျပးလာၾက ဖြယ္ရွိတယ္..
ဒီအတြက္ေၾကာင့္ပဲသူတို႕ဟာလူကုန္ကူးခံရျခင္းနဲ႕ဒုကၡသည္ဘ၀ေရာက္ရွိရျခင္းေတြကိုျဖစ္ေစခဲ့ျပီးတျခားအျဖစ္ဆိုးေတြလည္းေတြ႕ခဲ့ၾကရတာျဖစ္တယ္။"" တဲ့
ဒါတင္မကေသးဘူး
UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ ရန္ဟီးလီက
ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ self-identification လို႕ေခၚတဲ့ မိမိကိုယ္မိမိ အတည္ျပဳေဖာ္ျပခြင့္ကို UNရဲ႕နိဳင္ငံတကာအတည္ျပဳထားတဲ့ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာလူ႕အခြင့္အေရးဥပေဒ အရေဖာ္ျပခံယူခြင့္ရွိရ မယ္လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုျပီးဒီစာတမ္းမွာေဖာ္ျပထားတယ္။
ေနာက္ တစ္ခါ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး
"" ယခင္အစိုးရေဟာင္းအေနျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို နိဳင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံရန္ အစဥ္တစိုက္ျငင္းပယ္ခဲ့ရံုသာမက ျပည္နယ္အတြင္းခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းေနထိုင္မွဴကန္႕သတ္ျခင္းတို႕ျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ အေျခခံလူသား ရပိုင္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ တားဆီးထားရံုမက င္ေစသည့္အျပဳအမူေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရ
ပါသည္။
လူမ်ိဳးဘာသာတစ္ခု၏ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပခြင့္အခြင့္အေရးနွင့္ ကာကြယ္ေသာ္ လည္း အျခားလူမ်ိဳးစုစာရင္းတြင္ထည့္သြင္းမခံရေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။"" တဲ့
ရိုဟင္ဂ်ာကို တရား၀င္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအျဖစ္ ေဖာ္ျပေပးဘို႕ အထိ ေရးထားတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ….
"" NLD အစိုးရသစ္အေနျဖင့္ ၄င္းခြဲျခားဆက္ဆံေစသည့္ ဥပေဒနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႕က်င္ေရး ေပၚလစီတို႕ကို အစိုးရေဟာင္းထံမွ အေမြ ဆက္ခံရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါအခ်က္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ဆႏၵရွိစြာျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။
နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာဖိနွိပ္ ဆက္ဆံေနသည့္လူစုမ်ားကိုလည္း တားဆီးရန္ၾကိဳးပမ္းေနၾကပါသည္။
ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားကိုျမန္မာျပည္ အတြင္းမွ ထြက္ေျပးမႈမ်ိဳး မျဖစ္ေပၚေတာ့ေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
နိဳင္ငံတကာမွလည္း အဆိုပါရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ နိဳင္ငံေရးခိုလွႈံခြင့္မ်ားကိုလည္း ပိတ္ဆို႕တားျမစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။
NLDအစိုးရအေနျဖင့္ သမိုင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳျပီး တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္းမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို အတည္ျပဳနိဳင္ေရး အင္တိုက္အားတိုက္ ကတိျပဳၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေပးလ်ွက္ရွိပါသည္ "" ….. တဲ့
ဒီစာတမ္းကို UN အဖြဲ႕၀င္နိဳင္ငံအားလံုးကတစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း လက္ခံထားၾကတယ္။
R2P လမ္းေၾကာင္းနဲ႕  UN က ၀င္သိမ္းလိုု႕ရေအာင္ စနစ္တက်အကြင္ဆင္ထား
တာၿဖစ္ပါတယ္။

ၾကားမွာတစ္ခု ေျပာရရင္ ( ၂၀၁၃ ) တုန္းက R2P နဲ႕ OIC က UN မွာ စာတစ္ခုတင္တယ္ ။ျမန္မာျပည္က လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဳေတြကို ယူအန္ ၀င္သိမ္းဘို႕ မဲခြဲေပးဘို႕တဲ့ ။ ယူအန္မွာ မြတ္စလင္ခ်ည္း ၇၅% ေက်ာ္တယ္ ။ သူတို႕နိဳင္မွာပဲ ။
၀င္သိမ္းၿပီးတာနဲ႕ သူတို႕ ၾသဇာခံကို သမၼတေျမွာက္မယ္ေပါ့ ။
လစ္ဗ်ားနဲ႕ အီရတ္ကိုလည္း ဒီနည္းတိုင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူပုန္က တပ္မေတာ္ျဖစ္ တပ္မေတာ္က ေတာခို၊ သူပုုန္ၿဖစ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အတိုက္ အခံဘ၀ထဲက ဒီမိုေတြေရာ သူတို႕ပါ ယူအန္၀င္သိမ္းဖိုု႕ ခနခန ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကတာ လူတိုင္းသိျပီးသားျဖစ္မွာပါ။
ဒီအစီရင္ခံစာ နဲ႕ အေျခအေနေတြကို နိဳင္ငံေရး ( ဦးရဲထြဋ္ကလြဲလို႕ ) သမၻာရင့္သူေတြက ဘယ္လို သံုးသပ္လဲဆိုေတာ့ ….
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးက ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္အေနနဲ႕ R2P ေၾကျငာခ်က္နဲ႕ မတိမ္းမယိမ္းအၾကံျပဳခ်က္ ေတြသာထြက္လာဖို႕ေသခ်ာေနျပီလို႕ ယူဆရ ပါတယ္တဲ့ ။
ကိုဖီအာနန္ရဲ႕အၾကံျပဳခ်က္ထြက္လာတာနဲ႕ R2P လိုအဖြဲ႕ဆီ ခ်က္ခ်င္း ေရာက္ မယ္ ။
ဒါကို အေထာက္အထား လုပ္ျပီး UNရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ ကေၾကျငာခ်က္ထုတ္မယ္ US က လံုျခံဳေရးေကာင္စီတင္မယ္ ။
ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္အေပၚ အစဥ္တစိုုက္ေထာက္ခံရပ္တည္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ရုုရွား နဲ႕
တရုုတ္နိုုင္ငံအစိုုးရေတြက ဗီတိုနဲ႕ပယ္ခ် ရင္ R2P အာဏာနဲ႕
United Nations peacekeeping Forces ေတြေရာက္လာမယ္။
အဲ့ဒီ UN တပ္ေတြထဲမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ က တပ္ေတြနဲ႕ အာရပ္နိဳင္ငံေတြက တပ္ေတြကိုပဲေရြးလႊတ္လိမ့္မယ္။
UN တပ္ေတြ သြင္းလို႕ရေအာင္
ကိုဖီအာနန္အၾကံျပဳခ်က္ ထြက္အျပီးမွာ ရခိုင္က မူဆလင္ေတြဟာ ပဋိကၡ
အၾကီး ၾကီး တစ္ခုကိုလည္းဖန္တီးၾကလိမ့္မယ္ ။
ေဘယ္လို ပဋိပကၡမ်ိဳးလဲဆိုရင္ စစ္တပ္က မလႊဲမေရွာင္သာ တိုုက္ခိုုက္နွိမ္နင္းရတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ပဋိပကၡၾကီးတစ္ခု ကို ဖန္တီးၾကလိမ့္မယ့္ ။
အဲဒီ ပဋိပကၡမွာ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕  ရိုုဟင္ဂ်ာလိုု႕ သူတိုု႕ေၿပာေနတဲ့ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာၾကတဲ့ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုုပစ္ခတ္မိတာနဲ႕ R2P နဲ႕  UN တပ္ေတြ ၿမန္မာနိုုင္ငံကိုုဝင္ေရာက္ၿပီး
အနည္းဆုုံးေတာ့ ရခိုုင္ၿပည္နယ္ကိုု Save Zone အၿဖစ္သတ္မွတ္ကာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ကဲ ဒါဆို ဘာေၾကာင့္ R2P ဥကၠဌ အာနန္ကို ေဒၚလာသန္းခ်ီေပးေခၚရလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္း သိျပီေပါ့ ေနာ္ အမ်ိဳးတို႕ ။
ၿမန္မာနိုုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာ နဲ႕ နယ္နမိတ္မဆုုံးရႈံးရေအာင္ ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္ မွ အခ်ိန္မွီ တားဆီးေဆာင္ရြက္နိုုင္ဖိုု႕လိုုအပ္ေနပါၿပီ။

ကိုစစ္ေသြး(မိုုးေက်ာ္) ႏွင့္ မယ္မဒီ တိုု႕ရဲ႕ စာတမ္းမ်ားကိုု ကိုးကားထားၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။

ဝင္းေမာ္(ေရႊသံစဥ္)
၁-၇-၂၀၁၇“ၿမန္မာ့အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာကိုု ၿခိမ္းေခ်ာက္ေနသည့္ R2P”
လက္ရွိ အေျခအေနအရ ရခိုုင္ၿပည္နယ္မွာ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာတဲ့
ေယာက်္ား မိန္းမ ခေလး လူၾကီး အားလံုးဟာ အၾကမ္းဖက္ေတြျဖစ္ေပမယ့္ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕ အားလံုးကို ပစ္ခတ္ ဖမ္းဆီး နွိမ္နင္းလို႕ မျဖစ္နိဳင္ပါဘူး။
ဘာၿဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ UN က အသစ္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့တဲ့ R2P အဖြဲ႕ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ။

R2P (Responsibility to Protect) အဖြဲ႕ဆိုတာ ……….
International Commission on Intervention and State Sovereignty (ICISS) နိဳင္ငံတစ္ခု၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာနွင့္၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းဆိုင္ရာအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာေကာ္မရွင္ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ကို၂၀၀၁ဒီဇင္ဘာမွာစဖြဲ႕ခဲ႕တာ ၿဖစ္ၿပီး အဲဒီအဖြဲ႕ကိုုအေၿခခံၿပီး ထပ္ဖြဲ႕လိုုက္တဲ့
နိဳင္ငံတစ္ကာ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာကို ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ခြင့္ ရတဲ့ အဖြဲ႕ပါ ။
သူတို႕ဟာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ျခင္း
လူမ်ိဳးႏြယ္စု တစ္ခု ရွင္းလင္းသုတ္သင္ျခင္း
အၾကမ္းဖက္အေၾကာင္းျပ ျပီးေဒသတစ္ခုကို ေခ်မွဳန္းျခင္း
အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ေတြလုပ္ရင္
ျခိမ္းေျခာက္ခံလူသားေတြ ကယ္တင္ေရး စတာေတြအတြက္
R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ အာဏာနဲ႕ UN ကတပ္က နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို အတားအဆီး မရွိ အာဏာသိမ္းခြင့္ ရွိတဲ့အဖြဲ႕ ပါ ။
ဒီအတြက္ ညွိနိွဳင္းစရာမလိုဘူး လြပ္လပ္စြာ ၀င္သိမ္းခြင့္ရွိတယ္။
UN မွာရွိတဲ့ စစ္ေရးအရ အေရးယူဘို႕ ဆံုးျဖတ္ရင္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ မွာ ဗီတိုအာဏာသံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့ နိုုင္ငံေတြသေဘာမတူလည္း နိဳင္ငံတစ္နိဳင္ငံကို ၀င္တိုက္ ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႕ပါ။
အဲ့ဒီ အဖြဲ႕ရဲ႕ ဥကၠဌကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရဲ႕ အခ်စ္ေတာ္ ကိုဖီအာနန္ပါပဲ ။
...၂၀၀၁ ခုုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလလည္းေရာက္ေရာ(ICISS) ရဲ့ အစီရင္ခံစာကိုု ထုုတ္ျပန္ တယ္။
(After the September 11, 2001 terrorist attacks, the international debate shifted away from consideration of measures to prevent genocide and mass atrocity toward measures for the prevention and preemption of terrorist activities and the proliferation of weapons of mass destruction. Moreover, the invasion of Iraq in 2003, premised in part on an argument of humanitarian intervention, was even more destructive to the advancement of the RtoP agenda. The invasion heightened concerns that RtoP would be used to further erode the sovereignty of smaller developing countries. )
စက္တင္ဘာလ၁၁ရက္၂၀၀၁ခုနွစ္ WTC တိုက္ခိုက္ခံရအျပီးနဲ႕ သူတို႕အစီရင္ခံစာထုတ္ၿပန္မႈဟာ အခ်ိန္ကြက္တိျဖစ္ေနတာျမင္ရလိမ့္မယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညွိနွိဳင္းေျပာဆိုေနရမႈေတြဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဴေတြအေပၚ ၊ လူအစုအလိုက္အျပံဳလိုက္ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းေတြအေပၚ ၊ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈနဲ႕ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကလက္မခံတဲ့အဖ်က္စြမ္းအားျပင္းလက္နက္ၾကီးေတြအသံုးျပဳမွဴေတြအေပၚ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုဟန္႕တားဖို႕အတြက္ ညွိနွိဳင္းေနဖို႕မလိုအပ္ဘူး ဒါေတြကိုဟန္႕တားနိဳင္ဖို႕သာအဓိကျဖစ္တယ္လို႕ဆိုလိုပါတယ္။
Responsible To Protect ဆိုတဲ့အာဂ်င္ဒါ (သေဘာထားမူၾကမ္း) ကိုခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ဖို႕သင့္ျပီလို႕ေဖာ္ျပထားတာၿဖစ္ပါတယ္။
၂၀၀၃ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ေရာက္ေတာ့ ကိုဖီအာနန္က နိဳင္ငံတကာအစည္းအေ၀း တစ္ရပ္ ေခၚယူျပီး R2P အာဂ်င္ဒါက ိုခ်ျပရွင္းလင္းခဲ့ပါတယ္။
သတိၿပဳရမွာက ၂၀၀၃ခုနွစ္မတ္လ၂၀ရက္ေန႕မွာ US ဟာအီရတ္ကို၀င္တိုက္ခဲ့ျပီး ေမလ၁ရက္ေန႕မွာသိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီးျဖစ္ေနတဲ့အခ်က္ပါ။
ကိုဖီအာနန္ဟာ ဒီဇင္ဘာ၂၀၀၄ မွာ A More Secure World ပိုမိုလံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့စာတမ္းအသစ္တစ္ခုတင္သြင္းျပန္တယ္။
ဒီစာတမ္းမွာလည္းအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးမူ၀ါဒက်င့္ထံုးေတြနဲ႕အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတာ၀န္ခံမႈေတြက ျခိမ္းေခ်ာက္ခံလူသားေတြကို ကယ္တင္ဖို႕ဆိုျပီး... စကားလံုး အမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးစြဲတင္ျပ ခဲ့ၾက ျပန္တယ္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ကမၻာၾကီး ကလူသားေတြကို စကားလံုးလွလွေတြ ထိုးေက်ြးျပီး နိဳင္ငံေရးကေန စစ္ပြဲဖန္တီးမွဴကို Soft Power ကေန Hard Power အေရြ႕ဖက္ကို ေရႊ႕ယူတဲ့မဟာဗ်ဴဟာ လို႕တင္စားရမွာပါ။
အဲ့ဒီေနာက္ေတာ့ In Larger Freedom ပိုမိုလြတ္လပ္မႈရွိတဲ့ ကမၻာၾကီး ဆိုတဲ့ စာတမ္းကို ကိုဖီအာနန္ကပဲတင္သြင္းခဲ့ျပီး ၂၀၀၅ခုနွစ္ ကမၻာ႕ထိပ္သီးညီလာခံမွာ အတည္ျပဳ ခဲ့ၾကၿပန္ပါတယ္။
အဲ့ဒီမွာ Resolution 1674 on the Protection of Civilians in Armed Conflict လို႕ေခၚတဲ့ UN Resolution အမွတ္၁၆၇၄ ကိုျပဌာန္းခဲ့တယ္။
အရပ္သားစစ္ေဘးဒုကၡသည္ မ်ားကို စစ္ပြဲေနရာမွ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္တဲ့...
အဲဒီက paragraph 138 and 139 on the Responsibility to Protect အပိုဒ္၁၃၈နဲ႕၁၃၉
အရ Responsibility to Protect ဆိုတဲ့အသံုးအနွဳန္းကိုတရား၀င္သံုးစြဲလာခဲ့ျပီး R2P ဆိုတာ ေပၚလာခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္သစ္ျဖစ္တဲ့ ဘန္ကီမြန္းဟာ Mr. Edward Luck အက္ဒြပ္လုခ္ဆိုသူကို Special Adviser to the Secretary General with a focus on the Responsibility to Protect
အထူးအၾကံေပးအရာရွိအျဖစ္စတင္ခန္႕ထားခဲ့ျပီး
သူကမွတဆင့္ R2P အဖြဲ႕အစည္းကိုစတင္ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၈ခုေဖေဖာ္၀ါရီလမွာေတာ့ The Global Centre for the Responsibility to Protect ဆိုတဲ့ဌာနတစ္ခု UN ေအာက္မွာ တရား၀င္ ထူေထာင္ခဲ့ၾကျပီး.. ေဒါက္တာဆိုင္မြန္အဒမ္Dr. Simon Adamsဆိုသူက Executive Director အျဖစ္တာ၀န္ယူျပီး.. ၀န္ထမ္း ၁၃ဦးပါ၀င္တဲ့ ရံုးအဖြဲ႕ကို စတင္လည္ပတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

နိုုင္ငံေတာ္အတိုုင္ပင္ခံပုုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ၂၀၁၆၊
ၾသဂုတ္လ ( ၁၇ ) ရက္မွာ ကိုဖီအာနန္ဦးစီးတဲ့ ရခိုင္ေကာ္မရွင္ကို လူ ( ၉ ) ဦးနဲ႕ ဖြဲ႕ခဲ႕ပါတယ္။

တစ္လတင္းတင္းျပည့္တဲ့ ၂၀၁၆ စက္တင္ဘာ ( ၁၆ ) ေန႕မွာ R2P အဖြဲ႕ရဲ႕ ေၾကျငာစာတမ္း တစ္ေစာင္ထြက္လာတယ္။
ေခါင္းစဥ္က
""ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းက ခြဲျခားဆက္ဆံ ဖိနွိပ္ခံေနရေသာ နိဳင္ငံမဲ့ရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ကိုျခိမ္းေခ်ာက္ လာေသာျပႆနာ ရပ္မ်ားနွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေသာ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ လူသားျဖစ္တည္မႈအေပၚျပစ္မွဴက်ဴးလြန္ျခင္းမ်ား""" တဲ့ …..
ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္ ေလးလဲ ေရးထားေသးတယ္ …..
""ျမန္မာနိဳင္ငံအစိုးရရဲ႕စနစ္တက်ခြဲျခားထားတဲ့ ေပၚလစီေတြေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္သန္းေက်ာ္ ေလာက္ ဟာ ျခိမ္းေခ်ာက္ခံေနရပါတယ္၊
ဒီလူေတြဟာကြဲျပားတဲ့မူဆလင္လူမ်ိဳးစုေတြျဖစ္ပါတယ္။ဇြန္လ၂၀ရက္မွာ UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္သူ Zeid Ra'ad al Hussein ဟာ ျမန္မာနိဳင္ငံအတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမွဴေတြ သူတို႕ရဲ႕ လူမ်ိဳးျဖစ္မွဴကို ခြဲျခားဆက္ဆံျပီး အသိအမွတ္ မျပဳမွဴေတြကို UN လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုတင္ျပခဲ့ပါတယ္""
''ဒီကိစၥရပ္ေတြဟာအတြင္းၾကိတ္ျဖစ္ပြားေနျပီး စနစ္တက် စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့တာေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေတြဟာဖိနွိပ္ညွင္းပန္းမႈနဲ႕လူသားျဖစ္ျခင္းအေပၚ ၿပစ္မွဴေျမာက္တဲ့က်ဴးလြန္မွဴေတြျဖစ္တယ္လို႕အစီရင္ခံစာမွာေဖာ္ျပထားပါတယ္။"
"" ၂၀၁၂ ခုနွစ္လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡေတြအျပီးမွာ ရိုဟင္ဂ်ာခန္႕ မွန္းတစ္သိန္း နွစ္ေသာင္းေလာက္ဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာေနထိုင္ေနၾကရပါတယ္။
၂၀၁၆ခုေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာသြားေရာက္ခဲ့တဲ့ UNရဲ႕
အရာရွိ John Ging ဂ်ြန္ဂင္းရဲ႕ခရီးစဥ္မွာေတြ႕ရွိတင္ျပခ်က္ေတြကေတာ့ အလြန္ဆိုးရြား စိတ္ပ်က္ ဖြယ္ အေျခအေနေတြနဲ႕အတူဘယ္လိုမွလက္ခံနိဳင္ဖြယ္မရွိတဲ့ခြဲျခားဆက္ဆံခံရမွူေပၚလစီေတြ ကိုျမင္ေတြ႕ခဲ့ရတယ္လို႕တင္ျပထားပါတယ္။""""
“”ဒီလိုလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြေၾကာင္ပိုဆိုးလာတဲ့ရိုက္ခတ္မွဴေတြနဲ႕ေနထိုင္မွဴအေျခအေနဆိုးေတြတိုးပြားလာဖြယ္သာရွိျပီး ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚပိုမိုဆိုးရြား တဲ့ဖိစီးနွိပ္စက္မွဴေတြသာ ျဖစ္လာလိမ့္မယ္..
ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ပဲ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ အိမ္နီးခ်င္း တိုင္းျပည္ေတြကို ထြက္ေျပးလာၾက ဖြယ္ရွိတယ္..
ဒီအတြက္ေၾကာင့္ပဲသူတို႕ဟာလူကုန္ကူးခံရျခင္းနဲ႕ဒုကၡသည္ဘ၀ေရာက္ရွိရျခင္းေတြကိုျဖစ္ေစခဲ့ျပီးတျခားအျဖစ္ဆိုးေတြလည္းေတြ႕ခဲ့ၾကရတာျဖစ္တယ္။"" တဲ့
ဒါတင္မကေသးဘူး
UN ရဲ႕လူ႕အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ ရန္ဟီးလီက
ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ self-identification လို႕ေခၚတဲ့ မိမိကိုယ္မိမိ အတည္ျပဳေဖာ္ျပခြင့္ကို UNရဲ႕နိဳင္ငံတကာအတည္ျပဳထားတဲ့ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာလူ႕အခြင့္အေရးဥပေဒ အရေဖာ္ျပခံယူခြင့္ရွိရ မယ္လို႕ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုျပီးဒီစာတမ္းမွာေဖာ္ျပထားတယ္။
ေနာက္ တစ္ခါ ရိုဟင္ဂ်ာ အေရးနဲ႕ ပါတ္သက္ျပီး
"" ယခင္အစိုးရေဟာင္းအေနျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို နိဳင္ငံသားအျဖစ္ လက္ခံရန္ အစဥ္တစိုက္ျငင္းပယ္ခဲ့ရံုသာမက ျပည္နယ္အတြင္းခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းေနထိုင္မွဴကန္႕သတ္ျခင္းတို႕ျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕၏ အေျခခံလူသား ရပိုင္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္ တားဆီးထားရံုမက င္ေစသည့္အျပဳအမူေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရ
ပါသည္။
လူမ်ိဳးဘာသာတစ္ခု၏ သတ္မွတ္ေဖာ္ျပခြင့္အခြင့္အေရးနွင့္ ကာကြယ္ေသာ္ လည္း အျခားလူမ်ိဳးစုစာရင္းတြင္ထည့္သြင္းမခံရေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။"" တဲ့
ရိုဟင္ဂ်ာကို တရား၀င္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုအျဖစ္ ေဖာ္ျပေပးဘို႕ အထိ ေရးထားတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ….
"" NLD အစိုးရသစ္အေနျဖင့္ ၄င္းခြဲျခားဆက္ဆံေစသည့္ ဥပေဒနွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာဆန္႕က်င္ေရး ေပၚလစီတို႕ကို အစိုးရေဟာင္းထံမွ အေမြ ဆက္ခံရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အဆိုပါအခ်က္မ်ားကို ပယ္ဖ်က္ရန္ ဆႏၵရွိစြာျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါသည္။
နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာဖိနွိပ္ ဆက္ဆံေနသည့္လူစုမ်ားကိုလည္း တားဆီးရန္ၾကိဳးပမ္းေနၾကပါသည္။
ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာ မ်ားကိုျမန္မာျပည္ အတြင္းမွ ထြက္ေျပးမႈမ်ိဳး မျဖစ္ေပၚေတာ့ေစရန္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။
နိဳင္ငံတကာမွလည္း အဆိုပါရိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ နိဳင္ငံေရးခိုလွႈံခြင့္မ်ားကိုလည္း ပိတ္ဆို႕တားျမစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။
NLDအစိုးရအေနျဖင့္ သမိုင္းအခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ အခြင့္အလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳျပီး တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္းမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစျခင္းနွင့္ အတူ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕ကို အတည္ျပဳနိဳင္ေရး အင္တိုက္အားတိုက္ ကတိျပဳၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ေပးလ်ွက္ရွိပါသည္ "" ….. တဲ့
ဒီစာတမ္းကို UN အဖြဲ႕၀င္နိဳင္ငံအားလံုးကတစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း လက္ခံထားၾကတယ္။
R2P လမ္းေၾကာင္းနဲ႕  UN က ၀င္သိမ္းလိုု႕ရေအာင္ စနစ္တက်အကြင္ဆင္ထား
တာၿဖစ္ပါတယ္။

ၾကားမွာတစ္ခု ေျပာရရင္ ( ၂၀၁၃ ) တုန္းက R2P နဲ႕ OIC က UN မွာ စာတစ္ခုတင္တယ္ ။ျမန္မာျပည္က လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မွဳေတြကို ယူအန္ ၀င္သိမ္းဘို႕ မဲခြဲေပးဘို႕တဲ့ ။ ယူအန္မွာ မြတ္စလင္ခ်ည္း ၇၅% ေက်ာ္တယ္ ။ သူတို႕နိဳင္မွာပဲ ။
၀င္သိမ္းၿပီးတာနဲ႕ သူတို႕ ၾသဇာခံကို သမၼတေျမွာက္မယ္ေပါ့ ။
လစ္ဗ်ားနဲ႕ အီရတ္ကိုလည္း ဒီနည္းတိုင္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူပုန္က တပ္မေတာ္ျဖစ္ တပ္မေတာ္က ေတာခို၊ သူပုုန္ၿဖစ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အတိုက္ အခံဘ၀ထဲက ဒီမိုေတြေရာ သူတို႕ပါ ယူအန္၀င္သိမ္းဖိုု႕ ခနခန ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကတာ လူတိုင္းသိျပီးသားျဖစ္မွာပါ။
ဒီအစီရင္ခံစာ နဲ႕ အေျခအေနေတြကို နိဳင္ငံေရး ( ဦးရဲထြဋ္ကလြဲလို႕ ) သမၻာရင့္သူေတြက ဘယ္လို သံုးသပ္လဲဆိုေတာ့ ….
ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးက ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္အေနနဲ႕ R2P ေၾကျငာခ်က္နဲ႕ မတိမ္းမယိမ္းအၾကံျပဳခ်က္ ေတြသာထြက္လာဖို႕ေသခ်ာေနျပီလို႕ ယူဆရ ပါတယ္တဲ့ ။
ကိုဖီအာနန္ရဲ႕အၾကံျပဳခ်က္ထြက္လာတာနဲ႕ R2P လိုအဖြဲ႕ဆီ ခ်က္ခ်င္း ေရာက္ မယ္ ။
ဒါကို အေထာက္အထား လုပ္ျပီး UNရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီ ကေၾကျငာခ်က္ထုတ္မယ္ US က လံုျခံဳေရးေကာင္စီတင္မယ္ ။
ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္အေပၚ အစဥ္တစိုုက္ေထာက္ခံရပ္တည္ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ရုုရွား နဲ႕
တရုုတ္နိုုင္ငံအစိုုးရေတြက ဗီတိုနဲ႕ပယ္ခ် ရင္ R2P အာဏာနဲ႕
United Nations peacekeeping Forces ေတြေရာက္လာမယ္။
အဲ့ဒီ UN တပ္ေတြထဲမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ က တပ္ေတြနဲ႕ အာရပ္နိဳင္ငံေတြက တပ္ေတြကိုပဲေရြးလႊတ္လိမ့္မယ္။
UN တပ္ေတြ သြင္းလို႕ရေအာင္
ကိုဖီအာနန္အၾကံျပဳခ်က္ ထြက္အျပီးမွာ ရခိုင္က မူဆလင္ေတြဟာ ပဋိကၡ
အၾကီး ၾကီး တစ္ခုကိုလည္းဖန္တီးၾကလိမ့္မယ္ ။
ေဘယ္လို ပဋိပကၡမ်ိဳးလဲဆိုရင္ စစ္တပ္က မလႊဲမေရွာင္သာ တိုုက္ခိုုက္နွိမ္နင္းရတဲ့ ၾကီးမားတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ပဋိပကၡၾကီးတစ္ခု ကို ဖန္တီးၾကလိမ့္မယ့္ ။
အဲဒီ ပဋိပကၡမွာ ၿမန္မာ့လုုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႕  ရိုုဟင္ဂ်ာလိုု႕ သူတိုု႕ေၿပာေနတဲ့ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာၾကတဲ့ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားေတြကိုုပစ္ခတ္မိတာနဲ႕ R2P နဲ႕  UN တပ္ေတြ ၿမန္မာနိုုင္ငံကိုုဝင္ေရာက္ၿပီး
အနည္းဆုုံးေတာ့ ရခိုုင္ၿပည္နယ္ကိုု Save Zone အၿဖစ္သတ္မွတ္ကာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားမွာၿဖစ္ပါတယ္။
ကဲ ဒါဆို ဘာေၾကာင့္ R2P ဥကၠဌ အာနန္ကို ေဒၚလာသန္းခ်ီေပးေခၚရလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းရင္း သိျပီေပါ့ ေနာ္ အမ်ိဳးတို႕ ။
ၿမန္မာနိုုင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အၿခာအာဏာ နဲ႕ နယ္နမိတ္မဆုုံးရႈံးရေအာင္ ၿမန္မာ့တပ္မေတာ္ မွ အခ်ိန္မွီ တားဆီးေဆာင္ရြက္နိုုင္ဖိုု႕လိုုအပ္ေနပါၿပီ။
=====+++++++=======
ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ယူမႈ (The Responsibility to Project)

‘ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ယူမႈ’ ကို R2P ဒါမွမဟုတ္ R to P လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါဟာ လူမ်ဳိးတုံးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္ပစ္မႈနဲ႔ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံေတြအားလံုး အတည္ျပဳခဲ့တဲ့ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ ႏိုင္ငံေရး သေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။

R2P ရဲ႕ သေဘာတရား စည္းမ်ည္းကေတာ့ လူအုပ္စုအားလံုးအေပၚ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကေန ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖုိ႔ တာ၀န္ယူတဲ့ အခြင့္အာဏာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သေဘာတူညီထားမႈအေပၚ အေျခခံပါတယ္။ R2P ရဲ႕ သေဘာထား စည္းမ်ည္းဟာ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြရဲ႕ စံသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ သေဘာတရားေတြ (အထူးသျဖင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆုိင္မႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုျခံဳေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒစည္းမ်ည္းေတြ) ကို ေလးစားလိုက္နာမႈအေပၚမွာ အေျခခံပါတယ္။

R2P ဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔နဲ႔ အဲဒီလိုျဖစ္ပြားမႈေတြကေန အရပ္သားေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔  ရွိႏွင့္ၿပီးသားျဖစ္တဲ့ က်င့္သံုးမႈေတြ (ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းျခင္း၊ ႀကိဳတင္သတိေပးျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္၊ စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔မႈနဲ႔ အထူးအခြင့္အာဏာ) ေတြအတြက္ မူေဘာင္တစ္ခု ေပးထားတာပါ။

R2P ရဲ႕ မူေဘာင္ေအာက္မွာ သက္ဆုိင္ရာတာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ အင္အားသံုးပိုင္ခြင့္ဟာ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရးေကာင္စီနဲ႔ မတတ္ႏိုင္တဲ့အဆံုး က်င့္သံုးဖုိ႔ ေနာက္ဆံုးနည္းလမ္းအျဖစ္ သတ္မွတ္လိုက္မႈအေပၚမွာပဲ မူတည္ေနပါတယ္။

ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကေန စလို႔ R2P နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာေတြကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြ၊ အစုိးရအဖြဲ႕ေတြအၾကား ေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ေတြအတြက္ အဆင္ေျပႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြအျဖစ္ ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့ပါတယ္။

R2P ဟာ အထူးသျဖင့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ သီးျခားအေျခအေနရပ္ေတြနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အ၀န္းအ၀ိုင္းအတြင္းမွာ R2P ရဲ႕ သေဘာထားစည္းမ်ည္းကို လုပ္ေဆာင္သူအမ်ဳိးမ်ဳိးက အေကာင္အထည္ေဖာ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထိုက္အေလ်ာက္ ျငင္းခံုမႈေတြ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ရပ္ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ လစ္ဗ်ား၊ ဆီးရီးယား၊ ဆူဒန္နဲ႔ ကင္ညာ ႏိုင္ငံအသီးသီးဟာ မတူကြဲျပားတဲ့ သီးျခားအေျခအေနရပ္ေတြမွာ ရွိခဲ့ပါတယ္။

လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈနဲ႔ က်ယ္ျပန္႔တဲ့အတုိင္းအတာနဲ႔ က်ဴးလြန္တဲ့ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြကေနသူ တုိ႔ကိုယ္သူတုိ႔ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ လူအုပ္စုေတြအေနနဲ႔  စစ္ေရးအရ စုစည္းခုခံပိုင္ခြင့္ ရွိတာကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာဥပေဒအရ အသိအမွတ္ျပဳသင့္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ R2P ကို တရားမွ်တစြာ က်င့္သံုးဖို႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေစာဒကတက္ႏုိင္စရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
======----------========
“အပိုဒ္ ၁၃၉- ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းသည္ ကုလသမဂၢမွတစ္ဆင့္ လူအုပ္စုမ်ားကို လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔မွေန၍ ကာကြယ္ရာ၌ ကူညီရန္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္း၏ အခန္း (၆) ႏွင့္ (၇) တုိ႔ႏွင့္အညီ သင့္ေတာ္ေသာ သံတမန္ဆုိင္ရာ၊ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာႏွင့္ အျခားၿငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းလမ္းမ်ား အသံုးျပဳရန္လည္း တာ၀န္ရွိသည္။ ဤျပ႒ာန္းခ်က္၌ ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းလမ္းမ်ားက မလံုေလာက္ျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ အာဏာပိုင္မ်ားအေနျဖင့္ ၎တုိ႔ ႏုိင္ငံအတြင္းရွိ လူမ်ားအား လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈမ်ားမွေန၍ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ သိသာထင္ရွားစြာ ပ်က္ကြက္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚပါက သက္ဆုိင္ရာေဒသတြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ သင့္ေတာ္သလို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္အတူ အမႈတစ္ခုခ်င္း အေျခခံသေဘာျဖင့္ အခန္း (၇) အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢ ပဋိညာဥ္စာတမ္းႏွင့္အညီ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွတစ္ဆင့္ အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ ျပတ္သားေသာနည္းလမ္းအရ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ျပဳလုပ္ရန္ ျပင္ဆင္ထားပါသည္။ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔အျပင္ ယင္းတို႔ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနေသာ ႐ိုက္ခတ္ခ်က္မ်ားမွေန၍ လူအုပ္စုမ်ား ကိုကာကြယ္ေရးအတြက္ တာ၀န္ယူမႈကို ဆက္လက္သတ္မွတ္ရန္ ကုလသမဂၢပဋိညာဥ္ စာတမ္းႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ ဥပေဒ၏ သေဘာထားစည္းမ်ည္းမ်ားကို ႏွလံုးသြင္းလ်က္ အေထြေထြညီလာခံအတြက္ လိုအပ္ခ်က္ကို ကြၽႏ္ုပ္တို႔ အထူးဂ႐ုျပဳပါသည္။ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ၊ လူမ်ဳိးစုအလိုက္ သုတ္သင္မႈႏွင့္ လူသားဆန္မႈကို ခ်ဳိးေဖာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔မွေန၍ ၎တုိ႔ႏ ိုင္ငံအတြင္းရွိလူမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံအသီးသီး၏ စြမ္းရည္တည္ေဆာက္ေရးအား ကူညီရန္ႏွင့္ ပဋိပကၡႏွင့္ အက်ပ္အတည္းမ်ား မျဖစ္ပြားမီ ယင္းဖိစီးမႈမ်ားေအာက္ ေရာက္ရွိေနသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားအား ေထာက္ပံ့ကူညီရန္ လိုအပ္သလိုႏွင့္ သင့္ေတာ္သလို ကြၽႏ္ုပ္တုိ႔အေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္လည္း ရည္ရြယ္ထားပါသည္။”

“အပိုဒ္ ၁၄၀- လူမ်ဳိးတံုး သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္၏ အထူးအၾကံေပးမစ္ရွင္အား ကြၽႏ္ုပ္တို႔အေနျဖင့္ အျပည့္အ၀ ေထာက္ပံ့ေထာက္ခံပါသည္။”

၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ သက္ေသခံစာတမ္းမွာ ပါ၀င္တဲ့ အေပၚမွာေဖာ္ျပထားတဲ့ စာပိုဒ္ေတြဟာ R2P အတြက္ အစိုးရ အဖဲြ႕ေတြအၾကား သေဘာတူညီမႈရဲ႕ အေျခခံျဖစ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢအ ေထြေထြညီလာခံဟာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ကမၻာ့ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ သက္ေသခံစာတမ္းကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွတ္ ၂၀၀၅၊ ၆၀^၁ နဲ႔ အတည္ျပဳ ခဲ့ပါတယ္။